Ka Nupepa Kuokoa, Volume LI, Number 9, 28 Pepeluali 1913 — HE MOOLELO NO GEREKIA Ka U'i Hoomahie a na Ipo A I OLE KA WAHINE I HAULEHIA ILOKO O KE KUHIHEWA I OPEA WALEIA. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO GEREKIA Ka U'i Hoomahie a na Ipo A I OLE KA WAHINE I HAULEHIA ILOKO O KE KUHIHEWA I OPEA WALEIA.

Ua hoomauia keia ano o ko laua iauna ana no kekahi mau Ia lehulehu ma ia hope mai ahiki i ka loaa ana o ka manao i ka hapanui o iakou ua komohia loa na makemake iloko o laua pakkahi, oiai lakou e hakilo loa mai ana i ko laua ano anie ke ano o ka laua kamailio ana. "Kc ole au e kuhihewa ua komoliia aku ke aloha iloko o kuu aikane no kela ke<>nimana e hiki hou oie ai iaia ke olelo mai ia'u aohe: -ona manawa e n<xmoo aku ai no ia niea he kane/' wahi a Gerekia ; o ka namunamu liiiii ana iho iloko <&a me ka akaaka malu i ka wa ana i halawai mai ai me laua ma kekalii ahiahi e u hele pu mai ana j mai ka rumi mai o na mea kanu iike ole me ka ula o na papalina oj Paula, me he ohia la i hele a pala memele. j Ua lilo i mea hookeekee no na lede e ae ko Mr. Kanina pipili loa | ia Paula hookahi wale no aohe hoi he hoopipili aku ia lakou kekahi, j a oia ka lakou o ka namunamu ana iho, "I kela wahine opulepule wale no ka hoi oia e hoopipili ai pehea iho la la ka hoi makou?" Eia nae, ua lilo ka hele mau ana o Mr. Kanina me Paula i na manawa a pau i hana hoihoi loa na Mrs. Apalatona, ka hakuwahine o ka hale ame Mr. ame Mrs. Wenawota. Oiai o Mrs. Apalatona e noho ana me kona mau hoaloha Mr. ame Mrs. Wenawota a e kamailio nui ana i ke kupono o Mr. Kanina e mare me Miss Nelesona hoopuka ae la oia i keia mau olelo: "Manao au aohe mau paa mare kupono eaee like me laua ina no ko laua mare ae, no ka mea, e like me ko'u kainaaina ia Miss Nelesona, oia kekahi o na wahine opio hoopono loa. aole i lohe iki ia kekahi moolelo maikai ole nona, e paa mau ana kona manawa ma na hana kokua manawalea i ka poe pilikia, a ina no ko laua mare ae, « hauoli loa ana o Mr. Kanina i ka loaa ana o kana wahine maikai e e a ole ai ka waha i ke kamailio a e luhi ole ai ka noonoo i ke hoomaopopo aku nona. °lle kaikamahine kuonoono no oia, ua lako oia nona iho ma na mea apau, nolaila, mea a kekahi poe e nema mai ai nona, a no Mr. Kanina no hoi, oia kekahi o na kanaka opio lalawai a ma ko laua hoohuiia ana ae e pili pono ana ka la i papaenaena." "Pololei loa kela manao ou no ka mea oia no ko Mr. Kanina hemahema i koe o ka loaa ole o kekahi wahine kupono loa iaia. He kanaka wahine ole oia mai ka manawa mai i make aku ai o kona kaikuahine elima makahiki i hala aku nei, a manao ay aole no e nele ana kona hauoli ke loaa kona home ponoi. O kekahi no hoi, he kanaka oia i hoonaauaoia, he kulana kona i keia la e hoike ana i kona holomua loa ma na mea apau, a oiai hoi oia e makemake ana e hoolilo ia Nu loka nei i home paa nona ma keia hope aku. manao au aole e hoohemahema mai ana o Miss Nelesona ia Mr. Kanina, a ke ole au e koho hewa, o ka laua no ia e kukakuka mau ne» no ko laua hoohuiia aku ma ka berita maemae • o ka mare." "Pehea ana ko Mr. Kanina manao ina no kona lohe aku i keia liana a Miss Nelesona e hana nei i keia maawa?" wahi a Mrs. Apalatona i ninau ae ai. "Aohe maopopo ia'u, aka nae, ma»iao au aole oia i kalele nui i kona noonoo ma ia hana e like me ko Miss Nelesona noonoo, eia nae, he kanaka akahai no kela me ka oluolu a lokomaikai, a ma ia ano. manao au aole no oia e keakea ana i ka haawiia aku o kokua manawalea i ka poe popolikia, ka hana hoi a Miss Nelesona i paulele "loa ai me kona uhane a pau." "A pehea ana me ko Miss Nclesona kahiko ana iaia iho, aole ana anei e lilo ia ano o ke kahiko ana i mea hoowahawaha na Mr. Kanina, aole anei ou manao e hoao ana oia e koikoi ikaika aku ia Miss Nelesona e hoololi ae i ke ano o kona mau aahu ma ke ano e ae ana e koino mau nei i keia manawa?" walii a ka hakuwahine o ka hale o ka ninau ana ae ia Mr. Wena\vota me ka aka iki aua iho. "Pehea no ia hoi o Miss Nelesona i makemake ai e komo i kela ano lole? lle ano e maoli no ke nana aku iaia iloko o kela ano lole kane, aka he kohu no t\ae iaia. līe hana maikai anei nana ka hele ana aku imua o ke kahunapule a iinua hoi o ka awai me kela aahu ano e ona?" Aohe hiki i na lede elua ke uumi i ko laua akaaka no ka noonoo ana ae uo ko Mr. Kanina ma mareia aku me kela ano lole o Miss Nclesona, aole ma ke ano hoohenehene, aka ma ke ano ike maoli iho tio i ke kohu ole loa ke mareia »ne kela ano aahu kantf, oiai nae. aia no iloko o kela mau lede a elua ka hilinai ame ke aloha nui no Miss Neleaona. "He kupanaha i'o no hoi T aka nae, ma kana olelo mai ia'u, he oi nku kona makemake i kela ano aahu no ka oluolu ka, wahi ana. mamua o ke komoina i na lole poikini puaniki; aka ma ka hakilo aku, me he mea la ua koho no oia pela iho la no oia e kahikoia ai," wahi a Mrs. Apalatona o ka olelo ana ae i kona mau hoa. "O, makeniake loa au e ike aku iaia iloko o kekahi paalole nani e like me ka lole i maa mau i »ia wahine, ina e hiki ana iaia ke hoololi i kona ano o ka aahu ana. Manao au, ina no kona hoololi ae a lilo ka aahu hou i mea makemake mau nana, oia aku ana kekahi o i na wahine hiehie loa ma ke komo lole ana ma keia mua aku, aka nae, «e waiho malie no kakou ia mea na ke au no o ka manawa e hoike i mai. n ( "Ua loaa ae la ia'u kekahi »nanao, oia keia, ma ke ahiahi hope loa i o kakou e noho pu ai maanei. e pono kakou e malama i kekahi ana- • ina hoolaulea; o na hana o ia ahiahi a'u i manao ae la, oia ka himeni| ame ka hookani piln, ana, ka haiolelo ana ma kekahi mau kumuhana <

ano hou loa. i rr«iu hoikeike tabalo kekahi. alaila »:o- aka kakon ia Mīs> N>!esona e »awc i kekahi apana hana īaia a e koi aku iaia e > >mo t lole ano e mawaho ae o kona maa aahu e komo mau nei, a ma ia ano e ike aku ai kakou i kona ioiiana hou. E oluolu mai ana ane: oe e kokua ia'u ma ka hoohelomua ana akii ia apana hana?'* "V. sure. me kuu uhane a paur wahi a Mrs. Wenawota o ka pane ana r r, c ka hauoli, alaiia hoomakaukau koke iho ia na ieeie i ka rana ana i ka !aua papa kuhikuhi hana. Ma ko Mrs. Wmawola ftoonoo sna he mea pono e «reheia kekahi aha hu.ahula nui mahope iho o na hoikeike taba!o. a t*a apono likeia 0 r,a ;a:a apau kela manao ona nie ke ohohia nui. o ka poe nae i oi 1 a aku ka hauoli oia na !a«a opionio o ke kalapu. Maloko-o ka papa kuhikuhi hana i hoomakaakauia ai. e !i!o i ka L.e<ie Oare oia o Gerekia ka heluhelu ana i kekahi mele kaulana kaI'.iko loa. a mahope aku kekahi hoikeike kii o!a e like me ke aoo i hoikeike muaia ai e ia kalapu, he hana hoikeike i manaoia e na lcde ame na keonimana apau he mea pono no ke hoikeike houia. Mahope aku o keia i ekolu mau taba!o e hoikeikeia. o ke kohi o ia mau tabaio oia ka mea e pili ana i ke ola ana o ka Moiwahine Hli- ; ?abeta. O ka mua loa o kela mau taba!o oia ke kii taba!o e ana i ke noi i waihoia aku ai imua o ka Moiwahine Elisabeta no ka | huikala ana i ka iloiwahine Mary. ka moiwahine o na Sekoiia. Ka |!ua o na taba!o t e hoike ana ia i ke kakauinoa ana o ka Moiwahine Eliāabeta i ka palapala hoahewa no ka make o ka Moiwahine Mary , mamua o kona mau alii, a e hoopuniia ana e kon man hiaawahine hoohanohano. | Ke kolu, ko Mary puka ana mailoko mai o ka halepaihao no kona hia aku. Ma ke kii mua, ua hoakoakoaia ka moiwahine me mau alii a pau malalo iho ona maloko o ka rumi kalaunu, me ko lakou mau kahiko piha a pau, a mamua mai o ke a!o o ka moiwahine. maluna o ke kru kau wawae, e kukuli ana kekahi wahine u'i opio i kahikoia me ka aahu kilika polu, i hana maiauia me na lihiliih keo-' keo me na pohaku momi e anapa ana. a e hoike ana i kona kulana mihi no ke noi ana e huikalaia mai oia. Ma ka manawa i hoikeikeia ai kela mau tabalo e like me ia i hoomakaukauia, i ka nana mai a ke anaina me he mea la ua like maoii no me ka wa e ola ana ka Moiwahine Elisabeta. He ku 4 i ka nani i ka nana mai a ke anaina ke kulana o ka Moiwahine Mary iaia e kukulu ana mamua o ka Moiwahine Elisabeta a e noi aku ana no kona huikalaia mai. Ma ka hoomaopopo mai a ke anaina ua like loa kona helehelena me kekahi kii maba!a a ka poe kalaikii mahala i hana ai. maluna o kona poo kona pu lauoho i hana maiauia na puupuu daimana ame na pohaku momi a i omauia ma kona pu lauoho. ua like loa na pohaku momi me na hoku liilii o ka lani e imoimo mai ana. "Owai la hoi kela wahine e kukuli mai la mamua o ka Moiwahine Elisabeta?" i hawanawana ae ai kekahi i kekahi iwaena o ke anaina oiai ko lakou mau maka e kaulono pono mai ana maluna o ka wahine e kukuii ana a lakou o ka hiki ole ana ke hoomaopopo mai o Miss Nelesona no ia. Mamua o ke noiia ana aku o Miss Kelesona e lawe aku i kekahi mahele hana iaia, ua hoole mai oia i ke komo pu ana, eia nae, mahope o kona hooholo ana i kona manao e lawe i kekahi mahele hana iaia, a i ka wa keia i hoikeikeia ai, oia ka mea oi loa aku o ka makahehi nui ia e na mea apau iloko o ke anaina. "Aohe paha i kupono ia'u ke lawe i kekahi mahele o ka hana. no ka mea, ke ike e nei no au i keia manawa, ua hala loa ia mawaho o ka'u laina o ka hana, a ke maopopo mua nei no ia'u aole paha e holopono ana ka hana ina owau kekahi e komo pu aku," wahi a Miss Nelesona o ka pane ana ae i na lede, eia nae, oia ka mea oi loa aku 0 ka mahaloia ma ke!a hoikeike ana a lakou. "E aho o ke kakau ka'u i kekahi mau kumuhana e waiwai ai ke kalapu a kakou, a i ole ina o ka haiolelo ka ia'u ea. he apana hana kupono loa ia ia'u, ke loaa he manawa lawa kupono e hanaia ai ia mau apana hana, aka o ko olua haawi ana mai i kekahi hana i kupono ole ia'u ke hooko aku i ko olua mau makemake, aole ia i kupono, oiai aole au he wahine i maa i ke komo i na aahu nani e like me na lede e ae, o kekahi no hoi aole manawa e hiki ai ia'u ke kauoha aku 1 kekahi lole kupono no'u mai Nu loka mai, a nolaila. manao au he iuea maikai no ia olua ka haawi ana aku ia mahele hana i kekahi o ko kakou mau lede e ae a na lakou e lawelawe aku ia apana hana. M Xo keia pilikia hope nae a Miss Nelesona o ka hoakaka ana aku i na lede ua hiki loa ia ke hoopauia ae, oiai, aia iloko o kela hale i kela manawa kekahi lole hou loa a Mrs. Apalatona o ke kuai ana a hookahi no hoi ana komo ana i ua lole la ma ka manawa i haawiia ai kekahi aha hulahula nui ma Wakinekona he mau pule wale aku no mamua, a ua maopopo loa iaia e ku ana no ia lole ona ia Miss Nelesona. "E Miss Nelesona e oluolu mai oe, aole e nele aha kou lilo i mea ha'oha'o nuiia, no ka mea, ina no kou komo i kela lole hou o'u aole j poe e ike mai ana o oe ia, a e lilo ana oe i mea ohohia nuiia e na poe a pau, me ko lakou akenui pu e ike owai 1 a oe i ka wa e hoikeikeia ai kela tabalo. "E oluolu oe e ae mai i keia noi, he makemake no kekahi o'u la e ike pu aku ia oe pehea la kou ano ke komo mai i ka lole wahine, nolaila, no keia manawa mua loa a no ka manawa hookahi wale no, e ae mai hoi oe e lawe i kekahi mahele hana," wahi a ka Lede Apalatona o ka noi ana ae ia Miss Nelesona. Ua'lilo kela manao o Mrs. Apalatona .o ke nol ana ae ia Paula i mea huoli loa na Gerekia, nolaila, ua komo pu mai la oia ma ke noi ana ae ia Paula ahiki ko Paula ae ana i ka manawa hope loa. Ma ka manawa i komo ai o Miss Nelesona i kona lole no ka hoo-| makaukau ana no kela hoikeike taba!o a lakou i haawi ai. o Gerekia kekahi i kokua pu iaia ma ka hoaahu ana, ka liana ana i kona lau-| oho, ke kau ana i kona mau kahiko gu!a, a pela aku, a i ka paa ana o ko Miss Nelesona kahiko mailuna a hala ilalo, he kulanahihimanu maopopo maoli no kona i kohu like loa aku me ka Moiwahine Mary o Sekotia. » "Auwe no hoi ko u'i e! Aohe i kou nani i kana mai ke nana aku, e Miss Nelesona. iloko o kela aahu hou ou! Ao!e au i manao e lilo

kekahi lo'e nani e like me ia au e aahu r % ,a i kea manawa i mea nana e h->^!ano e loa ae i kou kulana ame kou nanaina mai kou k.ilana mi:a "E nana iho paha oe ia oe iho !a iloko o kena !. ;»> h«>u ou. e ike iho ana no oe ina a- au i kamaiiio aku la ika rru\i -ai\>. E hele ae oe mamua oke amani e nana ai a e tke ana no t kt>u kulana hiehie loa e hiki o! c ai i kekahi poe ke ike mai īa oe i keia po," a no ka r.eett koke o!e mai o Miss Nclev>na. hopu ok \i aku !a no o Gerekia i kona lima a lawe mai la ia Mi?" 4 Ne!e<ona manna ke aniani kilohi, a ke kilohi wale Ia no o Paula ia»a ih<> me ke ano hilihill nui nae iioko ona no ka I«-»'i loa o kona ano ia manawa. MOKI'NA XXII. | ' E IiANA ANEI AU A AOI.E PAHA?" Hc h|na hoao wale no keia a na ledc i ikeia u ko Miss Nelesottt , kulana iloko o ka aahu hou. a ma ia hoao i'o ia a:ia no nae ua īkeia kona hiehie ma«\i i ke komolole elike me ka !*,ichie o na Jede e ae. Oiai o Mi>s Ne!esona e kilohi ana iata ;v.amua o ke aniani kilohi, ua īke i aku la o?a i kona lo«i I<\j ahe wahine okv>a K>a oia i kana nana aku i ke aniani o kc!a aahu h«.»u ana o ka hoaahuia ana 1 «ku. a oia kana o ki huli ana ae ihope a i ae !a ia Gerekia: "He oiaio hoi kau i oielo mai nei." me ka aka iki ana iho. loli loa ko*u kulana i keia manawa mai na manawa mua mai. a ke |ike ole net au ia'u iho!" "O ka'u no hoi ia i olelo mua aku ai ia oe e komo oe i ka aaho e like me ko makou e komo mau nei. akahi no paha oe U a ike le'a iho la i kou u'i. a ina e hoomau loa aku ana oe i ke kahiko ia oe iho me kena ano lole. e ike ana no oe i kou hix>hihi maoli, a ke haooli ne» au i ka iilo ana o kena aahu ano hou ia oe i mea makemake nau. "Mamuli o ka loli loa ana ae la o kou aahu i keia manawa e hao> I hao ana ka poe o kakou ke ike mai ia oe, e Joaa aku ana ka manao ia lakou he wahine malihini loa mai oe o ke komo ana mai nei me j makou ma keia hana, a e kali mai ana lakou o Vou hoolaunaia aku ia lakou. Aohe ou hemahema i koe i ka'u nana aku, a oiai na koI koke loa ka manawa e hukiia ae ai ka paku, nolaila, e iho kaua ilak> I i keia manawa. E uhi ae oe a paa me keia koloka. no ka mea aole o'u makemake e ike wale e ia nwii oe e ka poe o kakou a hiki i ka minuke kupono loa e ike mai ai na poe apau ia oe e hoopahaohao nuiia aku ai lakou." • Uhi ae la o Miss Nelesona iaia a paa me ke ko!oka loihi nana i huna iho iaia mai 'ke poo a hala i na wawae, alaila. iho like aku 1a ma kekahi alapii mahope a hiki like aku la no i ka awai he minuke wale no mamua o ka hoomaka ana o na hana hoikeike i ke tabalo mua e pili ana i ka Moiwahine Elisabeta. Ua pau mua ka Gerekia mahele o ka hana i ka hoikeikeia ma ke ano oia ka Lede Clare, e like me ia i hoakakaia ma!oko o ka papa kuhikuhi hana, i hiki ai e loaa iaia he manawa e kokua aku ai ia Paula i ke kahiko ana iaia, oiai ua hoole o Paula i ka hele ana mai i kela avrai aia no a o Gerekia pu kekahi alaila oia ae e hele mai maluna o ka awai. I ka makaukau ana o na mea apau maluna o ka awai, a i ka wa i hukiia ae ai o ka paku iluna, ua hoopohihihiia na |>oe apau a koe o I.ionele Kanina, ua ike koke mai la no oia ia Paula i kona wa i hem*> laelae loa ae ai mai ka paku ae e huna ana iaia, a oia kana o ka i wale ana iho no iloko ona, "aole ka hoi o ka ui o Paula i ka'u ike aku i kana mai!" E kukuli ana o Paula ilalo i kela wa i hukiia ae ai o ka paku e like me ka hana a ka Moiwahine Marr o Sekotia i hana ai imua o ka Moiwahine Elisabeta, a e hohola ana no hoi na lima. me he mea la e noi aku ana no kona huikalaia mai no ka hoopakele ana ae iaia mai ka make mai. I kinohi no nae o ko Lionela Kanina nana ana mai ia Paula, ua kuhihewa iki no oia he wahine malihini loa ke kukuli ana, a i ka lioihoi pono ana mai nae i kana nana ana maluna o ka mea e kukuli ana, a hoomaopopo mai la i kekahi mau hiohiona i kamaaina i kona inau maka, akahi no oia a hoomaopopo eia ka o ka mea e kukuli ana aole oia he mea okoa, aka o ka wahine u'i no ana o ka hoohihi ana ua hoololiia kona aahu a he wahine u'i maoli no hoi i kana nana mai. He elua wale no mau manawa e hukiia ai ka paku iluna no kela ame keia kii tabalo, aka nae, no ka nui makahehi loa o ke anaina e ake no o ka ike hou mai no ke kolu o ka manawa, ua noi h<*u mai la lakou e hoikeike houia aku n<> ke kolu o ka manawa, nolaila lie ekolu manawa i hukiia ai ka paku iluna no ka nui loa o ka makemake o ke anaina e ike hou i kela tabalo mua. Ma ke kolu o na manawa o ka huki houia ana o ka paku ihina, ua kaulono loa mai la ko Linnela mau maka maluna o ka mea hookahi a kona naau i iini ai, a hakalia no a kuu ka paku ilalo, o kona eu ae la no ia mai kona noho ae a hele pololei loa mai la no ka rumi mawaho kahi ana i manao ai malaila e puka aku ai na lcde no ka hoi ana iluna. I ka hala ana o kekahi holo loihi iaia a komo mai la ma kekahi wahi ololi e komo loa mai ai iloko o ka mmiaina, mahope pololei aku o na mmi hookipa palua. a e hoohuiia ana ia mau rumi elua e kekahi mau puka palua hooholo, halawai mai la oia me Gcrekia ame Paula e ku ana a e makaukau ana o Paula e aahu ae i kona koloka ioihi, no ka hoomakaukau ana iaia e hoi hou aku noloko o kona rumi e wehe ai i kona lole a e komo mai i kona lole mau, L'a hoehaehaia ko Gerekia naau no ko Paula manao e wehe i kela lole ana e komo ana a e hoomalimali aku ana ia Paula me ka aneane e hanini kona mau waimaka, e komo mau no hoi oia ia lole a hiki i ka pau ana o ka lakou mau hana o ia ahiahi. I ko Gerekia manawa i ike aku ai ia Kanina o ka hiki ana mai malaila, kahea aku la me ka leo kaumaha, "E Mr. Kanina, o oluolu oe e hele mai e kokua ia'u e hoomalimali ae ia ia nei e paakiki nei, ke niakemake nei keia e wehe i keia lole a e komo hou mai ka i kona lole ponoi, heaha iho la la hoi ka hewa o keia lole, ka i n - h<>i o ke komo iho ia lole a pau na hana o keia ahiahi alaila hoi w* iu " i \<)!e i pau.)