Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIX, Number 6, 7 February 1913 — KA HOOMAUNAUNA KA ENEMI O KA HOOMAKAULII [ARTICLE]

KA HOOMAUNAUNA KA ENEMI O KA HOOMAKAULII

. ka. hooai&iiaaaa* oi* so ka hoolilo, i-ioi- koobaim wai# x kekaM j 'au j jsa «aiwai m* ka Loaa oie •„ ••; 9 k»?kai: pwaaikai, » i oie T u • a ia sana au*. . t ka ob^ iJ ioaniioiuu ao h 0 ».f ke ® kan u la malas% h* x-« hiiSkou»io Boi īa; a he kama,r.ao boi ao fc<?ia *»e kei* mea e imi a e noonoo »i ke *k*kele. H<- ( iio o ka £ *>ntan&auaa mao:i ao * a enemi ° ka hoomakaolii o ieia poomaaao aa e hoao ai e '&■oAkaka, aole eie ka manao e pau aa ;a'a i *ebewekeia a koe koena, ole kekahi aka, elike ae ka me* bikL A i uii a*i kekahi maa manao maikai bo\i ae iloko o ka aea o fae:aheSa »aa e piU «o» i keia pw jnanao e pomaikai ar.a ia mea, a me a u j u m amuli o ia niau man&o. A i ikaika loa kekahi mau hoaolelo, jn una'a oielo, a hopaoa olelo paha, mai rr inao iha no *a io-un*, hookano, ki,oi o ka mea kakaa. 3«a aole loa he wuhi manao hoino piliīuno o ka mea, k.ikaa oo kek*hi kanaka. He maa tr.anao wale no ko'u e ake ana a ao Kanaka mai kakou. e noonoo mamna o oa mea i ku i ka pono; e a'o aku a e a o ia mai, i loaa ka ike, ka naauao, a nie ka hooanaopopo lea ana ina mea e pono ai ma ke kieo, a me ka ° h K°» na mea i pUi ik» koomauna„r.a- Akahi, k» hoomaunanna i k, alua, ka hoomaowona i k« waiwai, elike me ke dala. aahu, ama, holoholona, a me na mea ekolu, ka hoomannauna ī ke ola kmo. 0 ka hoomaunauna ana i ka manawa 0 ia no ka hoohala wale ana i kou manawa no na mea waiwai ole; ka hoo!ilo ana hoi i kou manawa e hana i kekahi mau mea e pono ai o kou noho ana, no kekahi hana hopena ole, a i ole noho wale iho no. Ua hookaawale a mahelehele ponoia ko kakou manawa no kela a me keia mea e pono ai kakou, a * hana , ol ® kakou pela, a i ole hoohana kakou i ka manawa o kekahi mea no kekah mea okoa, ua hana aku kakou i kekahi hana kuhihewa loa, a ua hana htwa kakou ia kakou iho. L lle iwakalua-kumamaha hora o Ke kanaka i kela a me keia la, ī maheW heleia ma ke a«o nui penei I Ewalu hora hiamoe, ewalu hora h£ na, a he ewalu hora no na mea e ae fb ke ola ana, elike peneia: no ka h.>le ana i ka hana a me ka hoi ana mai, ka manawa ai, hoomaemae, a me ka hoonanea hoomaha ana. / Ma kekahi mau manawa ua oi afem» mai ko kekahi kanaka i ko keUahi, ma na hora hiamoe, hana, a peia Aku, aka i ka lmi ana he iwakalua-lājmn-maha no nae hora o kela a mepeia o na hemahema o ke ianaka ua hiki ole ia'u ke mahelehele^ pono i kona manawa, nolaila ua lawe VT al f * ka manawa o kekahi hana no Aekahi, a ike kakou i kahi manawa i vk hoopnapaa ana ma ka home mamut o ia mau knmu. • i, rt<l Lk« i Maanei o hoao ana au e hoaUaka i kokahi mau hana hoomauuauna kekahi poe i ko lakou manawa, iki ko kekahi i ko kekahi; a i ana au elike me ka'u i »ke a i kama aina ai, ma na la o ko.u i an £ Ua nui ka poe i hooi aku ī ko lakou mau horiv hiamoe; o ia hoi, a»a no ke ala a kahi-ku ka la ilnna, ala ae la, 10.0-nui ke i>oo; nolaila hookuanui ka hana ana o na hana o ka hale. Aok no ka po«rma'i, a nao o ka'u oielo. O ka poe i hana aku pela ua hoomannanna lakou la wa o lakou; a me ko lakou ola kmo pu. Ia aia ana ae la, aole lakou ī .hana aku i na mea e pono ai o ka home ka hoomaemae ana, hoonohonoho pono, 1 kela a me keia mea, ka hoouiakaukau ana i na mea ai; aka o kahi poe ua hele lakou mawaho o ko lakou hom a ma na kapa alanui, a i ole, na lana» 0 ka hale e noho ai, a nana » ka poe hele o ke alanui; a i ole, hele lakou kahi o ko iakou mau hoaloha, hoa-noho a noke i ke kamailio i kela a me kma ano manao. Malaila lakou e hoomolowa ni. ohumu ai, imihala ai, holoholo olelo ai no ha'i. Aka oko lakou wahi maoli ma ka home no ia e hooponopono ai i na mea e pono ai ma ka home. Aole au e olelo ana he hewa ka hele ana i kahi o ka hoaloha, ohana, a i ole hoa-noho; aka ua hiki ka hel6 ana ilaila ina e loaa ana he manawa mahoi>e o kou hoomaopopo i6ua ana i kou home; a i ole ua loaa he manawa kuokoa loa noii me ka hoopilikia ole i kekahi mau kuleana hana e ae. O kekahi poe ua hoomaunauna i ko Inkou manawa ma ka pepa ana (piaying carils). Wahi a lakou i kahi manawa: "He mea hoopau molowa keia." Aka i ko'u manao he haua hoonui keia 1 ka molowa, a no ka mea, o ka manawa kupouo no ka holoi ana i na wahi lole lepo, aiana ana paha, pahonohouo ana i na wahi awelu noho hale, ua hool&lo aku lakou no keia hana palaualelo. a o ka hopena mai ua molowa lakou, a i ole hoopaneenee i ka hana ana i keia mau hana i ku i ka pono; a i ko lakou ike ana aole i nui ka manawa i koe, haaw' a hoolimalima lakou i kekahi poe okoa e hana i ka hana i hiki no ia lakou hana, a hooma\inauna lakou i ka manawa a me kg kala pu. A i ko lakou maa a knluma ana (form a habit> ma keia hana ua ulu mai na poino a me na popilikia he nni. O kekahi poe ua hoomaunauna i ko iakou manawa ma ka heie wale ana no ma ke laona * holoholo, a hoikeike ai. Hala wale keūi man manawa makamae no na mea waiwai ole; ina i noho ia e lakou i ka hale e a'o a hana ai i na lihilihi, na uluna nani. na kapa apan*, a me na mea hoonani e ae ina na waiwai )oa. Mamuli o keia mau hana hoomaunauna i ka manawa, i hoopane« ai lakou i ka hana o kahi ta no kekahi la hou aku. Mamuli o ka hoonemahema o na makua ia lakou iho, hoomauaauna i ko iakon manawa. pela i nele ai lakon i ka ike, a ulu a« no k& lakou mau keiki p*!a. uo ka mea, aohe hana ma ko lakou aoao e ao aku ai, a e hoike aka ai ia lakou. Aole lakou i lilo i mau kuiuu hoohaUke kupono no ka lakou mau kdikt A pela i hemahema, naanpo. a i po*no ai na keiki he nui waie; o manao ana kahi poe na kekahi e heonaanao ka lakou mau keiki i hoona* aupo ai. He oiaio ua hookaawaieia a ukuia he mau kumu no ka hoouaauao ana i ka kakou inau keiki, aka o ke knleana b»na mna o na makna o k* a'o i ka mea pololei ma ka home. O ka home ka iuue kula mua o k« keiki.

lua e a'o kakou i ke keiki i ka hoomaunauna i ka manawa; o ko lakou ano no ia ke nui ae. O keia mau manawa ae nei a kam poe e hoomaunauna ai i ko lakou manawa e hooliloia no ka noonoo ana i ka 'lakou hana pono e a'o ai i na %iki, a me ke a'o ana i ka hana a me ! ka hoomakaukau. ana o ka home, i Ka ( humuhuinu i ko lakou man aahu, a mej na mea ano Hke, alaila e ike no na I makua i ka hua o ia a 'o ana. A nui iae na keiki a'o ia, aole lakou e koi ! n e ne mai e lawe i ka Pake a me ke- ' kahi poe okoa ae e haua i ka lakou , niau hana, a i ole, aole lakon e hooi lulii hou mai ana i ko lakou mau mak.Uci* 1 O kekalii mau hana hoomaunauna i mauawa o ia no ka hana ana i kekahi ! irau hana i kupono 6le, a ī ole na hana i hana a hapa-pu wale; a i ole, ka heluhelu ana i na mea waiwai ole en*e : ,uo na kaao, a me na moolelo hoopuni.puui; ka noho wale ana a he huia, me ī ka hookani ana i na pila a po ka la, f a i ole no kekahi mau manawa loihi. He mea maikai ka himeni, a me n» hula maemae o ka manao (koe na hula pelapela o ka manao), a me ka hooi kani pila, aka e han» i» f kona wa i kupono, oiai he wa ko kela ame keia hana. Aole wa e hana hewa ai. i Penei, wahi a Kekahuna: Aia he I manawa no na mea a pau a he wa hoi ! no na hana apau, malalo īho o ka lani. j K ra nui na wa i hoomaunaunaia ma ! na lealea waiwai ole, a hopena o e. Oia mau ano lealea oia wale no ke al o o kekahi poe. a ilaila lakou hoohaU ai i ko lakon manawa, ka lakou aal.i me ka ikaika. , Ma ka inu ana i na waiona me ka pili mau ana me na hoaloha (goo« time). a T»ele mau me lakou, ma na luau. holo kaa, a i o a ia neu Pili no hoi i na kane keia, no Ka mea he nui wale o lakou, i ka pau ana 0 ka hana, aole lakou i hoi I>o lolei ka home e kokua ai i ka lakou m wahine no ka pono o ka home, aka hoomaunauna -wale aku lakou i kela manawa makamae ma na hale inu rama, na alanui, iloko o na hale pahupahu, ina o a maanei. O ko lakou wnhi, a me ko lakou kuleana maoli m* ka home e kokna i ka lakou mau wahine, ma aa hana o home o ke ahiahi, ma ke kokua ana ia lakou (na wahine) mai kekahi mau hana; elike me ka hii ana ī ka bebe, h«owa1i ai. holoi pa, - pela aku. »a na hana oloko a me waho o ka haie nohoi. ,. v He hana pau ole ka na wahme. & hana ana lakou i ka po a me ke ao; e lilo ana lakou i na keiki, i ka noomakaukau i na meaai, * me na mea pili * ka aahu. A ma'i na keiki aia ko lakou manawa malaila. Ua piha lakou 1 ka hoomanawanui a me ke aloha. He wahi ko lakou i hiki ole i na. kane ke hoopiha. Aka, he nui wale o ®a kane i hoomaunauna i ko lakou manawa i ka inu a me ka ona ana. i ka hale pahupahn, a tne na hana piliwaiwai, i ka holo kaa. a me ka hele lalau ana a hoi mai, hoohakaka, pepehi. nuku wale, a he ku maoli i ka lapuwale a me ke aloha ole Ka lakou mau hana; a i kahi manawa na lakou i a'o, a alakai i ka lakou mau wahine iloko o na hana pono ole. A ma ka aoao no hoi o na wahme mai hoomaunauna no hoi lakou i Imanawa e imi ai i ko lakou pono o ka ; nohona home ana. no na mea pono ole i ha'i ia ae nei mamua, a i ole i kekahi mau mea pono ole e ae paha. Xo ka mea. mailaila mai i maalili ai ke aloi ha pumehana o ka home. E hoomanao o na manawa a pau au e hoomaunauna ai aole loa e hiki ia oe ke kahea hou aku e hoi mai. Ua hala ia, aole hiki ke hoopihaia kona »*• kalua. K ka mea opio mai hoomaunaunA i kou manawa oiai • hiki mai ana' kon mau la elemakule, an e olelo iho ai. anhea fea hua o ko'u mau 1« opio? Auhea ka hua o ka ikaika o knu mau hma? Ina he mea hoomaunauna — ea, e haka pono mai aaa na hoomanao ana o kan mao hana hoomaonauna- »*oko o kou mau tnaka; alaila « olelo iho auanei paha oe "Aale o'u pomaikai ma keia mam He mea waiwmi nui ka manawa, he dala hoi ia 1 FekahS poe. C W. KIXNEY.