Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVIII, Number 42, 18 ʻOkakopa 1912 — NA MEA ANO NUI MAI KE Kahuahana Mai A Cohen [ARTICLE+ILLUSTRATION]

NA MEA ANO NUI MAI KE Kahuahana Mai A Cohen

Moho Kuokea Ko Ke Kulana SENAT0A

Yo Ka Ponoo Na Kanaka Haahaa

AOL£ I PAA KA IHU I KA UWEA A KA MANA AliUKU. IMUA O KA LEHULEHU: . SE KAHUAHANA I KTJ AI KA MOHO SENATOA J. C. COH£K. IMIW 0 KA LEHULKHl*. t r a hoolimaiimaia keia wrabi o ka {>epa e a'u. mai keia nianawa aku a h ki i ka wa koho haloka. a nialoko olaila e hoakaka aku ai au i ko'u inau manao nialuna o na ninau ano iiui. e hoalaia inai ana īloko o ka noonoo o ka n»ea koho baloka iloko o keia kau hakoko kalaiaina. Aohe he poai politika e kn mai nei mahope o kna kua. a aole no a'u kau!caī ana aku no kekahi waihona mai kekahi poe mai, no ke kokua aaa ia'u ma keia hakoko kalaiaina ana. Aohe a'u man alahele e kahea ai i niau halawai akea a i mau ahaaina luau paha, no ka haiolelo ana aku iniua o ka poe koho baloka, nolaila ua lawe ae au i keia alahele, ma ke ano, peLi īho la e hiki ai irf*u ke uwalo aku imua o na kanaka, me ka manaolana, e loaa niai ana no na kakoo ana ia'u, mai ka poe niai i manao, aole he mea pono ke noho manaia ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii e na OIIHANA MAHIKO. Aole e ili aku ke koikoi maluna o ke Kuokoa no na manao e ikeia ana ina keia kolamu, aka maluna wale iho no o'u, na koikoi o ia mau manao, i kakauia 'me ko'u inoa ponoi, a ke wku nei au e like me ka auhau mau o na hooiaha, E hoao no au, e hoala ole mai i na paio pilikino ana, a hoala mai paha i kekahi mau hana o ke ano kumakaia a hoohilahila. E HOIKE AKU XO AU I N\) MEA APAU ELIKE ME KA'U E IKE AI A E KAMAILIO HOI ELIKE ME IA A 'U I IKE AI HE PONO. 0 ka PUULU ALUXU MANA no i noho mana ai iloko o ka "ahaelele i ma na alahele e hiki ole ai ke hoohewahewaia, aole no e nele ana ko akou hoomau aku i na hana apakee o kela ano, i wahi e mau ai ka noho mana ana ma keia mua aku. No ia kumu, aole KA PUULU AWJXU MAKA i makemake e hooholoia i Kanawai Koho Mahele: he mea auanei ia e kaiiiia aku ai kela mana, o ka wae ana ae i na moho a lakou 1 makemake ai no ka ahaelele. l»a ake ka PUULU ALUNU MAXA e liookomoia he pauku e pili ana i ke Koho Baioka !\fahele maloko o ke kahuahana. He hana pulapu wale nO nae keia i na kanaka. Aohe «wahi manao iki iloko o ka PUtJLU ALUXU MANA e hooholoia keia kanawai, koe wale no a hookikina ;nao1iia aku lakou e hana pela. Aohe he noonoo ae o ka PUULU ALUNU MANA no ko lakou uhaki ana i ka lakou hoohiki imua o na kanaka. Ua -uhaki no iakou i ka lakou hoohiki i ka manawa aku nei i hala, a e hoao hou aku ana no lakou e hana pela. 1 ka manawa i hoea mai ai ke Kanawai Koho Mahele iloko o ke senate, nia ke knu ahaolelo aku nei i hala, na kekahi kanaka oloko o ka Mahiko i noi mai e waihoia ka bila ma ka papa a ua kokuaia hoi e ka poe i loaa ka noho mana ana iloko o ka PUULU ALUNU MANA. Heaha ka waiwai o ke kahiinhana", f Ka manawa e wae ae ai ka ahaelele i na k» nak a no ke kulana senatoa, me ka hooko oie ia kahua;iana? Ua paa niaoli no ka manao o ka PUULU ALUNU MANA e noho mana iloko o ke senate, i hiki ai ke lawelaweia na hana ahaolelo, no ka pono wale no o ka PUULU ALUNU MANA. Ua hoea mai i ka manawa.a na KANAKA e kamailio ai i kekahi mea. He mea pono e ioaa ia kakou he mau kanaka iloko o ka Ahaolelo, ka poe e nana mai ana i na kanaka apau ma ke ano o ke kulike. I ko wa e ik e ai i na Akena Mahiko, a lunanui paha o na mahiko, e holo ana no ka ahaolelo, e hoomanao oe, he poe lakou no ka PUULU ALUNU M\NA, a MAI KOHO IA LAKOU. I a hana mai ke AKUA i ka honua i mea hoohua mai, i hiki ai na kanaka ke ola mai na hua mai o ka honua. 0 kela ame keia kanaka e makemake ana e hana, he pono fce loaa iaia seia pono; a o ke.a ame keia kunaka e hana ana, he mea pono no e loaa he w i , nona e han » a«, e noh 0 ai a i ai ame ona lole aahu no kona ohana. N "° ano o kahi e noho ai, aole o kahi mmi nuku mahope o kekahi mau •ae oohmahma lepo, aka i wahi e hoopuniia ana e ke kulana maemae he wahi e kupono ai e kapaia he home. No k e ano o ka meaai, o ko'u manao maoli, i ekoiu manawa ai o ka la me na meaai maikai a kupono, me ka nui kupono e pololi ole ai na keiki i ka hele ana i ke kula, a e hoi ai paha e hiamoe. 1 ka manawa e loaa ole ai o keia mau mea i ke kanaka hana, e hoike mai ana ia, aole loa i pono ma kekahi wahi, e pono ai e hooponoponoia ae. K« olelo nei au, he mea pono e hoanohuia ae ke kulana o na kanaka hana maloko nei o Hawaii. ' He mea hiki wale no keia ke hookoia, ina e ku like ana na hoaloha o na limahana, a e makaala i ka hooholoia o na kanawai naauao no ko lakou pono ma o ka ahaolelo la. No keia kumu, he mea pono e kokua na kanaka hana apau loa ma ka hoouna ana i na kanaka i ka Ahaolelo i ikeia he mau hoaioha no na limahana; | a * ole kanaka e nana ana i na limāhana no Ka APONO KAULIKE. j Ua lohe nui oukou e pili ana i ke kokua ana i ka mea hookuonoono home. ke kalahea nei na aoao kalaiaina a elua t a owau pu no kekahi e kalahea nei no keia mea. He mea maikai ka imi ana aku i wahi e hoohna nui mai ai ka iepo. Ma na aina mahiai, kahi i ikeia na pomaikai, e laa ka hanai moa, ka haaa *caiubat«, ka huaaooa, ka waiupaa ,«me na huaai, me na launahele o na ano like ole, he oi ae ka maikai o ka noho ana o na kanaka me ka uuku o na hooHk>. * | Ke manaoio nei au i ke kokna ana i ka poe hookoonoono home, i wahi e pahola mai ai k«ia mau ano maanei nei. Aka, ina e imi ana kakou e kokua i ka poe kaau ko, ma ka hookomo *na mai i na limahana, ina e iaii ana kakou ma ke kokna ana i ka poe kooknono* ono home, e imi pu kakou i na kokua ana no ke kanaka hana % ao ka limahaaa hoi. Iloko o ka Ahaolelo o 1909, ua paio k«-e aku »u i ka Bila Auhau Hoopae Limahana. NOKEAHA? O ka bila e koi ana i 2 pakeneka auhau loaa makahik'i, ua hookaawale ae ia i ka huīna kolookoa o kela k>aa makahīki no ka pomaikai wale no o ka MANA ALUNU. Ua komo mai ka bita iloko o ke Komīle Waiwai, % ke lala «u no kela koroite, a i noho lonahoomaluia aae ua komite aei e ka kanaka o ka mahiko. Ua koi ikaika oia e holo akn ka 100 pakeneka o ka huina holookoa no ka po» maikai wale no o KA PUULU ALUNU MANA. Ua noho manaia eia'ke komite, a ua koikeia m*i ka lohe ia'u, ina e make keia bi)a, alaila o ka manawa ia e nooaooia ai ka booMoia ana akv o ko 75 pakeneka no aa MAHIKO, a i 25 pakmeka ao ka PONO O NA KANAKA. Ua ike no lakon„ ua kaa ka noho maaa ana o ka Akao'elo ia lakou, aohe

e 'oaa ia'a ka laaakila. p«i* i aa ai e kana nai i keea haaa. Me k«i ol«> auMf iji ua pa.o sa < ako *u i ka btU, a*a k*" paa s«-a*3 ha"u-»2e<o iioko o x.* t * ana la n**. I'* * uk, sa hea mai ka'a poio a *suji makahiki mahupe mai. t ka maaawa i hoo.makau«waw)* ai ke k it.jt.ai i eo k.iiiva:na he «Kia i hala a« "<H. «a ae nuu U ka iIANA ALUNI'. ka p«« e noho mana aaa malaaa • ka At>ao Kepsbaitka i «lala o jJU>.'*«m ao n.i*ka*u»i, no n* tnakakiki ei»a, e hoo- : ilota aka bp na Haaa o ka Lfj:i>a«- ila ia ,tt»o :ho U. ka kn« ini no ia aaanawa. aka &a« «• XANAK.-ll.iA " MAi A< K kA ,m.\NA ALUNU. la nana xtai lakou ia'o, Bta ke auo āe ic«a i kau>a k« w#u, ka me* • nooaoo eui aaa ao aa KANAKA aole hoi so ka t oao • ka AIA.\A ALI NU; a ke imi nei Ukou a< ka oWk> «ho, ,VN\> K KOMO OiuK O vOHKX ĪLOKO O KA AHAOLELO UE KA NANA OLK I KO LAKOU MAU UOOLULO." iloko o ka akaelele S#pvbalika aku d*i i kala, aa aku ma kahi • U elua kap«kaln • aa eie.'e i atak*m*ke ta i i tu\»ko SKNAtOA aa aka eae aa kaa ka hookaai aaa i ka haipa ;loko «» ko lakoa uu ka rnki «ikaa ana e koho akeaia aa moko, mia aao i aka ai fca « aana ae i ka maaa e hoom*>u aaa ia lakou, « ko4o aka e līke mr U e kaa«Jkaia jnaī ana ia Lakon. No ka maka% nalia pafca e loaa like aa* i kekaki «aa moho e m, aa manao e like me ko'o. aolaila aole lakou i aoiu» malie ara>. aka u* «i» •« la i aa moho mailoko o aa KANAKA MAHIKO ao ke BKNATK» Ke »on«i aku nei an i kela ame keia mea koho Wloka: Kae aaa aa«i om eku no keia ano hana! KAE AKU ANA ANEI O£ I KK SKNATK V HA-I-fv I , L H .°° LILOIA AE 1 KOMITE HOCK ° KA AHAHUI O KA POK K.ANLKO? Ua lohe oukou i ke knaakeaa ana: l'A NKLK KA AIN'A I NA UMA iL\NA, eia no nae aa heie aa alaaai a piha i aa kanaka aoko wai* i lawoia ruai ianei malalo o na hlo o ke aupuai. E hele e nana ma ke Alaaui Muliwai, ma kaki kokoke i aa alanoi Ho4, Hokele ame Beritania ma kekahi ahiahi, e ike aku ana oe i aa haaeri • aa Pi.ipmo, Poio Riko, Korea ame na lahni o ia ano hookaki, me ka maopopo ole 0 ke an o e loaa ai ka pono no ko lakou ola ana. ta hoolilo ma'uw.iie:a aku he mau haneri o na kaukaai 4aU i kela amo keia makahiki no ka lawe ana mai i na limahaaa mahiko ia aei nei, me ka hoi ole o mau linīahana i na mahiko e haaa ni. la haalele koke aku lakoa i ka hana ana ma na makiko ma ko lakoa ma rawa e hoea in*i ai, a imi koke aku la i ke kanawai, eia ka aoI«« i hookikma mai i ko lakou noho paa ana maanei nei. Ua maauhele mai la lakou iloko o ke Kulanakauhale e lilo an.i i mm hoopilikia mai i ka lehulehu, e hoopiha ana i ko kakou mau halepaahao ame na ha!crra 'i malalo o na HOOLILO O KA LEHULEHU. Ina i p.iku 'iia aku na dala i hoomauaauna waleia ma ka Hoolimalima aaa 1 na Mokuahi. ame na huakai knaheie manawalea me ke kumukuai i ukuia no ka limnhan:i mahiko, e hiki ananei ke loaa mai he kulana maikai no na limahuna. E hoi ananei na limahana ma na m&hiko e noho hana ai, nole hoi e Vaa ma ka ao 10 o ka mnhiko ke koikoi o ka huli ana i na limahana. £ aa.ohia auanei ka ikeia r.na o nn kanaka palaualelo ma ko kakou mau al.inui. • Ma ia ano, aole e paonioni na Limahana Makaainana me na Limahana iiihune. a ma ia ano auanei e hoopiiia ae ai n» nkuhana o na L'mahana Makaainana, a kuhke me ke ano pii o ua mea kuai o keia o!a aua. J. e. COHĒN