Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVIII, Number 40, 4 ʻOkakopa 1912 — PAU KA NINANINAU ANA A FISHER Maopopo Loa Kana Pane no ka Hopena o Kana Hana o ke Kipa Ana Mai Nei. [ARTICLE]

PAU KA NINANINAU ANA A FISHER

Maopopo Loa Kana Pane no ka Hopena o Kana Hana o ke Kipa Ana Mai Nei.

Ma ka Poakolu aku la f hala, i hoea mai ai i ka hopena o ka hana ninaninau a noii pono a Kakauolelo Fisher. no na kumu hoohalahala a ka Elele Kuhio. i I ka hooponoj>ono aupuni a Kiaaina I Frear, a o ka hua wale no o kela hana, I ka mea e kakaliia aku nei o ka oili niai ma keia mua aku, mahope iho o ka hui pu ana aku o Kakauolelo Fisher me ka rpresidona o Amerika Huipuia. 'Ua hala okoa he mau la loihi o ka hoolohe ana o Fi®her i na aoao a elua, o ka hana nana i kono aku iaia e kipa mai no Hawaii nei, ma kekahi miniona ano nui, a ua hele okoa no hoi oia ma na mokupuni, no ka ike maka ana nona iho, ma na mea e pili ana i ke kulana ma Hawaii nei. Wahi ana ma kana hato)elo hope. mamua o ka hookuu ana i na hana ninaninau, ua maopopo kana pane no ka hopena q kana hana o ka hele ana mai, a ma aole i punukuia kona waha ma o kekahi aehke i hanaia eia ame ka Perenidena, ina ua hoike okoa mai oia i ] kona manao e pili ana i na kumu hoo- j halahala e ku-e ana ia Kiaaina Frear. i Ma ka aoao o ke Kiaaina. ua haawi | ae oia i kekahi haiolelo, pela no hoi me | Loio Akepoka ma ka aoao o ka Elele , Kuhio, e haawi ana i na mahalo kiekie ana ia Kakauolelo Fiaher, ma kana mau lawelawe hana ana apau. Wahi a Kiaaina he manaoio kona, aia no he mau hemahema iloko o kana hooponopooo anpuai ana ma kona ano he Kiaama, ana no o ka olelo ana ae, he ma 'i like no ia maluna o na < Kiaaina apau, a he kohu ole ka mea e | olelo m*i ana, aole i loaa iki he hema- { henm iloko o kana mau lawelawe hana ana apau. | Ua manaoio aae oia, mamuli o ka hoalaia ana mai o kekahi mau kumu 1 ku-e e hoohalahala ana i ka hooponopono aupuai ana> malalo ona. e oili mai ana kekahi mau hopeaa maikai loa, ana o ka haawi ana mai i aa hoomai , kai ana mahina o ka Elele Kuhio. no kona hana ana pela, me kona manao paa, aia iro no iloko o Kuhio. ka iini e hoano houia ae kekahi mau mea lehulehu ma Hawali nei. I kona hoopan ana i kana mau olelo,! na kakoo mai oia i ka manao o Kakaaolelo Fisher. no ke »1« like ana o aa mea apau i wahi e loaa mai ai ka hooponopono aapuni aaa, e kuikahiia ai e na makaainaaa, aole o ka kooknu hookahi mai l ke poo o ke aupaai e hama nona īho, a i ka wa e ikeakn ai i aa hemahema i haaaia, o ka wa iho la ia « hoala aaai ai i aa ku-e aaa. Ma ka »oao hoi o ka Elele Kakio» ea ku mai o lioio Akepoka a hoakaka mai i koaa kakoo aoi i aa olelo i ka» mailioia ae # m» koaa m»naoio, he ani aa mm aaikai o oili mai &u nuaaH e ka hoea aaa mai o Kakanolelo Fi«her, a imi l «a e piii aaa ia Hawaii ael. Mamali ona!a i noho ma Hoaohi-. la mei, no ka aiaamiaaa Aa i aa «o«o apau e piti aaa 1 ma. kumu heohahahala tto ka hoopoaopoao aapmmi ana auualo

0 Kiaaina Frear. a pela no hoi na la o ka heie pu. ana nui na mokupuni lehulehu, ua hoea mai i ka manawa. e hoauheeia aku ai na manao ku-ee o na wa 1 hala. a ua hoolokahua ka manao o na aoao a elua. Wahi ana, ina no i pili man aku ka Elele me ke Kiaaina i na manawa apau, a i hoakaka hoi i ko laua m iu manao pakahi maluna o kefa ame keia ninau. ina aole loa he manawa e laweia mai ai he mau hoohalahaia ana elike me u i ike a ma keia maaawa. Ma ka hoopau ana i kana m»u olelo, ua hniwi ae oia i na niah ilo kie<ie ana ia Kakauolelo Flsher, a pela no hoi i ke Kiaaina, me kona hoole ana mai nae, i ka loaa ana o kekahi mau manao maikai ole faia, ma ka manawa o ka hookumuia ana o na kumu hooha'ah-ila i ke Kiaaina. Ma ka aoao hoi o Kakauolelo l'Maher, wahi ana, ua hoea waie mai nei no oia ma Hawaii nei, no ka imi ana i na mea oiaio apau, a o kana mau mea i lohe ai, a i ike ai hoi. o kana mau mea ia e hoi aku ai a hoike i ka Peresielena; eia nae na maopopo no iaia kan;i mea e hoike aku ai i kona poo, ka mea i loaa ka mana e hookohu mai ai i ke Kiaaina. Wahi ana, eia no iloko o ka liina o ina makaainana o keia Teritore ko lakou pilikia, me ka hoike ana mat, aole he mea pono, ka noho wale ana aku me ka nanamaka, i na hana a ko lakou Kiaaina, me ka nana ole i ka mea e noho mai ana ma kela kulana. No na manawa ae nei i hala, ua lilo i hana maa ma Hawaii nei, ka hookui» hookahi ana akn i ko lakou Kiaaina, e au mai no oia iloko o ke kai nona iho, o ka mea pololei nae e hana ai, o ia ke kokua like ana, ka hoikeike ana: i ko lakou manao maoli, a ma ia ano | iho īa, aole e ulu mai ana he mau pili- { kia ma kekahi ano. :

Ua hoakaka pu mai no hoi oia, he uuku loa kahi mea hiki i ke aupun\ ma Wakinekona, ke hana mai no ka po» no o keia Teritore, aka eia no ma Hawaii nei na mea nona e pono ai, ma ka hana like ana o na mea apau, e booj loliloli ae ai i kekahi mau ano maikai ole e ikeia ana. I kona hooki ana iho i kana mau olelo pokole, ua hoakaka mai oia, o kana man mea apau i ike ai ma Hawaii nei, o kana mau mea no ia e huli hoi aku ana a hoike aku i ka Peresidena 0 Amerika, a na ka Pere«idena e hana mai i kana mau niea i ike ai he pooo. -4-