Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVIII, Number 40, 4 ʻOkakopa 1912 — HE MOOLELO NO Cicilia Vanakouva A I OLE Ke Kaikamahine Iloko o na Hana Hoomaewaewa a Kona Kaikoeke Lokoino. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO Cicilia Vanakouva A I OLE Ke Kaikamahine Iloko o na Hana Hoomaewaewa a Kona Kaikoeke Lokoino.

"Aole he mea nana au i hfX>komo mai nei iloko nei ? aka na'a pono' no, oiai ua ike mai nei no au i ko ku ae maloko nei o keia keer.a mai ka puka aniani mai, a ua hamama no hoi ka puka, ao!e i paniia e ka wahine o ka haalele ana mai nei ia oe„ a kau aku nei maluna o ke kaa, pe!a iho la au i komo mai nei me ka maalahi. Elike no iio. me kau hana maikai ia'u, iloko o kekahi manawa ae nei i hala, pela au 1 hoomanao mai la, malia paha, aole no hoi oe e kipaku mai ana ia'u mai kou home aku." "O ka'u wale no e olelo ae, he keu aku maoli kou mahaoi o k? komo ana mai nei iloko o ko'u home, me kou kono oleia aku; a pe hea ua maa no nae paha oe i ke komo waie ana i ko ha'i ha!e »no ke kuleana ole ea?" Pii aku Ia hoi ka hoonaukiuki iloko o Salema no keia olelo jo ana aku i kona maa i ke komo iloko o ko ha'i hale, alaila ku ae la eia iluna a pololei, a o ia kona wa o ka pane ana mai: "Aole paha o ko'u komo ana mai nei e hui pu me oe, o ko»i mei iho la ia e olelo mai ai no ko'u maa i ke komo wale ana iloko o na liome o kekahi poe okoa aku, aole Ioa! Aole i maopopo ia'u ke knmu o ko'u konoia ana mai e hiki mai maloko o kou home nei me lie mea la nae, ma ka'u koho iho, he kuleana nui ko'u e hele mai ai e ike ia oe." Ua hilei hou ole ia Helena Lalana ke pakike aku i kela «.\ahine malihini, aka ua pane aku la no nae oia i ka i ana mai: "Heaha k; ;i mea i makemake ai ia'u e hana aku nou? M "He makemake hana ke kumu o ko'u hiki ana mai la imua ou, malia e hiki ana ia oe ke kokua mai i ko'u pilikia. Ua liiki ia u ke lawelawe i na hana a ke kaikamahine kauwa, he hiki no hoi ia'u ke humuhumu me ka maikai loa, a manao au, aole he mea e hoowahawaha mai ana ia'u, ina oia e ike i ke ano o ka'u mau hana." "Ma Xu loka nei no anei oe iloko o keia manawa loihi kahi i noho ai mai kela manawa mai o ko kaua hui mua loa ana a hoea wale maī i keia manawa?" wahi a Helena me ka maopopo ole nae iaia o ke kumu o kona hoala ana aku i kela ninau. "Ma Kenetuke ka hapanui o ko'u manawa, aka nae i kekahi minawa no, e hoea mai ana au ma Nu loka nei." "Ma Kenetuke anei ka hapanui o kou manawa," wahi a Helena Lalana me kona ano e iaia o ka hoopuka ana ae i ka inoa o kahi a Salcma i noho ai. "Ae e kuu hone," i hoi iho ai ka leo o Salema a ke ano oluolu loa, pahola ae la hoi ka minoaka ma kona mau papalina, me he mea la ua lilo i mea hauoli iaia ka hui pu ana me Helena Lalana. "Pehea oe e kapa mai nei ia'u he hone, a pela hoi me kou manao ana mai owau ka mea nana e haawi aku i hana nau?" i ninau aku ai o lielena me ke ano hoohuoi no keia wahine ana o ke kamaaina pono ole ana. "Ke ninau mai nei oe ia'u i ke kumu o ko'u kapa ana aku ia oe he hone, a o ka'u pane no ko'u makemake wale iho no ia e kapa aku ia oe pela, a no ke kumu o ko'u hele ana mai nei e noi i hana na'u ia «je, me he mea la e olelo okoaia mai ana no ia'u, o oe ka mea e loaa at o ka'u hana, aole hoi o kekahi poe okoa aku." Ua pipika wale ae la no na lehelehe o Helena Lalana iluna, alaila hooninau hou aku la oia: "He hiki no nae paha ia oe ke heluhelu ea ?" "Ae„ ua hiki no ia'u ke heluhelu me ka maikai loa," alaila ku ae la o Salema iluna a pololei, a i hou mai la: "He kulana kauwa ko'u au e hoomaopopo mai la, eia nae mamuli o ko'u wahine u'i, pela iho la i kaokoa ae ai ko'u mau ano apau mai ka nui mai o na kauwa, a ua loaa na hoonaauao maikaiia ana ia'u, mamua o ka nui o na kauwa e ae iwaena o ko'u lalmi kanaka." Aole loa i loaa aku ia Helena Lalana ka hoomaopopo ana i ka manao o na olelo a kela wahine e kamailio mai la iaia, a hiki i kekahi manawa loihi ma'ia hope mai, eia nae he mea na Helena e hoohewahe\sa ole ai, ke kamailio wale mai nei no kela wahine i ka oiaio, a ke ike pu aku la no hoi oia i ka maikai o na huaolelo ana e hoopuka mai ana, a he kaokoa i'o ke ano o keia wahine mai ka nui mai o na wahine oloko o kona lahui ponoi. "Ke kaumaha loa nei au i ka hiki ole ana īa'u ke haawi aku i hana nau i keia manawa, no ka mea he kaikamahine lawelawe no ka'u i keia manawa. a ua lawa no iaia ke hana mai i ko'u mau makemake apau," wahi a Helena me kona makemake loa e hoi koke aku kela wahine no kona wahi o ka hele ana mai, no ka mea ua ala mai la na hoohuoi ana iloko ona malia ua maopopo mua i kela wahine ko\ia mau ano apad.

"Ina no hoi paha aole e hiki ana ia oe ke haawi mai i liana na'u, alaila malia e hiki ana ia oe ke kuhikuhi mai i kahi e hoopauia ae ai keia pilikia nele hana o'u." "Pehea auanei e hiki ai ia'u ke kokua aku ia oe ma ia ano, oiai au i maopopo i kou kupono, o lilo mai auanei au i mea maikai ole i ka manao o kekahi poe a'u e hoonoho aku ai ia oe, a o kekahi kumu no hoi, aole no i maopopo ia'u ka poe he mau hana lea lakou; | mka ina nae no kou hoomanawanui, malia o loaa ka'u mau mea hu- j muhumu o keia mau la aku, alaila hoouna aku au nau e hana mai, ] pehea la ia i kou manao ana?" j **He mea maikai no hoi paha ia, ina he mau kenikeni koe a'u e, lawa ai kt*ia mau la aku a hiki i ka loaa ana mai o ka'u hana, aka ua pau loa ka*u mau wahi kenikeni i keia kakahiaka ia'u o ka hele ana aku e ai i ko u aina kakahiaka, a no ia pilikia no hoi ke kumu o ka hiki okoa ana mai nei iniua ou e kuu hone." No kela mau olelo a Salema e hoike mai ana i kona nele maoli, ua wehe ae la ua o Helena he hapaha kini mailoko ae o kana eke a haawi mai la i kela wahine malihini i maopopo ole iaia kona ano maoli. oiai nae i na minuke wale aku no i hala mamua, ua kipaku aku oia i kona kaikoeke ponoi mai kona home aku, me ka haawi ole aku i hookahi wahi keneka ma ke ano kokua. Ua haawi mai la o Salema i kana hoomaikai ia Helena, me ka lalau ana mai 1 ka hapaha kini o ka haawi ana aku iaia, alaila o kona huli aku la no ia hele, eia nae mamua o kona hoea ana akul ka puka, »ia huli mai la oia ihope a i aku la »a Helena: "Eia au e ka madame ke noho nei ma ke alanui ma ka helu 8, a i makemake oe ia'u, e loaa no au ia oe malaila. ke ninau aku oe i kekahi poe ma ko'u inoa/* o ka oili loa aku !a no ia o ua wahine kupaianaha nei, a pau aku la ka ike ana a Helena Lalana. Palulu ae la o Helena Lalana i kona mau lima ma kona mau maka, a mamua o ka hiki ana iaia ke pane aku i kela wahine, ua palowale aku la oia ma kekahi aoao o ka hale, a ku lohaloha wale iho la no ua o Helena, aia nae kekahi mea maikai ole iloko o kona noonoo e hana la i kela manawa me ka i okoa ana ae: "HeaHa la hoi ke kumu o ko*u ano e wale iho no, rae he mea la lea hoi e uhai mau mai ana keia wahine mahope o ko\i meheu i na fr*anawa apaw, o ka oi toa aku i ko'u wa e ala ku-e aku ai i ka hine a kuu kaikunane. Iloko no o kela manawa mua a'u o ka hoao ana e mare ole aku o Oeilia ia Hawada, ua *ili mai !a kela wahine ta manawa, a iloko no hoi o keia wa a'u o ka hoehaeha hou ana aku iaia, ua oili hou mai no oia no ka lua o ka manawa» pela aku no

;«uanei paha keia manawa aku. īna au e hoao ana e hoopiiikia hoa akn ī kc!a kaikamahine. ; "iieaha ia ke kumu oka haalulu wale ana iho no o ko*u kino ika ! lanawa e ike aku ai i kela wahīne, ua hoopohihihi loaia mai au i Kona mau ano apau, a peia no hoi me ko'u ano iho." i MOKUNA IX. I kela hoea ana aku o Ciciiia no ka Hokele Nikola, mahope iho o ; korfa huī kamaiiio pu ana me kona kaikoeke. ua lioi pololei loa aku ī !a oia maiako o kona mmi moe, a malaila oia kahi i hoohaia ai no ; ka hora hookahi, me ka maopopo ole o kekahi mea i kana mau hana ■ ioko o kela manawa. koe wale no oia, ame ke Akua o ka lani. ia oiii hou ana mai o Ciciiia iwaho, a hui pu me Mareka, ua hookr haha loa ia kana kaikamahine lawelawe iaia i ike aku ai i ka loli :tno e o kona haku, f a auwe koke ae la oia r no ka mea ua komohia I ta manao aioha iioko ona no Cicilia e hiki ole ai iaia ke uumi iho. | Me he mea la o kela hora hookahi a Ckilia o ka noho ana maloko o kona rumi a oili mai, he manawa ia ana o ka hakoko ana'me kekahi n.au manao like ole, a o kela wahine u'i ona i ka manawa aleu mamua. ua loli ano e ae la ia. a ua kohu wahine oia i nui na makahiki. j O kela wahine i lilo i milimili na kana kane, a i liio no hoi i kii j hoonani hale na Hawaela iloko o na la i aui hope aku, ua auhee aku il ano mai ka kaua Cicilia mai, ka mea a ke kane i makemke ole ai e hekau iho maiuna o kana wahine, aka e puiama mai iaia ma na ano apau e ike mau ai i ka hauoli. O na hana a Hawada o ka hoolaia ana na kana wahine, ua like pu ia mau mea apau me he aka wailiula la iloko o kela manawa; ma kahi o kona hauoli, ra hoopThaia iho ia makaiua e ke kaumaha ame ka luuluu, a 110 ka rnea aoie he wahi mea ano oie, ka maiaina ana akti iaia me }cana wahi kaikamahine. me ka maopopo ole o kahi e iepa mai ai na kokua ana no kona pono ame ko kona mau hoa. "E hele hou ana au e Mareka iwaho i keia manawa, a e malama aku no oe ia bebe, a i hoea mai o Kauka Motimea, alaiia e hotfce aku oe iaia, ua makemake au e kukakuka pu me ia i keia ahiahi. ke loaa iaia he manawa kaawale." "Heaha la hoi, ua hiki no ia'u ke malama ia bebe a hiki i kou huli hoi hou ana mai," wahi a Mareka me ka hiolo okoa ana mai o na kulii waimaka mai kona mau papalina mai, no kona ike ana aku, aole he wahi hana uuku ka kona haku e hele nei, aka he hana no ka imi ana i ko lakou pono o ka noho ana aku. Kulou iho la o Cicilia iialo a honi iho Ia ma na papalina o kana lei aloha he keiki e moe ae ana iluna o ke ko-ki, o kona henio aku ia no ia iwaho o ka hokele, a aia hoi iloko o kona lima, e paa ana «»ia he wahi poki uuku, me kekahi puolo. Hele pololei aku la o Cicilia no kekahi halekuai i maa i ka ir.aIp.maia o na lako o na wahine, he hale no i kamaaina iaia iloko o kona mau la e noho ana ma Xu loka. Ua ninau aku la oia i kekahi o na kupakako no kona makemake ana e hui pu me ka ona o ka halekuai, iaia o ke kipa ana aku ma keia hale, a ia wa i kauohaia mai ai oia e komo loa aku maioko o kekahi keena, a maiaila kahi o kekahi kanaka aoo kahi i noho ai, he kanaka heiehelena oluolu, e hiki ai ke hoolohe mai i ka poe apau e hoea aku ana imua ona. Ia komo ana aku a Cicilia iloko o ke keena o ua kanaka nei, ua ku mai la oia iluna ma o kona malama i ka rula keonimana, me ke k?uoha ana mai ia Ciciiia e noho iho maiuna o kekahi noho, a ia wa no hoi i kunou aku ai o Cicilia, me ka haawi pu ana aku i kona pepa inoa, ma ke ano hoolauna iaia iho imua o kela kanaka nona ka halekuai. Ua hoea mai nei au no ka hui pu ana me oe maluna o kekahi misiona ano e, a īna e hiki ole ana ia oe ke haawi mai i na kokua ana īa u, malia hoi o hiki ia oe ke kuhikuhi mai i ka'u wahi e hele hou aku ai " wahi a Cicilia m& ka hoohakalia ole iho i ka hoike okoa ana aku i kana hana o ka hiki ana imua o kela kanaka. E noho īho hoi paha iiaio, a mahope na kamailio ana," me ka uwai ana mai o ka ona o ka halekuai i ka noho iniua o Cicilia, aia nae oia ke ike mai la i ke kaumaha maoli o ka helehelena o keia wahine, ana no o ke koho koke ana mai, he hana nui kana o ka hiki ana aku īmua ona. Me ka mahalo, - ' uahi a Cicilia, me kona noho ana iho ilalo, me trlr°l , 0 ' l mamuli °na mea °ka halawai ana mai me la ma kela kakahiaka.

, ,9 °" huh h °' koke ana ma, nei no ia inai na aina mamao mai, ' f.V: ° ana me ka'u kane no ka manawa o hookahi makahik! a 01, i hoomaka aku ai o Cicilia e kamailio i kona moo•Ua e hi oeama,a ' ' k3hi °ka P ilikia ana « -ke la e hoopauia at La halawai mai au me kekahi ulia pakalaki, ma o kou huli lio hook.hi ana ma , a koe aku kuu kane iuka 0 ka aina, mamua o kē ahi a T Una °ka mokuahi - a konoia mai au e imi i ke,ah, alahele e h,k, a, ke malama i ko'u ola ame ko ka'u keiW a hiki ' ka wa o kuu kane e huli hoi mai ai. ' liiki L a a i ke'Lai L"* ho3l ° ha ma keia . aina - ua ne 'e lioi ike dala e "ka k hokde an Eia k mi SS £i''VSXt£ me ka paa" at"ae^'ka"onaM- T, t amahao '° a ' kou i hou mai Ia- "Owai la hoi ll * " ai ™ a kona u m»umi, alaila ke ana e ike i ka mea oiaio, nolaila ua pane aku la o Cicilia • "O Monogomore ka inoa o kau kane." "Ae, ke ike nei la hoi au maluna o keia pepa o Mrs. H. Mono£romore kou īnoa. O oe anei ka wahine mare a Hawaela Monogon»ore: ® Ae, owau kana wahine mare." alaila hoomaka iho la o Cinilia e uwe, no ka nui o kona aloha ia Hawaela. "Alaila o oe anei o Cicilia Vanakouva. mamua o kou mare ana i ke kane?" u*ahi hou a ka ona halekuai, me ka oluolu ana mai o kana kamailio aaa. Ua kunou wale aku Ia no o Cicilia i kona poo, me ka pane ole aku i hookahi huaolelo, me he mea Ia ua hoala houia mai kona mau manao hoehaeha apau, a ua ike mai la no nae ka ona o ka halekuai i ke ano o ua kaikamahine nei, a o ia kana o ka pane hou ana mai: huikala mai oe ia'u, mamuli o keia niele loa aku a u ia oe t pe- ; hea hoi e hiki ai. i ka maopopo ole maoli no o kou mau pilikia, a o. kekahi no hoi, aole no au i lohe mua. o oe ka mea i lilo i wahine | mare na Hawaela. Aole au i hoopoina i na hana maikai a kou ma- ! kuakane i hana mai ai no'u, iloko o ko'u manawa o ka pilikia. a eia I hoi oe ke hele mai nei kana keiki, nolaila aole no au e nanamaka ! wale aku ana 1 kou pilikia, e nana hoi ha kaua i ko mau lihilihi ?*' Akahi no a loaa mai ka maha i ko Cicilia manao, no ka mea ina e hoomau loaia mai ana oia i ka niele i na mea o ka wa i hala. aole ana e hiki iaia Ice paa mai i kona mau waimaka. o kona wehe koke ae Ia no ia i kana puolo lihilihi. a hoikeike aku Ia imua o ka mea i haawi mai la i kona ae no ke kokua ana mai tata nei. Ke hoikeike pakahi la o Oieilia i kana mau waiwai makamae, he matt waiwai hoi i ike nui oleia maloko o Ku loka, a i hiki ole no i ka poe uuku o leahi loaa ke kuai i kela mau mea nani, a ia akoakoa ana o kela mau waiwai apau imua o ke alo o ka ona uona ka halekuai, ua pane mai la oia: (Aole i pivu.)