Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVIII, Number 37, 13 Kepakemapa 1912 — HE MOOLELO NO MAKO MATERO A I OLE Ka Aha Kukakuka o na Komite he Umi no ka Noho Aupuni o Venika. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO MAKO MATERO A I OLE Ka Aha Kukakuka o na Komite he Umi no ka Noho Aupuni o Venika.

MOKUNA XIII. Pii mai la ka lia maka'u iioko ona i kela manawa, e hoea mai ana ka make maluna ona t oiai ua lohe mua oia i na hoolala ana a kona mau enemi. e kaiehu aku iaia mailuna aku o ka ili o ka honua, o keia hoea okoa ana mai la ona, imua o kela aha kuka, o ka hookoia ana no ia o kekahi alahele i manaoia ai. no ka ianakila o kona mau j eremi maluna ona. I ua o Alahaki o ka aiawa ana ae ma kela ame keia wahi o ua keena hookoiokolo aia ka haka-nu maluna o na mea apau, a ma kana koho aku f aole he wahi manao aloha iloko o kekahi o kela poe nona, no ka mea ua maa ke;a poe kanaka i ka ike ana i ka poe i ekiia ko lakou mau poo imua ponoi o ko lakou alo. No ka hapalua hora ia kakali ana a na mea apau o ka hoea mai o ka Haku Trivisano ame kana keik», ua oili mai la ua mau kanaka nei, me ka maopopo mua ole nae o ka laua hana o ke kauohaia ana aku, a ia Trivisano makua o ka hookokoke ana aku ma kahi a ka lunakanawai e noho mai ana, ua hooho ae la oia i ka ninau ana mai, iaia hoi o ka ike ana iho i ka noho o Alahaki Lioni !" "Ea! Heaha hoi keia o ko'u kauohaia ana ae nei e hoea mai imua o keia aha?" Ua loaa pu aku la no hoi ka ike i ke keiki no ka mea nana i hookahaha aku i ka manao o kona makuakane, a i kela manawa, me he mea la ua uhi ae kekahi ao hakumakuma o ka poino me ka pilikia n.aluna o ko laua mau poo pakahi iho, aka o ka mea wale no nana i hoolana rnai i ko laua mau manao, o ia no ka hiki ole ke hookolokoloaia e ka aina. Ao!c loa laua i haupu iki e halawai pu mai ana laua me Alabaki Lioni maloko o kela keena, o ka laua e manao la. ma ka haalele ana aku i ko laua home, aia no ke kanaka opio maloko o ke keena paahao a laua o ka hahao ana aku iaia, eia ka auanei. ua hemo mai oia inai ko laua mana mai, a e lilo ana hoi kela opio i mea kumakaia ae i ka laua mau hana aloha ole. Ke hoomaopopo mai la ka lunakanawai i ke kahaha maluna o ka hek-helena o ka makua ame kana keiki, a o ia kana o ka ninau ana mai: "Kc ike aku nei au, ua hele olua a piha me ke kahaha; a ke ninau aku nei hoi ia olua, aole anei olua i ike, i ka pakele ana o keia opio mailoko mai o ke keena paahao a olua o ka hoopaa ana aku iaia?" "Aole loa he hoohuoi iloko o maua o kela ano, a hiki i keia nianawa a maua e ike aku nei iaia imua o kou hanohano," wahi a Trivisano makua, aohe hana mai a kana keiki, ke hoopu wale mai la no oia me ka hele a pii ka lena i ke kumu pepeiao. "Mamuli o ka pakele ana o keia opio mailoko mai o ke keena paahao oloko o kou hale ponoi, ua konoia mai au e manaoio aku, ua loaa ka ike i ke kanaka a kakou i kau aku ai i ka weli, no na wahi huna 0 kou honie. aole anei pela e Trivisano?"' Ua nui iho la ka hanu o ka Haku Trivisano, me ka maopopo ole 0 kana mea e pane aku ai, aka ua auhee koke aku la nae kona manao pihoihoi mai iaia aku, mamuli o ka hooman hou ana mai o ka lunakanawai i kana kamailio ana i ka i ana mai: "O keia kanaka opio au e ike ae nei e ka Haku Trivisano, ua laweia mai nei oia imua o keia aha, ma ke ano ua hui pu aku oia ma ka hoolala ana i na hana ohnmu kipi i ke anpuni me Mako Matero. "Ua ike mauia keia opio nona ka inoa o Alahaki Lioni me Mako Matero, a ma ka po aku nei i hala, i hoopakeleia mai ai oia mailoko mai o ke keena paahao maloko o kou home ponoi; eia nae ua loaa aku nei oia i na makai ma ke'kahi o na wahi huna e aku, a pela iho la oia i hoea mai nei imua o'u. "Ua kauohaia aku nei oe ame kau keiki e hiki mai imua o keia aha no ka hoike ana ae i ka mea oiaio, oiai tia ano ulolohi maoli ka loaa ana mai o na pane mai keia opio mai, e hoea aku ai i ka hopena o ka mea a'u e ake nei e ike/' "Akahi no a auhee aku ka maka'u ame ka hopohopo mai ka Haku Trivisano aku. malia paha ua hana kolohe tnai o Mako iaia, eia nae ua kaawale aku kela kanaka ma kekahi wahi mamao loa, e hiki ai ijia ke hua'i ae i na mea a lakou o ka hoolala mua ana, nolaila ua pane aku la oia: "E lohe aku ana oe i na mea oiaio apau/' wahi a ka līaku Trivisano me ka alaalawa ana ae o kana nana ana ma o a maanei oloko o kela keena, alaila hoomau hou aku la ike kamailio ana: "Ina i mau no ka noho pio o kela kanaka opio maloko o ke keena a maua o ka hoopaa ana iaia, ina ua oi loa aku ia -o ka pono, aka nae ke ninau e aku nei au ia oe, aole anei eia kekahi kanaka a kakou e hopohopo ai maloko nei o keia keena i keia manawa?" "Aole loa he kumakaia maloko nei o keia keetva. O na olelo apau e kamailioia ana, aole ia e hna'iia aku ana mawaho aku o keia ketna, maloko nei iho no ia pau, a o ka mea o kakou e malama ole ana 1 ka hoohiki paa, e lilo no oia he kipi i ke aupuni/' i pane mai auka Innakanawai. "Ke manao nei au, aole no oe e ka raea mahaloia, i hoohewahewa i ka hookauia ana mai o kekahi mana nui maiuna o'u, no ka imi ana aku i ke alahele e paa ai o Mako Matero a o kekahi mea e ae paha i hui pu me ia, i ka hopuia; a o ua mana !a, oia ka*u o kaJiooko ana aku, maluna o keia kanaka opio a oukou apau e ike nei. M "Ke maopopo laia'u kena mea au e kamailio niai nei e Trivisano/' "Ua hakilo aku au i keia kanaka opio, ka mea i lilo i paahao na Ictia aha i keia manawa, no kekahi wa loihi, a mamuli o na ike apau i loaa mai ia*u maloko ponoi o ka home o ka Haku Viviila, oia i hoolala ai e hoala mai i kekahi kipi ku-e i ke aupuni o Vcnika nei. Aolo nae au i pupuahulu ma ka hopu koke ana iaia, aka ua kakali au a hiki i ka loaa ana mai o na hooiaio maopopo loa no kona pili i ka hewa, a i ka manawa o ka loaa ana mai o kela ike ia'u, ua hoouna aku la au i ka'u keiki, a ma ona la, i paa mai ai o Alahaki Lioni i ka hopuia." "Heaha ka noohuoi mua loa nana i kono mai ia oe, aia ka manao hoolala kipi iloko o keia kanaka opio? "Mamuli no ia o ka loaa ana mai o na ike ia'u, no ka hoea mau ana aku o Mako Matero a hui kukakuka pu me keia kanaka opio t oiai oia nei e waiho ma*i ana maloko o ka home o Vivida. "E ae mai ia u e ninau hou aku ia oe, heaha ka mea uana i hooiaio mai ia lohe, ua komo kino i'o keia kanaka opio ma ka hoolaia ana i ka hana ku-e kipi i ke aupuni?" Ua maopopo ole i ka Haku Trivisano ke pane koke aku i ka haina o kela ninau, aka nae oiai he kahaka oia i piha i ka maalea ame ke akamai, nolaiia ua imi aku la oia i wahi e hoopauia ai ka pohihihi o ka lunakanawai, ma ka i ana aku: "Ke noi ku nei au i kau mau huikala ana mai ia'u, no ka haawi ana aku i ka'u pane no kena ninau au e kuu haku, no ka mea i kulike ai me ka mana o ke kuiana i hookauia mai maluna ke/hopohopo loa nei au i ka pane ana ae ikekahi mea. e hookomoia aku ai o Venika holookoa nei iloko o ka pioloke. e hoomanao nae, ua lawa ko'u hoike ana aku imua ou, a imua hoi o keia aha hanohano, o keia kokoolua no ia o Mako Matero, a he mea pono e kau aku ke koikoi e na ahewa ana maluna o kona poo."

I kela lohe ana aku o Alahaki i na olelo a ka Haku Trivisano, e IKX)iH ana i na ahewa koikoi ana malana ona, o kona manawa koke rvo ia i hooho ae ai, me kona nana ole no kona huhuia mai i ka i ana ae: "E ke Akua Kiekie loa o ke kauiike, e hoopakeie ae ia'o. mailoko mai o kela mau olelo hoopunipuni o ke kulana haahaa loa o ka hoopukaia ana mai nei e na iehelehe o ke wahi a Aiahaki Lioni ?ne ka heie a piha me ka pihoihoi, me ka haikea hoi o kona heleheie» na f elike me ke ano mau o ka poe, e ike e aku la i ko iakou poino. "Mai hoao oe e hoopuka hou mai i kekahi mau olelo o kena ano!" i poha mai ai ka leo kauoha oka lunakanawai. "O kou hookuli ana i keia kauoha, e ike auanei oe i ka hoopihaia aku o kou waha i ka; welu, malia peia e hiki ai ia oe ke hamau." Huli aku la ka iunakanawai imua o ke keiki a ka Haku Trivisano, a ninau aku la: **E hiki ana anei ia oe e Kolusa Trivisano ke hoomalamalama mai i keia aha, ma na mea aku i koe i kamaiiio oleia mai nei e kou makua?" "He hana hiki wale no ia ia'u ke hoike aku. ao ia keia: Ma ka ia a'u o ka hopu ana iaia a paa, ua hakilo au iaia no kekahi mau minuke, iaia e noke ana i ke kamailio me kekahi kanaka kino ikaika, he papale hulu okalika hoi ko ua kanaka nei ma kona poo. "Eu kamailio ana laua maiuna o ka iii o ka wai, maluna no nae o ko laua mau waapa pakahi, a mamuli o na mea i hoikeia mai ia'u aoie loa au i hoohewahewa ma ke koho ana aku, o Mako no ka hoa olelō oka opio ma keia manawa a'u oka ike ana aku. Ia laua oka hookaawaie ana, ua hoea aku ia au ma kahi a ka waapa o Alahaki Lioni e hoio ae ana, a o ko'u alakai mai la no ia iaia noloko o kahi a'u i! manao ai, malaila oia e hoopilikia ole aku ai i kekahi mea." i Ua hele maoii a pau ka manaoiana iloko o Aiahaki no kona hiki! ke pakele mai ka lima mai o ka lunakanawai, ame kela aha kuka; | he hookahi nae mea nui ana e noonoo la. pehea Ia i aa ai ka makua-! kane ame kana keiki e hoike ae i na oleio hoopunipuni ino loa, eia! nae he mea makehewa wale no kona mihi ana iho, koe wale no ke kauka'i ana aku i kona palekana mamuli o ke aioha o na lani. Ke manaoio loa la oia, e hilinaiia mai ana na olelo hoopunipuni a kela mau mea e ku-e ana iaia, alaila leha aku Ia kona mau maka, maluna o ke ko'i kaua e ku mai ana imua o kona alo, ma ka aoao o ka noho o ka lunakanawai, a i kana hoomanao iho, me he mea la ke ike aku la oia i ka onioni ae o ka oi o ua ko'i la, me ka makaukau ioa e hoohanaia mai maluna o ko ia nei poo. I ka pau ana o na mea a ka makua ame kana keiki o ka hoike ana aku imua o kela aha, ua haawi mai la ka lunakanawai i kekahi hoailona ia laua, e haalele mai i kela keena, oiai ua pau ae la no na mea 1 makemakeia ai ia laua e pane mai, o ko laua haaiele mai la no ia, a i hakalia no hoi a paa ka puka i ke paniia. o ka wa no ia o ka lunakanawai i huli mai ai imua o Alahaki a ninau mai la: "I kou pane ana mai i kau mau haina no na mea a'u e ninau hou aku ana ia oe, ke makemake nei au, me ka wikiwiki wale no oe e I kamailio mai ai, me ka hookuanui ole hoi ma ke ano o kau kamailio ara, o hoao aku auanei keia aha e hana i kekahi mea, e hiki pono ai ti' oe ke pane mai. Ke makemake nei nae au e ninau hou aku ia oe, j eia o Mako Matero ihea i keia manawa e pee mai nei?" j Ke hoike aku nei au ia oe ika mea oiaio loa, oia hoi keia, aole j au i ike iaia." j Mamuli ona mea i hoolala muaia, ihea ka olua wahi oke kukai kuka ana no kou hui hou aku me ia?" Elike me ko kakou manaoio ana aia he Akua ma ka iani, pela no ka oiaio loa o ka u mea e hoike aku nei imua o oukou, aole loa au i hoolala mua no ka hui hou ana me Mako Matero, a aole loa au i niakemake e hui me ia ma kekahi manawa." "Alaila ke paa nei anei kau pane, aole loa oe i ike i kahi e loaa aku ai o Mako Matero?" "Aole loa e hiki ia'u ke hoike hoopunipuni aku imua o kou hano- | hano, a o na huaolelo apau i hoopukaia aku e ko'u mau lehelehe i na | minuke ae nei i hala, o kela maoli no ka oiaio, oie au i ike iaia," J ?.ia nae ka maka'u ke halii la maluna o ka opio, oiai ke hoomaopopo j aku la oia i ke ano maoli o ka lunakanawai ua hele a pii ka ena. | "Akahi ka hoi kou hoole paakiki mai ika hoike ana ae i kahi o j Mako e pee mai nei, malia o hiki ia'u ke kokua aku ia oe, me he mea i !a ua poina oe i na mea mua a olua o ke kukaku'ka pu ana," me ka ! leha ana aku o ka lunakanawai, ma kahi a na koa kiai e ku makau- ! kau ana me na lako oka oihana kaua. "Aole anei hoi, ua loaa aku j 110 ka ike ia oe, no kahi e loaa aku ai o Mako Matero ke huliia aku?" I Haka pono aku la na maka o Alabaki Lioni maluna oka lunakanai wai no kekahi mau sekona, ke ike la nae oia aole he manaoioia o I kana mau mea e hoike aku nei, a kulu okoa iho la okna mau waimaj 'ka, qia nae ua i aku la no oia, i ka pane ana aku: ♦ | "Ua lawe mai au ika oiaio ame ka maka'u ike Akua, i ho-ku aiaj kai no'u no keia ola ana, a mai kela manawa mai o ko'u hoea ana | inaloko o na paia o keia keena, a hoea wale mai i keia minuke o ke l'kupilikii, aole loa au i haalele aku i keia ho-ku alakaki. Oiai o ke j Akua hookahi o ka lani ko'u hoike. a o ka lunakanawai hoi maiuna o i na lunak&nawai apau, ke pane hou akn nei au imua o oukou apau, iaoie loa au i ike ia Mako Matero, mahope iho o kona haalele ana ae i ia u maloko o kahi a oukou o ka lawe ana mai ia'u he paahao na keia jaha: a oki loa aku hoi ko'll lihi launa ana no na hoolala ana e pili ! ana i kana mau hana o keia mua aku. "Elike me ke keiki hanau hou e moeAiia ma ka umauma o kona makuahine. ka mea i nele i 'ka ike ame ka noonoo, pela iho Ia ko'u noho pouliuli no ke kanaka au e ninau hoomano mai nei ia'u e hoike aku. Mavraho ae o keia pane pololei 110 kau ninau e kou hanohano ke makemake nei au e kupale no'u iho ma ka olelo ana ae, aoie loa he hookahi huaoleio i hoopukaia mai nc\ e ka Haku Trivisano ame kana leeiki i iihi launa aku i kahi o ka oiaio, aka he hoopunipuni, a he haku epa o ke ano haahaa laa, e hoopilikia wale mai ai i tca mea hewa ole." Ua like kela mau olelo a Alahaki e noke aku la i ke kamailio me ka hana a na kanaka i ke au ia Xoa, e noke aku ana i ke kahea mawaho o ka haklana. no ka mea aole i hooloheia mai na uwalo ana aku a ka opio e ka iunakanawai, koe wale no kona ialau ana iho he | wahi kauia e iewaiewa ana ma ka aoao o kona noho, a huki iho la, a | ile ko o ka manawa pokole loa, ua oiii mai la he elua mau kanaka i k'no nunui, i kahikoia me na loie eleeie. i uhiia hoi ko Laua mau maka ; a nalowale me na uhnnaka. a heie mai la a ku mamua o ka lunakaj nawai, no ke kakali ana aku o ka loaa hou mai o ka laua kauoha. ! Ma kekahi hoailona nae aka lunakanawai oka haawi ana mai, ua ! nee aku la ua mau kanaka nei a ma ke kihi o kela keena, aia malaila ; he enekini i makaukau no ka hoohana ana aku, a i ke keehi ana iho I o kekahi o ua mau kanaka nei maluna o kekahi papa, o ka manawa no ia i hoomaka ae ai na mea paahana i ka holo-ke, ke niniu la na | hwila, ke holokake la na hao, alaiia hoonee mai Ia iaua a kupono mamua o ke alo o ka lunakanawai. Ke nakeke la na meahana, ke ahuwaie mai la ka papa e hoomoeia aku ai o ke kanaka no ke okiia mai o ke poo, pela hoi na kaula i hoomakaukauia no ka hauhoa ana mai i na lima ame na wawae, a ke wanao'a mai la hoi na kui. no ka hoehaeha ana mai i ka mea e hookomoia aku ana iloko o kela wahi. Ke noho hamau waie la no ka lunakanawai me ke kamliaio ole, aka ma kekahi hoaiiona ana o ka haawi hou ana mai, o ke kii mai !a no ia o ua mau kanaka nei elua, a hopu mai la ia Alahaki. me ka hookomo ana aku maloko o kahi i hookaawaleia no na lawehaia, hauhoaia ae Ia hoi kona mau lima ame na wawae, me ka hoomakaukauia o ke ko'i e haule iho i ka manawa e loaa aku ai ke kauoha, a mamua o ka hookauia ana iho o na hana hoehaeha maluna o ke kanaka opio, ua pa-e mai la ka leo o ka iunakanawai i ka pane ana mai: "Mamua o ka hoohanaia aku o keia n\au mea hoehaeha ia oe e ka opio. a e haehaeia ae ai kou mau lima mai kou kino mai, ke ninau hou aku nei au ia oe. Eia ihea o Mako e pee mai nei?" ( Aole i pao.)