Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVIII, Number 35, 30 August 1912 — MA KE KANAKA KUPONO KE KAKOO. [ARTICLE]

MA KE KANAKA KUPONO KE KAKOO.

Ila ka>o« o ka !ebolehu, ke ku nei ke Kuokoa » b*awi aku i na a o ana r }im± o na uia&a.iinaoa kobo balolu o ke Kulanaka»iliale a Kaiui o Honoluiu •ei, uu hoea mai k* nu&wa » kakou e baawi ai i na kakoo ana mahop« o na kaaaka k»)>ono e lilo i mau kauwa na ka lehuieku, ka po« loaa oVe o na manao *«opilimeaai, » inii oie aka hoi no na pomaikaī p»ii kalaiaina, aka e hooko sni no ka pouo a no ka pomaikai pili laula o ke aupuni ame na makaainana. I ke kalele ana malona o keni poomanao, he mea pono i ko ke Kuokoa po< ttelnhelu e hoomanao, he ninau kaokoa loa na ao<io kaiaiaina, mai ka nupepa m*, aolo mamuli o ke ku ana o ke Kuokoa ma ke kahua a ka aoao kalaiaina B«|mbalika e ku nei, he mea ia e aku. ai keia wa*ia olelo a hoopaaia aiaialo o keia aoao kalaiaina; aka ke ku noi ke Kuokoa nona iho, me ka hoopaa oleia malalo o kekahi olelo hoopaa e kekahi o na aoao kalaiaina kuloko o kakou, a ma ia ano ke poloai nei oia imua o ka lehulehu koho baloka o keia Kalana, e kakoo kakou i na kanaka kupooo, a e ku-e i na kanaka i ikeia ko ;akou kupooo ole. Ma ke ano kalaiaina, he kuleana nui ko kela aroe keU aoao e wae ae ai i ka lukou mau moho, no ke kohoia mai e ka lehulehu, me ka nana ole ina paha 0 k« kupono ko lakou kahua i wneia ai, a i ole no kekahi mau kumu okoa ae paha, a oiai he kuleana nui ko ka lehuiehu maluna o na moho i waeia, he mea pono no e »oaa aku he mau hoakaka laula ana, no k© kokua ana aku i ka lakou enau mea pono e hana aku ai. I ka nana ana i na hana a ua luna aupuni Kalana e noho nei i keia manaira, aole no kakorf e hoohewahe« r a ana i ke Lulana o kēkahi poe o lakou, e kanalua ole ai ka haawi ana nku a na niea apau i na kakoo ana, no ko Jakou hoomau houia aku, me ka nana ole i ka aoao kaiaiaina. Aia no hoi he poe a ka lehnlehu o ka hooili ana aku i ka hanohnno maiuna o lakou i īnau kauwa ua ka lehuU'h». e i»oho ole Ai e hoomau houiu, ua iioikeike uiai lakou i ka tnea hiki ia lakou ke h.»na, a ua ikeia ko lakou maina a,ua, a maluna iho o kakou ke koikoi o ka wae aua ae, ame ke koßo ana aku 1 mau panihakahaka ma na wahi o ka poe kupono ole. Mailoko mai o na Lunakiai e noho mai nei i keia manawa, ke nmnaoio nei ko Kuokoa mamuii o na mea i ikeia, a i hanaia e paa nei inaloko o ka moolelo o na hana a kft Papa o na Lupakiai, he mea pono e hoomau houia aku o liUtoaki&\ Amold, a e haawiia aku hoi na kakoo lokahi ona a na mea apau Uia, ke lilo oia i moho e alualu ana no ke kulana ana e paa nei i keia manawa. No kd nui ae o na Lunakiai, o oukou no e ka poe koho baloka o keia Kuhinakauhale na hoike oiaio no ko lakou mau ano, a ke Kuokoa e manao nei, ua kauia lakou ma ke ana kaupaona, a ua ikeia ko lakou mama ana, e pono ai e paniia aku e ka j>oe i makee t na hana hooholomua, aole hoi i >na hana hoohakaka a i ole lilo paha i mau paahana na kekahi pohai no ka hooko wale ana aku no i ko lakou mau makemake, nole hoi no ka pono pili lanla o ke aupuni ame na mnkaainana. He nui a lehulehu wale o ka* poe kupono maloko nei o keia kulanakauhale ma ka aoao Pemokarata, a peia hoi ma ka aoao Bepubalika, e nele ole ai ko lakou kakooia, ina e ku mai ana lakou iluna, aole paha no ka maopopo loa aua o ko lakou lilo i mau kau%vu maikui na ka lehulehu, aka no ko lakou hoaoia, Ina ua like ko lakou makee i ka pono pili laula o na mea apau, elike me ko lakou makee ma ka lakou mau hana ponoi iho.

O ka pono o ka hana a kekahi mea i hoaoia, a i hoikeike mai i kona hoo* ko i ka hauolmno o ka hookuuia ana aku maluna ona, o ke kahua iho la ia a ke Kuokoa e poloai nei i na maknainana koho baloka, e hoomau hou aku i ke kauvra hnna pono, a nu ka hewa o kana bapa $ kipaku iaia inai ka hana mai oka lelnilohu; a ina £ela lho la kalipaona ana ana makaainana koho baloka o keia Kuiauakaifhale, e hoen mai auanei i ka manawa e noho mana mai ai ua kanaka mnikai i makeo i ka hauohano i loaa aku ia lakou, me ka uana ole i ko lakou ukuia aku ma ke d«hi, aka mn ka inoa ka lakou nana nui ana,