Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVIII, Number 22, 31 Mei 1912 — HE MOOLELO NO MAKO MATERO A I OLE Ka Aha Kukakuka o na Komite he Umi no ka Noho Aupuni o Venika. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO MAKO MATERO A I OLE Ka Aha Kukakuka o na Komite he Umi no ka Noho Aupuni o Venika.

MOKUN'A I. | E hookokoke aku ana i ka hoomaka ana o ke kenekulia urai-kuma- j maha, i ke au e noho hoomalu ana o Pedra ka Nui no V enika, ua j ala ae la kekahi mau hana hookahuli aupuni, ma ka aoao o kekahi I mau kaukau alii ekolu o ka aina, eia nae mai ko no ia manao a lakou i o ka hoolala ana, aka mamuli nae o ka ike e ia ana o ka lakou papa-1 hana hookahuli aupuni, ua haulehia ko lakou manaolana, a ua weluwelu liilii hoi ka lakou papahana. Ma ka manawa o ka ikeia ana o kela manao o lakou, ua paio aku lakou imua o na mana o ke aupuni me ka'wiwo ole» a no hookahi la holookoa a lakou.o ke ku ana aku imua oko aupuni mau kanaka, ua kaa iho la ka lanakila ma ko lakou aoao, eia nae ua hoopuehu V!iliiia aku lakou,«ma kela ame keia wahi no ko lakou mau ola iho.! No ka huli ame ka noii pono ana aku ma ko ke aupuni aoao, i ka nui o ka poe i komo kino maloko o kela hoolala hookahuli aupuni ana, ua hoalaia ae la he komite iloko o ka aha senate o umi laīa, a iloko o ka poho o ko lakou lima, i waihoia aku ai kela hana nui, no ka hului ana mai i na mea apau e 'kipi ku-e mai ana i ke aupuni. Ua kaupalenaia ka manawa o kela komite e hana ai me ka aoao o ka lahui ame ke aupuni, he umi-kumamaha wale no mau la, eia*nae e hooloihi mauia aku ana ko lakou manawa i kela ame keia wa e ikeia ai ka pau pono ole o I<a lakou mau hana, a i ka pii ana mai o Danadolo, c pani ika Po f lro ka Nui, ua kapaia aku la kela komite ma ka inoa ka "Ahakuka he Umi." 0 ka manao maoli o ka hoalaia ana ae la o kela Ahakuka o Umi lala, oia n 0 ke kupale ana i na kanaka ame ke aupuni, mai ka poe pakaha mai, a ine ka huli a noii pono ana aku i ka poe kipi a kumakaia e noho ana iloko o ka aina, eia nae aole he mau kanawai i hanaia, e kaupalena ana i ko lakou mana, aka e hana ana iakou e like me ke kupono i ko lakou manao, no ka pono o na mea apau. 1 wahi nae e holopono ai na hana a kela Ahakuka, he mea pono e loaa he mau kokua ma ko lakou aoao, a ma ia ano, i hoolimalimaia aku ai na kahunapule, na kakauolelo, ame na kauwa a na haku 1 mau kiu, a mai ia lakou mai e loheia ai na hana apau e lawelaweia ana ma na v ahi malu, na wahi hoi i manaoia e hoea ole ka lehulehu ilaila, a i oleia, e huaiia ae ai paha kekahi mau mea i hoolalaia. Ma kekahi po, oiai ka pouli aaki o ka po e uhi paa ana i ke kulanakauhale poo aupuni o Venika, ua meha hoi na mea apau, e hoike mai ana, ua maluhia ka aina mai o a o, aia kela Ahakanaka ke noho la maloko o ko lakou keena halawai, e kakali ana o ka oili mai o kekahi kiu a lakou o ka hoouna ana ma ka meheu o ka poe e noho ana i ke aupuni, ame ka noho alii. Oiai e hookokoke aku ana ka manawa i 'ka hora umi-kumamalua ma kela pō, a i ua Ahakuka la hoi e kakali malie ana o ka oili mai o kekahi lono i pili loa i ka lakou hana, o ka wa ia i hoea mai ai kekahi o ka lakou mau kiu, a ku ana imua o ko lakou alo, a o ka wa no hoi ia i ninau koke aku ai ka mea e noho poo ana no kela ahakuka i ka pane ana mai: "Me meahou anei kekahi au oka lawe ana mai la na makou? E hiki ana anei ia oe ke hoike mai i kekahi mea e pili ana 110 kela kanaka 'koa ?" "Ina no Matelino kau e ninau mai'nei e kuu haku, alaila he uuku loa kahi mea hiki ia'u ke hoike aku nona," wahi o ka pane a ke kiu. "No 11 a kanaka nei ka'u i makemakek ai e lohe mai ia Oe mai, a pehea aole anei oe 1 ike aku nei iaia?" "Ae, ua halawai kino au me ia, a ua hooniele aku iaia ma na mea e pili ana i kona ano ame kona wahi o ka lioea ana mai, eia nae, ua hoohoka mai kela ia'u, ma o ka pane pololei ole ana mai i ka'u mau mea apau i makemake ai. He hookahi nae a'u mea i hoomaopopo, eia oia ma kekahi hana e lawelawe mai nei, ana i makemake ole ai e hoike akeaia ae, a o kona komo hookahi ana ma kela hana, a i ole huikau aku paha me kekahi poe e ae, aole i maopopo ia'u ia mea." "A pehea hoi o Arivisano, ua ike aku nei anei oe iaia?' <l Aole au i ike iaia, aka he mau kiu elua nae ka 11 o ka hoouna ana aku nei. e hakilo loa iaia, a aia laua ke noho la maloko o kona home ponoi. me ka lana o.kuu manao, e lohe koke aku ana no kakou i na hoike mai ia laua mai." Ua wehe ae la ke poo o ua ahakuka nei i kekahi owili pepa e paa ana iloko o kona lima, a hookomo mai la iloko o kona poli, alaila hoomau hou mai la i kana kamailio ana: "l£ manao ana ka hoi au.e loh'e koke ana kakou i na mea e pili ana no kela kanaka, eia ka e houlolohiia ana na mea i manao muaia. E kakali no nae kakou, a e hoouna aku oe i kau mau kanaka apau i hilinai ai, e'hiki ana ia lakou ke hookolo mahope o ka meheu o kela kanaka. a e makaala loa iaia, o haalele mai auanei oia ia Venika nei." "A heaha no hoi ka mea hopu ole aku iaia i keia manawa, mamua o kona hoala ana mai i kekahi mau hana hoopilikia?" M He hana maalahi wale no ia ke hana aku ina manawa apau, aka aia nae he mau kumu "hiaikai, e hiki ole ai ke hopu koke aku ?aia. I ka nana aku. ke hoolala mai nei oia i kekahi mau hana hoala kipi i ke aupuni, a i wahi e loaa pono ai kana mau hana kolohe, pela e hoomanawanui ai kakou nona i keia manawa; koe wate no ko kakou inakaala loa ana aku i kana mau hana kolohe apau." "Ina hoi ha pela. alaila ua pono, e hoomanawanui iki kakou no kekahi manawa a ke paa nei no nae kuu manao, e lohe aku ana no oukon i ka hopena o ka'u mau hana, ma keia mua koke aku," i pane aku ai ke kiu. . . , Me kela mau olelo hope mai ke kiu aku, o kona oili hou aku la no ia iwaho iloko o ka pouli, a o ka hookuu no hoi ia o ka aha kukakuka. me ko lakou hooholo ana nae, e noho hou ka lakou halawai ma kekahi po mai. O Nikola ka inoa o keia kiu. a ma kela manawa o kona hoea ana aku no ke alanui akea. ua uhi iho la oia i kona poo a paa me kekahi koloka eleele loihi, a koe wale no kona mau maka. e hoa iki aku ai i maopopo ai kana mau mea e ike aku ana mamua ona. He kanaka kino nui. a ikaika oia. a aia hoi maluna o kona helehelena kekahi mau ano e hiki ole ai i kekahi mea ke halalo pono aku iaia, koe wale no kona piha » ka maalea ame ke akamai. Ua hiki aku kona mau makahiki ma kahi o ke kanalima, a maluna ona i hookauia aku ai ka oihana kiu, mamuli o kona ikeia i ka maalea ame ke akamai ma ka noii ana i na mea pohihihi i hiki ole i ka nui o na kanaka e ae ke hana aku, a no na makahiki elima kona noho hana ana aku malalo o kela ahakuka, me ke kau mau o na manaolana maluna o kana mau mea apau e hana mai ai no ka pono o ke aupuni. lloko o ka manawa a Nikola o ka noho hana ana aku maialo o kona mau haku, ua lilo oia i kanaka kokua nui i ke «upuni, no ka mea aole loa he hookahi o na kanaka ana i hoike aku ai imua o kela aha kukakuka, i pakele ka ulaaia o kana mau hana epa «ipau, a aole hoi he hookahi o na manawa i hui malu ae ai kekahi poe. i nele ka ikeia e Nikola, me ka hookahahaia nae o na mea apau, no kahi o ka loaa ana o ka ike iaia, no kela mau halawai.

f He h'>"kahi waie nc» nae kanaka i hiki ke haohoka nia! t ke aka-; niai o Nīkola. oia no o Mako Materino. ke kanaka nana e hoeueu iuau aaa i na hana hookahaii aupuni. o ka mea apiki nae. aole loa he loaa fH:.tno <> ua kanaka nei maloko o kekah: o na halawai maiu e j malamaia ana, a ua lilo t:a kanaka la i mea -kauia o ka weli e ke aupuni, o hoea mai auanei ka !a. e nobo mana mai ai oia maluna o j ka hookeie aupuni ana o Venika. i Ua ho»3mau aku :a o Nikola i kana hele ana a hiki i ke kokoke ana aku i ka home o Marino Trivisano. alaalawa ae la oia ma o a maanei, a no kona ike ole aku i kekahi naea, aa wehe okoa ae la oia he ki mailoko ae o kona pakeke a wehe akn !a i ka puka, me ke komo ana aku iloko, me he mea la ua. kamaaina wale no iaia na wahi oloko o ka hale, a ku ana oia imua o kekahi kanaka ma kekahi wahi keena uuku mahope o ua home nei t e noho hana ana oia maluna o kekahi pakaukau, a o ia kana o ka pane ana mai: "O oe mai Ia ka ia e N'ikola, nani no ka hoi ke aumoe o kau huakai!" "Mai walaau nui ae oe e Pakela, o loheia mai auanei ko kaua mau ieo walaau." "Mai maka'u oe no ia mea, oiai aole he poe e ae maloko nei o keia rumi, o kaua wale no." "Mai pupuahulu loa kou kamailio ana mai, aole kaua e loheia mai e kekahi mea, oiai aole kaua i maopopo malia paha ke hoolohe mai nei he mau pepeiao maloko o keia mau paia ia kaua i keia po. Ma kau mau mea apau e hana ai, ina no ia ma kahi malu loa, he mea maikai ka makaala pono ana, o hoea mai auanei i ka manawa e mihi ai oe no kou hemahema. j "Aole loa he pono e loaa aku kekahi ike i ka Haku Trivisano, eia | au maloko nei o na paia o kona home." "Ina ua hopohopo, a i ole maka'u paha oe no kou ikeia mai eia, o ka'u e hoolana aku nei i kou mau manao, o ia kou i ana iho iloko ou, aohe mea nana oe e kumakaia, owau hookahi wale no, a o ia hoi ka'u e i aku nei, aohe au mea e maka'u ai." "Ke manaoio aku nei au i kena mau mea apau e Pakela e kamailio mai nei, nolaila aohe a kaua mau kamailio hou ana no ka maka'u ame ka hopohopo no ko kaua ikeia mai e mea; a pahea ua maopopo nae p?iha ia oe ka manawa au e haawi mai ai i kela mau ki ia'u ea?" "Ma ia wahi la, he hana paakiki loa na'u ka hooia koke ana aku ia oe i kekahi manawa maopopo loa," alaila paa ae la o Pakela i kana mea e hana ana iluna, a hoikeike mai la imua o Nikola, mp ka hoomau hou ana mai i kana kamailio ana: "E hoomanao hoi paha oe, 0 keia no kahi mea i paa ia'u i keia manawa, a he elima hou aku mau mea i like me keia ke ano, nolaila e hala ana ia'u he manawa loihi loa e hana ai, a hiki i ko lakou pau pono ana, a o kekahi kumu no hoi e lohi ai, o ia ka nui ole o ko'u mau manawa kaawale, aia wale no a hoi ko'u haku e hiamoe, o ko'u wa iho la ia e hana ai, me ka maka'u no nae iloko o'u, i ka loaa pono mai iaia." "Ina pela e hana aku oe elike me ka hikiwawe e loaa ana ia oe," a lalau aku Ia o Nikola i ka meahana o ka hoikeikeia ana mai imua ona, a i hou aku la: "A pehea, ua ike lihi no nae paha oe ia Materino ea?" "Alia au e hooiaio aku imua ou i ko'u ike ana iaia, koe wale no he kanaka kekahi o ka hoea ana mai nei i keia la a hui kukakuka pu me kuu haku, a ma na ano apau i hoikeia mai ai ia'u, ua koho iho au, o ua kanaka nei ka mea i hoea mai ai e ike i kuu haku." 1 "He kanaka kino nui puipui nae paha oia ea?" "Ae, o ke ano ia o kela kanaka a'u i ike ai i keia la." I "A pehea, he ano kupou nae paha imua kana hele ana ea?" ! "Ke kulike la pela ke ano oua kanaka nei." "He kalele nae paha kona mau lima ma kona mau kuli i kona wa e kamailio ana me ko haku?" "Ae, pela iho la kona ano a'u o ka ike ana." "A pehea, ua ike pono aku no nae paha oe i kona helehelena?" "Ua ahuwale kona helehelena ia'u, a ma ka'u ike aku, oia kekahi o na kanaka pupuka a leleiona o kona ano." "O ua kanaka i'o nei kela," alaila minoaka iho la o Nikola, mamuli o kela kapa ana mai a Paleka ika pupuka o Materino. "Pehea, ua lohe aku no nae paha oe i ka laua mau me e kamilio mai ana ea?" "Aole he nui o ka'u mau mea i lohe ai, aka ua lawa nae ka ike -'loko o'u e hoomaopopo aku ai, he mau hana ohumu ka laua e ku-e ana i ke aupuni, a he nui kekahi poe e ae, i hui pu me laua ma kela manao hookahi." "Maikai maoli keia mau mea au e hoike mai nei ia'u; aka auhea nae oe e Pakela, ke kauoha paa aku nei au ia oe, mai kamailio iki aku oe i keia mau mea au o ka hoike ana mai nei ia'u imua o kekahi uhane ola ma keia ao; ke hoomaopopo mai la anei oe i keia kauoha a'u?" "Ae, ke maopopo aku nei ia'u ke ano o kena mau olelo au," alaila naka ae la o Pakela me ka piha i ka haalulu, i ka haka pono loa aku 0 ka nana ana o na mak# o Nikola maluna ona. "Aole o keia mahele o ka kaua hana, ua hoea mai la kaua i kahi e makili iki mai ai kekahi mau ike no ko kaua pono, aka ke kauoha aku nei nae au ia oe, e hele aku oe e huli pono i ka oiaio, ehia Ia mau kauwa e noho mai nei i loaa aku iia hilinai ana a ko lakou mau naku maluna o lakou? "He ninau maalahi loa ia na'u e pafne koke aku ai la oe i ka haina 1 keia manawa, no ka mea ua kamaaina loa au ia lakou, a pela no hoi i ka haku o makou, a ma ka ol<?Io pokole ana ae. he kakaikahi loa ka poe makemake i ko makou haku, a o ka nui, he keu aku a ko lakou hoowahawaha iaia. He pau loa ko lakou i ka haalele i ka haku o makou iloko o ka pule hookahi, ina he maopopo ia lakou ko lakou wahi e hele aku ai, a he noho wale iho no keia e noho mai nei, no ke kauka'i a loaa he wahi oi ae o ka maikai no ka hana ana aku malalo o ka haku hou." "Akahi ka hoi a pono kekahi hana nui a'u e manao nei e waiho aku iloko o kou lima, a nau hoi ia e hooko aku me ke akahele loa. Ke makemake nei au e loaa ia'oe kekahi poe kanaka eono ko lakou nui, he poe hiki ke hilinaiia, alaila hoonoho aku ia lakou ma kekahi hana, o ia ke kiai ame ka makaala ana, a mai ia lakou mai auanei e loaa mai ai kau mau mea apau i makemake ai, a malia o hoea mai no he manawa, e lilo ana lakou i mau kanaka kokua mai ma kekahi hana ano nui ma keia mua aku; e hiki ana no anei ia oe ke hooko aku i keia hana hou?" "Aole loa o'u kanalua no ka hiki ia'u ke hooko aku i kena hana me ka maalahi," wahi a Pakela, me ka manao paa a kanalua ole. "Ke waiho aku nei au i na hana apau iloko o 'ka poho o kou lima, me ke kanalua ole iloko o'u, e hooko aku ana no oe e like me kau i ike ai he pno." alaiia ku ae la o Nikola iluna, no ka hoomakaukau ana e haalele iho i kona hoa olelo o kela aumoe. Ua haawi aku la no hoi o Pakela i kana hoohiki no ka hooko ana aku i na hana i waihoia mai iloko o kona lima, me ke kui'o, o ka haawi ae la nō ia o ko laua aloha hope ma kela po, a oili hou aku la o Nikola iwaho o ka pouli aaki o ia po. Ia Nikola, o ka hoea ana aku mawaho o ka lanai o ka home ana 0 ke komo ana aku, ua alaalawa ae la kana nana ana ma o a maanei, a ina he mea kokoke kekahi ma kona aoao ia manawa, e ike aku ana oia i na waimaka e kihe'ahe'a ana ma na papalina o ua kanaka nei, ao i% kana o ka hooho ana ae me ka leo malie: u Oi e Venika,.nani ka nui okuu aloha ame kuu makee ia oe, me he makuahine la, nana i pulama mai ia'u iloko o kou poli, a ke halialia mai nei ia aloha iloko o kuu houpu me he kui la e hou mai ana i kuu puuwai. E like me ka mau ana oke ola iloko o kuu kino, e like hoi me ka ikaika e loaa ana i kuu mau lala nei. pela no au e ku mau ai, maluna o ke kahua a'u o ka hoohiki ana, a hoopakele aku ia oe, mailoko mai o ka lima o ka mea pakaha!" 1 * (Aoie I pāmj