Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVIII, Number 13, 29 March 1912 — LOHEIA KA ELELE KALANIANAOLE MA AALA PAKA Uwalo Oia Imua o na Makaainana Repubalika e Kakoo Iaia Iloko o ka Ahaelele Teritore o Aperila ae Nei LOHEIA KA ELELE KALANI ANAOLE MA AALA PAKA [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

LOHEIA KA ELELE KALANIANAOLE MA AALA PAKA

Uwalo Oia Imua o na Makaainana Repubalika e Kakoo Iaia Iloko o ka Ahaelele Teritore o Aperila ae Nei

LOHEIA KA ELELE KALANI ANAOLE MA AALA PAKA

Tmna o l;rk ihi nn;iin:i nui o na niaksuiioan:i o Tfritoro, o ku akoakoa nna ae w.a Aala l*:»ka mik» po o ka , I'oak-aiii ihm, mainuli o kc kono ana a K» KU»l<» i hoik»» mai ai oia i koua uiiinao, no ka huli hoi ana &kn no W{ikinckona, a niakaaia i ka l*mo o k»'ia T«»ritorc, maluna o ka bila kopaa o ka ho»»holoia ana mai nei iloko o ku Ha.e u tta Lunaniakaainana o ka Ahaolelo hahui. Ile anaina nni ka i akoakoa ae ma ki>la j>o, iio ka hooloho ana. i na nianao hoakaka n ka KU*lo Kuhio, a uā nokeia kana niau ol«Mo i ka pa'ipa'iia, mc ke kahcri <»koa aku o kekahi poe mailoko »ku o k<? anaina. e kupaa mau ana lukoo mahopo ona. MaUUa ae ka bana puhiohe kahi i hewnanoa ai, a i ka hoea an.'i ae 1 ka hoTa ewalu, o ka nmnawa ia a John Lano o ke ku ana mai a hoakalīa mai la i ka mauao uui o ka malamaia atiīi o *ke\a \>ft»a\vni, "he kono na "ka Klcl« Kalanian'aole i na hoa makaain&na o akoukoa aku. 110 ka loho ana i kona niau manao nmluua o na uinnu ano nui o ka »;»nawtv nc£ nei, o ia hoi ka mpa e pili ana i kn bila ko|/aa » mt l)omokarata, «me ka ninan e pili aiui i ka hakaka mawaena oua ame Frear. Wahi ana, o ka manao nui o ka Ele--1« Lahui o ko kahea ana i kela hala-

i r,ai, no ka hoakaka ana mai no ia i kona manao. e lilo na hoa makaainaaa i }.<>«> Uakot> iai» ma kana mau hana, rno kona h»>iko ana mai, e haawi ana | oia i kana mau kakoo ana ma na ano Hpau no ka Eiele Lahui. l'a hoakaka pu mai no hoi oia o ka ninau nui hookahi e noonooia nei, o ia no ke ku-e a ka Elele i ke Kiaaina, u i wahi e lanakila ai ka Elele maluna o kona niau enemi, o ia no ke kaa aua o na elele mahope ona. i.o ka hele ana aku i Kikako. Mainua o kn pau ana o kana mau hoolauna imua o ke anaina i akoakoa ae, na hoakaka nrai la oia no kona | h'oolanna nmi ia Mr, Chas. Aehi, me ka J olo.'o ana mai. he mau mea laua i ku-e i maluna o na ninau kalaiai!Ts lehulehu. j akn, nae, no ka haawi ana i na kokua : i ka Eielo Lahui, ua lokahi ko lana I manao e paio aku no kona pono, alaila ua hoolauna mai la oia ia Mr. Aehi. l'a kikoo aku o Mr. Aehi i kana kanuulio ana ihope loa, 1 ke au e noho ( mann ana o t*oma, i ka manawa "he.olia ikaukani makahiki mamua ae o ka hoea 1 ana mai o Kriato i ke ao nei, o ia hoi, o ke kumn i noho mana ai o kela aupuni, mamu'i no la o ka baawi okoa ana i ka nmauma e kiia mai e ka poka, ho hoailona hoi o hoike mai ana, aole I ka hohewale iloko, aka e moe innia nte k'.i puuwai lokahi a halawai nie ka J enemi.

j U» lawe pa m*l ota Ike koau hoo kaiike i* Kaakekaaeh» Ekaki ka Xal Aapani, ka mea >m u ol<k> kanla&a ,u tms» • u [«kii a iaa i ka wai aw» Hm,'' e kono mai aaa hdi i ka poe apau i akoako* ae, e papakahi ka aao ao ka poao o ka Elele. laia i kaieie poao ae ai i kana h&iolelo mainna o ee kahnm i kaheaia a.i ka haiawai ma kela po, ua mai ta oia. he eloa mau nioau eei nana i hookan aku i ka Elele I«*hai o kekahi kulana kupilikii. o ia no ka ninau e pili ana i kana ku e i ke &iaaina ame ka biia kopaa a na lVa:o karata. No ka lanakila o kana paio »u e ana i ka hoopoaopooo anpani a Kiaaina Fī(tr, ua konoia mai oia e noho ma Hawaii nei. a paio aka no kona lana- . kila aka ma kekahi aoao nae. ua ka mai ke kanawai kopaa a na Demokarata a koi mat iaia, he mea pono iaia <ke hoi akn no Wakiaekonm, a kopmle t no ka pono laala o keia Teritore. i Oka holo ana o !ta bila ko[«aa auhau ; dute ole a na Oemokarata o ka b\H>uv>- | loia ana īloko o ka Hale o na Lunama- ; kaminmna, o ia no ke poho ana o $20 % - , 000,000 mai keia Teritore aku. a uo ka > hoopakele ana ae i kela pomaikai, pela ; ka E*ele Lahai i hooholo ai i kona ma- : nao, e hele aku e kupale i ka pono o [iiawaii neū | He kanakohi-kumamahiku makahiki I i hala ae nei wahi ana, ua imi aka ka jMoi Kaiakaua e loaa mai ka pomaikai ī ka oihana mahiko ma Hawaii nei, ma |ka haalele ana iho i kona auponi r a > holo aku no Amerika, no km kanm mnm ii kekmhi kuikahi panailike, a o ia almi hele hookahi ka ka Kiele Lahni e heJe nei e imi i ka pomaikai o ka oihana uana e hoopomaikai nei i keia T«ritore, aka i mea nae o pono ai oia mmhope nei, ho mem pono e haawiia na kakoo lokahi ana. imia mai ua m*ka&inana ; aku. | Mahope oka Mr. Achi haiolelo i hoo- ) launaia māi ai ka Elele Lahui iloko o na pa'ipa'i ana a na mea apau i jakoakoa ae, a)a%a ua nouoi mai la oia ie kamailio mua oia ma ka 01010 Beritanin, m mahope aku kana haiolelo ma kana ole-o makuahine. O keia iho ke ano nui u kn haiolelo ■ i\ ka Elele Kuhio: 1 4t He kulana ano maikai ole ke ka iieaia ana o keia halawai, no ka loheia ana o ka manao hoakaka o ka Klele Lahui; aka e hoomanao uae oukou, ua lilo au ī mea nanm e nmna i ko oukou pono e na keonimana iloko o na uiaka hiki ho umi i hala ae nei, a iioko o ia munawa, j ala ae ai kekahi ninuu ano nui. l r a ike oukou apau ia ninau. l'a j hele* au i Wakmekona, no ka maka.-il.-i j ana i na pono o keia Teritoie, nie ko 'u | manaoio maoli, ua |>ololei au ma nu mea a'u i hana aku ai. "Mahope mai uei nae o kela ntan:iwa, ua huii hoi mai la au no ka home, a eia au imua o oukpu i keia nianawa. i He nui na ninnu ano nui i aln ae maI hope iho o ko'u haalele ana aku ia I Wakinekona no kn home nei, aka ma | ko'u nianaoio. me he mea la o ka ninau nui o la no 'Ka l'epehi ia Kuhio.' ' Mahope iho nae o ka hoohala ana i kekahi uiau puie iloko uei o ke Teritore. ua ala hou ae la kekahi ninau, o ia no ka hila kopma hookuu wale me ka au ! hau ole imua 0 km Ahaolelo Lahui. O i ka ninau e pili anm i ka paio mawaena o Kuhi'o ame Prcar, a pelm hoi me ka hakoko no ka biht kopmm, ua lilo im mau ninau a ehia i mea e hookapia aku ai ka Elole Lahui ma kck»hi kyilaa& ano e, a i kau nku ai maiunm o onkon e na makaamana ka nanm anm no kona pomr o kpia mua aku, m o km pono hoi o ku oihana ano nui oloko nei o km aina e [>ono ai na kanaka, na kauka 'i aku ia maluna o kana hana. Mawoena 0 kein mau hana a ehia, ua hooholo iho la ko oukoa elele, he mea pono iaia ke holo aku no Wakinekona, 'oiai no nae aole ona baloka iloko okm Hale. Aka ke i akn nei au imnm im oukou, a ke olelo nei i kein manawa, « hele ana au 1 Wakinekona, no ke kupale ana i ka pono o ke Tcritore. Ke hele nei mu aole mamuli o km mmkemmke ana o ka poe kana ko ia'n e hele, aka mamuli o ko*u ike mna, ua mmkemmke na mmkm» ainana o keia Teritore e ike ia'u malaila, a ua makemake au e ike mmi n« makaainana, he mem pono e loaa im'u ka hana maikaiim mai i.oko o ka abaelele o Aperilm ae nei. "Aole loa au i makn'u ia mea he hakaka, aka mawaena o ka hakaka iloko o ka ahaelele ame ka Ahmolelo La* hni, na manaoio an, aia kahi o ka 'u hana ma Wakinekona. Mm ka hmkaka a'u e ku-e nei i ka hooponopono aupum ana o ke Teritore, ke waiho aku nei au , ia mea iloko o km oukou kmmom mnm, m ina ua ike oukou. ua |>oiolei au, aiaila I ke haawi aku nei au i ka'u mau hoomaikni mnm. im'n e hele akn *i no Wnkinekona e na keommanm, ke noaoi I akn nei au ia oukou • nm makaainann, j e noho iho oukou a uana i na haua mahope nei, a ina i manao oukou. oa po- i lolei an, mlaila e kapaie oukou no ko 'u pono iloko o ka ahaelele. I "He hana ano maikai ol« keim -ia'o, ] 0 ka hele mna » Wakinekonm. m haale-1 le i ka'u paio anm e ku e anm ia Fremr, : no km mem mahma iho o kela hakoko 1 kau mku ai ko'n man maaaolaoa ao 1 ko'a knlmom o keim mnm aka. "Me ka nmnm ole nme im mea, inm no | ko»u hanlekia iloko o ka ahaelele, e i lilo no i mea na'n e haaoli ai, ko'aj hooko anm i kekahi hana i oi me, ma o ka hele anm ako i Wakinekona e ko- ; pmie mi i km oikmnm mno nui, m i km iwi 1 kaamoo hoi o keim Teritore. Aohe o*u mamm koho iloko o km Ahmolelo Lmhni,: mka iloko o na makmhiki be umi, aie ' km loaa ole im'u he mmnawm e haiolelo ! ai nealonm o kona papahele, eia nae o j na mea apau a'n i oonoi akn mi, na hmmwiim mmi i*. ! "Aia he man hoalohm ko'u iloko 0{ km mhm ienate; mole au e olelo mku mmm { e hiki mmm ia r n ke koohnhhnli ikm mm- j omo o kekmhi senatom, mkm e hoike mkn . mnm m« im Imkon, eim km mmkee i mm po-1 no o Hmwmii iloko o knn peuwmi. j "O km'n e nonoi aka nei ia oukou e &a keonimanm, me ao'a nana ole i km mea m am napepm e kammilio aei noo ia no ko oukoa koho ana owan kekahi elele i Kikako. Xo Taft aa e kn ®#i i keim po, m imm e blo mmm kekmki o oukon i mmu elele, mlaihi ke «m nmolmnm afi mn e hoao mmm oakon # koko mmi i»*n, m« kekmki e he!e ao km mhmelele mm Kikmko. " E knli akn a naaa i aa aao mmloko nei o i>«m Teritore. m e nmmm mmlnmm o ka poao ame ke kaaHke, a # kaawi i mm koho ama, me ka aaaa ole akn i 1 km kopem » b«em mmi aem, koe wmle mo ke kaolike an» ka pemo ao u mea apaa. - "Ca piaepiae nm nauwm i km»m-' ilioim me mi, e Hkr mmm aa i mem ho+kanmaha akn i kt>*m Imkni, ke ImWim

'au i KM<' Luln'i, ak.v iki u.t niakahikt ' he uvti a'u u k» j<ua uiu i kuUb& I niu ko auo h* 1 llloi»' n»> «mkou, ni* hii • na »11 i kit iKiHo ti(< ka ]•««• i]iLa»v an>« ' kn poe waiwai, i "l'a luhe iu) au i ke Kaniailio aiat o kekahi j>oe, uo kv u he,« naii- aoa ou 't ka AhiiuUU» («aiiui ai i ka j poti<> (» k» |m.h' kanuAii. nir ko'u ukuia je lakou; ke i aku n**i au i* uukoo, h« aha ka'u mea i haam ai uo ko Ukkoa I pono, koo wale oo ka tan aia i ka }N> ( no like mai k» io«>a haahaa a i ka ataa : kiekie. I * h«*lub»»lu oukou i ka'n mau ko|mu ktt-e ho<»haiahaia ia Frrar, *>ia aaa ikc u«i mu i k<»la »«■ (hojx an, a b«l« aka oo Wakiaekoa*f a iwi ua maaao oukou b«» ku e pttiki»o w»l« ao kela o'u, e waiho mati« ooko« p<4», aka hoi ina b<* ku-r ui i» no k» {wuo >»«U o keia TexiU>r«, alail* • iokoa onkou ia'u. "Hp u«i w*le o ko'u mau iu»lolw i ; noi BMU ia'o, 6 aoiio ftO a» HIUMI M«, ; a p4io aku oo ko'a po*o, tfka «w ko«k |aka ao.no ka aan*o, «i« kahi • U'i ilmna m» Waiuaekoaa; aka ma k« hih [ mī k«k»hi « oukon ia'u, alaUa Uoko • • ko ookou maa l>ma aa e waiho ak« a«i ; i keia hmk*k». | M l'i ike n*a.o onkoa I kakelamm»mpejm o it kt BUr naie ka Advirtia«r > e noke n<* i ka hoiao, aiuki po« k» • kahi a koU mau r.>4iepa e kakoo m*i ooho oukoa a M»k«* iki. j "U 'o e hoio aka ■<. 10 W«kiMkou, e w»Uk» ao« aa i keia paio a'a m ke iKiaaina, iloko o ka na*a • ko'a aw i lakaaela, via o Jot u Ut( mmē Cbmriit I Aehi, a ifta he wau »ttM anukai i kekuhi o enkon ro hoa, ke aoi akra |i«i it U >»ak<m • ►apae oakou ua auia : me*. aole ia. • ka aia&u i km* ma aawa~ | "Aole ao i aele i »j> iiOAM»ha kaMa, jhe rai o hikoa e k4* w uri i»'a, «Ia kekahi o lakoo «• a'a i W«ia p«, *ta o Breekon», Aikinaoa, Akta|i«- »aM» Daru» ame kekaai poe o aa." Mahope o ka kaioirto a »» K»> laaiaaaoie, «a kn h*a b • •}**• Um, ka laaahoomal» y '**•■* hakwai, a ho>ke »ai la a» ka ho« »ts m*i e ea hafawai t ka h©f*»*a, <c* m» »o*k&hm koa aoa mai, aīa ka ntaaa«ia«»i 10 ka laaakiia o ka amu» • ka Eleie. i ke kaa o aa #t*le ap«a m ka aoao « K<vhto. t ke koho aaa iloko o ka ahaeleK* ma k« laMihiaa o Apenia ae aei. | Oke koho hookahi aaa ia Koh**, aae ko kaa o kou oaa« ho« eliaaa ma k*i kaki aoao. aa like i% -a r ka hoohl» j aaa aka i ka PM* L*h«i i pookH, • kiki ofe ai i»ia ke haaa aka i kekahi mev