Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVIII, Number 9, 1 March 1912 — HE MOOLELO NO KE KI KULA A I OLE Ka Waiwai Hooilina a ke Aloha. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

HE MOOLELO NO KE KI KULA A I OLE Ka Waiwai Hooilina a ke Aloha.

MOKUNA XXIV.. ILOKO O KA PAILINA .\SETON'A. Alea nae, mamuli o lea hoohokaia «na o kooa manao, noonoo hoa iho la oia he hana maikai ole nana kona holo loa ana ia manawa i ka ilina o kona makuahine, no ka mea, ua akenui loa mai !a oia e hoi hou i Ku loka no ka hoike ana aku i ka hua o kana huakai i ka Loio Litclatona a « kukakuka pu rac ia i na keehina hana kupono a laua e hoonee aku ai, ina he hana hiki kekahi ia iaua ke hana aku no ka huli ana i kona pono ma ke kanawai. Ua aneane ioa oia e hiki aku i ka hale hoolulu kaaahi me kela manaopaa iloko ona no ka hoi loa i Nu loka, aka, oiai oia e kali ana i ke kaaahi, ua ulu hou ae la kona manao e hooko i kana mea i noonoo mua ai no ka holo loa ana aku i Asetona. "Oiai ua loihi ioa hoi keia wahi a T u oka holo ana mai nei ahe kokoke aku no hoi koe e hiki i Asetona, a he wahi la hookahi wale no hoi ko'u e kaawale mai ai, nolaila e aho no au e hoomau loa aku i ko'u holo ana no ka Mokupuni Roda i ike aku i ka ilina mamua hoi o ko'u hoi ana. "He hana lokoino loa paha hoi na'u ko'u hoi loa ana oiai au ua hiki mai ianei; aole paha i pono ka nana wale ana no i ko'u pono hookahi, aole hoi e nana aku i ka pono o kela poe e moe mai la i na ilina, nolaila ke hooholo nei au e holo loa no Asetona a e kainailio aku 'i ke kanaka malama pa kupapau e hanaia i mau pohaku hoomanao no ka ohana, me ka hoopanee hou oie aku no kekahi manawa, a ma ia ano e pau ai ka hoouluhua houia o ko u lunaikehala no ka noonoo aku no kela ilina." Mamuli o kona hooholo ana iho i kona manao pela, huli hou aku la oia hele no kahi o ka hale hoolulu kaaahi no ke kau ana aku maluna o ke kaaahi e holo ana no Asetona. Ua molehulehu loa o ia la i hoea aku ai oia i kahi kulanakauhale o Asetona, ua hookahaha nui loaia mai kona noonoo ia manawa mamuli o ka ulu mahuahua loa ana ae o ua wahi kulanakauhale la a oi loa aku ka nui mamua o ka manawa hope loa ana o ka ike ana, a oiai ua poeleele, hooholo iho Ia oia i kona manao e moe a ao alaila hele aku e nana i ka ilina. Ua hele pololei loa aku la oia no kekahi wahi hokele uuku ana 1 *maa ai mamua, a malaila oia i hoaumoe ai ia po a ao, a mahope o ka pau ana o kona aina kakahiaka, hoomaka aku la oia e hele e nana i ka pa ilina me kona manao, ina no ka pau koke no o kana hana malaiia, e hoi koke aku ana no oia no Nu loka e iike me ka hikiwawe ana e ike ana. 0 ka mahina kela o Okatoba. Kalae na kuahiwi ake pa mai la no hoi ka makani me ka huihui maikai me ka papa lailai iho o na kukuna malamalama o ka la, a ke nana aku ma na wahi apau he uiiuii wale no mamuii hoi paha 'kekahi o ka hauie ana mai o ka hau mc ka ikaika i ka po mamua iho. a ke nana aku i ke kuianakauhale he uiiuli wale no i ka lau o na iaau, a ma na wahi a pau he nani ka nanaina me he kii panorama ia. Mahope o ka helewawae ana me ka mama no ka hapaha hora, hiki aku la oia i ka pa iiina, a iaia i komo aku ai iloko o ka pa, ua hele aku la oia ma na aiakikeekee e aioalo ana mahai o na pa iiina e ae ahiki i kona hoea ana aku i kahi o ka ilina e moe ana o kona ohana. laia i hele aku ai a 'ku ma ke poo o ka pa, ua hoopiha loaia kona naau me ka hauoli mamuli o koua ike ana aku i ka maemae maoii oka malamaia ana; ma kana hoomaopopo aku, ua nui maoli na dala 1 hooliioia no ka hoomaemae ana a ua malamaia ka ilina me ke kupono maoli e hoohalahala ole ai ka naau o kekahi mea ke ike aku. Ua koia ka ilina a iliwai me ka waeleia o ka nahelehele a maemae, me ka hoonohoia i ka pae pohaku, a ma ke'kahi aoao, e ku mai ana kekahi mau kiahoomanao i hanaia me ka pohaku eleele. ' 1 kinohi o kona hiki ana aku malaila. ua manao maoli no oia ua kuhihewa i ka pa a he poe ohana okoa loa no la ka poe no lakou ia wahi, aka, mamuii o kona ike a kamaaina i na kumulaau wilou eiua e ku ana i makahehi ioa ai ewaiu makahiki mamua aku, a oia wale no ka pa i kanuia ia mau ano iaau, akahi no oia a hoopau ae i kona kuhihewa. Ua koino koke aku la oia iioko o ka pa a ku iho ia me ka heleiei 0 kona mau waimaka i kona wa i huli ae ai a nana i ke kiahoomanao i kukuluia, a nialuna oia kiaho6manao ua kakauia ka inoa me ka moakaka loa, "Miriama Ilailaki Buruka. Hanauia i Okatoba 18, 1862. Make ma ka la—" Ua waiho hakahakaia mahope o ka make no ke kanalua a ike oie paha o ka mea nana i kakau i ka la i make ai, pela ko Gerala koho iho ia manawa. A hala kekahi mau minute o kona ku ana e nana i ke kiahoomanao o kona makuahine, huli ae la oia nana ina he e ae, a hoomaka mai ia ka ulu o kona hauoli no kona ike maopopo ana i kekahi hoike oiaio kokua ma kona aoao o Aelamu Buruka i'o no ke kane a kona makuahine i mare ai e like me ka inoa ana e ike ana ma ke kiahoomanao. Ua hooiaio pu ia mai iaia ia manawa oia ke keikikane ponoi a ka ona miliona a kanaka malama hanako i make, a ma kana hoomaopopo iho, me he mea la o Adamu Buruka no ka mea nana i hana i kela kiahoomanao no kona makuahine a nana i kauoha e malama-.i kela pa iiina me ka maemae loa. Ma kana mea e ike iho ana ia manawa, me he mea aole no i loihi loa ka hanaia ana oia kiahoomanao ame ka hoomaemae ana o ki ilina mamuli o ke ano makamaka hou o na pohaku e waiho mai anu imua ona, a me he mea la ua kauohaia kekahi mea e hoomaemae mau i "ka pa, mamuii o kona ike iho i ka pokeia ana o na mauu a pekepeke maikai me he mea la he mau ia wale 110 mamua iho. Aohe mau mea hoonani e ae e hoopuni ana i ka pa e like me na mea kanu makahehiia e kekahi poe ke kanuia mahai a maluna o ra he» aka ua hanaia nae na alanui helewawae mahai me ke ili makamaka hou loa aohe wahi mauu ulu mahai o ka he a puni. Aia na waimaka o ka hauoH ke kiheahea la ma ko Gcrala :nau maka ia manawa, no ka mea ua ike maka iho la oia i na mea holke e hoonana mai ai i kona manao kaumaha; ua ikemaka iho la oia i ka hanaia ana o ka ilina o kona ohana a maemae—ua ike pu iho la ne hoi i ko Adamu Buruka hoomaopopo ana i ka he o kana wahine ani 1 haalele kumu ole ai, a eia nae, i ka manawa hope ua hana iho la i kana hana ma k kukala ana ae ma ke akea i ka poe i pili, o Minama Hailaki kana wahine mare, he wahine i hoohuiia me ia malalo o ke kanawai. Ua mahalo pu iho la oia ia manawa i kona hoolohe ana i ke koi a kona manao nana i hoolalelale ae iaia e holo mai i kela wahi, ma kahi hoi o kona hoi ioa ana aku no Nu loka mai Nu Hewena aku, e Hke me ia i hoowaiewaleia ai kona noonoo e hoi loa aku i Nu Ika. Mahope o kona hele holoholo ana ae ma na wahi a pau o ka ihna ame ka heluheiu ana i na inoa i kakauia maluna o na pohaku hoomanao like ok, kakau iho la oia iloko o kana buke hoomanao i na mea ano rmi i kakauia maiuna oia mau pohaku mahaia, a ia pau ana. hoi hou aku la i ke kulanakauliale a malaila oia i huli aku ai i ke kanaka nana e malama ka pa halepule a ninau aku la iaia ika mea nana i hana i ka pa ilina o ka ohana Wineseta.

"Aohe au i ike la," wahi a ke kanaka, me ka nana pono ana mai i j ka heleheiena o ke kanaka opio maiihini; "He poe kanaka hana ka i | hoio mai lanei aneane ekolu makahiki i haia hope aku nei, a hoomae- i mae ae la i kela pa iiina e like me ia au i ike aku ia. * Ua hoao no au e imi i ka inoa o ke kanaka nana lakou i hoonna ma: t a ma ka lakou olelo nae i hoike mai ai ia'u, na kekahi hui *iui ka ma Xu loka i hoouna mii ia iakou ianei e hana i kela iiina T * o i ka pau ae la no ia o ka'u mau mea i ike. Aole i hanaia kekahi hana, oia ano mamua aku o keia manawa wale no, aka nae, ua malamaia no keia ilina nie ka maemae ia manawa, a he elua hanen dala i hoihoaa j i ka banako me ke kauohaia o ka ukupanee oia mau da!a ota ke da ? a e ukuia ai i ke kanaka nana e maiama i kela ilina i kela ame keia | makahiki 'Ma ka inoa owai kela dala i hoahuia ai iloko o ka hanako?" waui | a ka Geraia ninau. , "Aohe i hoopaaia ma ka inoa o kekahi mea; ua waiho maoiiia ro ilaila no ka malama mauia o ka ilina Wineseta me ka maemae, a na'u e kii mau i ke dala i ka hanako—he ewalu dala i ka pau ana o ka makahiki. Ua hoao pu au e huli daia na'u me leela mau dala," wahi a ke kanaka o ka i ana mai, me ka hoawihi ana mai o na maka ia Gerala. "Pela jp'u nana aku," wahi a Gerala me ka oluolu !oa oia jlelo ana aku; "nana aku nei au i kela ilina maemae maoli no ka maiama ia ana." Haawi aku la o Gerala hookahi dala iloko o ka lima o ua kanaka la me ka haawi ana aku i ka mahalo nui no kana mau hoakaka iaia i na mea a pau ana i ike iho ai ua hoopomaikai loaia oia ma kela liuakai ana o ka holo ana, a ia pau ana no o ka laua kamailio ana, haawi na lululima aloha ana a q ko Gerala kaha aku la no ia hoi poloiei no ka hale hoolulu kaaahi no ka hoi loa ana no Xu loka, me ka naau i hoomama loaia mamua o kana i koho wale ai. Oiai oia maluna o ke kaaahi, aia mau iloko o kona noonoo na mea hoolauwili kahi i pokakaa ai, oia kela mau inoa kupanaha ana o ka ike ana iloko o ka buke o na mare ma ke ieeena aupuni ma Nu Hewena, a i kona noonoo iho, he hana paakiki maoli ka hooiaio Ana o kona makuahine oia ka wahine mare kanawai, a oia hoi, Gerala, ka hooilina pololei ma ke kanawai o ka waiwai o Admu Buruka. He oiaio, aia iloko o kona lima ko Adamu Buruka ma palapala mare me ke komo mare o laua, a pela no hoi me ka palapala hoike no kona bapetikoia ana. Aia pu no hoi maluna o kela kiahoomanao ana o ka ike ana maluna o ka he ,o kona makuahine e kau ana ka inoa "Minama Hailaki Buruka, M eia nae hoi, ma ka inoa hoi i paa iloko o ka buke, he kanaka okoa no ka mea i mare me kona makuahine a he wahine okoa ka i mare me Adamu Buruka. Ua lilo keia mau mea kupanaha ana o ka ike ana i mea hoopohihihi loa i kona noonoo. O keia hoike hope loa ana o ka ike ana, oia hoi ke kau ia ana o ka inoa o kona makuahine maluna o ka pohaku hoomanao, ina e hiki ana ia ke hooiaioia na Mr. Buruka maoli no i kauoha e hanaia ia maluna o ka he o kona makuahine me ke kakau pu ia o ka inoa o "Minam Hailaki Buruka," alaila, he kakoo ikaika loa ia ma kona aoao. E pono nae e loaa mai kekahi mau hoike e ae e lilo ole ai ia i kumu kanalua oleia, malia he mau hana apuhi wale no paha ia i hanaia e kekahi mea manao kolohe, oiai he hana maalahi wale no ia e hiki loa ai e hanaia, a nolaila, aole hiki iaia ke lawe mai i kela hoike a hooiaio loa iho maluna oia mea ke kalele nui ana i kona pono a e lilo ia i hoike maopopo loa no ka mareia ana o kona makuahine me Mr. Buruka malalo o ke kanawai. i I kona hoea ana aku i Nu loka, aohe ana hoolalau wale ana ma o a maanei, aka hele pololei loa aku la oia e huli i ka Loio Litelatona a hoike aku la iaia i kana mau mea a pau i ike ai ma Nu Hewena | a pela hoi ma kahi kauhale o Asetona, maloko o ka pa ilina. | Ia pau ana no o kana hoakaka ana i kana mau mea a pau i ike ai maloko o na buke, i koke mai la ka loio: "E Gerla, ua hanaia kekahi hana kolohe loa maloko o kela mau buke; i ka wa hea nae la a pehea la ke ano o ka hana ia ana i hiki ai i ka mea kolohe ke nana, aole hiki pono ia'u ke ike i keia manawa, aka he hana pono nae ka huli ana 'aku. | "Ua hanaia kela hana kolohe e kekahi mea, ua hoololiia ka inoa e kekahi mea, a o ua inea la nana i hana, ma ke koho wale aku, me he mea la o Habada np ia, a o ke kupakako oloko o kela keena kakau kope, ma ko'u noonoo iho i keia manawa, ua kipeia me kekahi huina dala mahuahua, pela wale no e hiki ke hanaia kela hoololi inoa ana. Ua kulike ko Mr. Litelatona manao me ko Gerala, oia hoi aole e lilo ke kauia ana o ka inoa o "Minama Hailaki Buruka n maluna o ka pohaku hoomanao o ka he i hoike oiaio lawa loa e hooiaioia iho ai he wahine mare o Miriama na Mr. Buruka, 'koe wale no a loaa hou mai kekahi mau hooiaio ana mai na kanaka mai a Mr. Buruka i kauoha ai e hanaia i pohaku heae kakauia ka inoa o Minama Hailaki Buruka maluna o ka pohaku hoomanao, a i 'ka nana aku nae he no hana paakiki no la e huli aku ai mamuli o ko laua manao iho, ua hanaia kela hana me ka ma-lu loa e hiki ole ai i kekahi poe ke huli aku. "Manao au o ka hana mua loa a kaua e hana ai oia ka hele ana aku e huli i ka poe hana pohaku mabala; he nui na hui hana mabala maloko o Nu loka nei, a malia o kekahi oia mau hui ka i maopopo i kekahi mea e pili ana i kela hana, a e ninau aku ia lakou nawai la i haawi aku i ke kauoha ia lakou,"nvahi Mr. Litelatona. E like me ia manao, ma kekahi kakahiaka ae, ua hele aku la o Gerala e huli i ka poe hana pohaku mabala. Mamuli o kona huli ana iloko o ka buke kuhikuhi papainoa o na kanaka malama oihana o na ano hana akamai like ole o na makahiki ekolu i hala, i maopopo ai iaia kahi i ku ai o ka halehana o ka hui hana pohaku mabala, iaia nae i hiki aku ai ilaila, ua hoohokaia kona manao mamuli o kona lohe ana mai ua kuaiia ua hui la i kekahi | poe okoa a he poe okoa loa ke noho hana ana malaila ia manawa. Maloko o na buke ana i huli ai, mahope o kona noi ana aku i ka jnui e aeia mai oia e huli iloko o na buke, ike iho la oia o na buke | kahiko loa aole malaila, o ka buke wale no o ka makahiki i hala maimua sho ke waiho ana, a maloko oia buke i ike iho ai oia i kekahi [ mau kauoha mai ka poe makemake mai i mau pohaku hoomanao, me ka aie o ka poe i hookaa ole mai no kekahi mau pohaku a lakou i kauoha mai ai i ua hui la. Eia nae, ua laki loa o Gerala i ka loaa ana mai o ka ike iaia, mai ke kakauolelo mai o ka liui, no kahi i noho ai o kekahi lala kahiko lo ka hui mua; haalele koke iho la oia ia halehana a hele koke aku la e huli i ke kanaka i kuhikuhiia mai ai iaia, a i kona halawai ana me ia hoike aku la i kana huakai o ka hiki kakahiaka ana aku, a oiai, he kanaka oluolu loa kela ma na launa kamailio ana, ua ae kokeia mai u * i nana * na . buke kah *ko loa o ka hui mua, a maloko oia mau , A . ai - a,a ka ike no na mea " hanaia e ua hui la elima makahiki mamua aku. Ua hoike aku la oia i kana huakai ano nui o ka hiki ana aku e huli iaia f oia hoi, he makemake oia e ike i ka inoa o ka mea a mau mea paha na lakou i kauoha aku ī ua hui la e hanaia kekahi pohaku hoomanao no na he o ka ohana Wineseta me ka hoonohoia o na pae ponaku mahai a puni ma kekahi pa iiina maloko o ke kulanakauhaie o Asetona, ma k» Mokupuni o Roda. Ia lohe maopopo ana aku o ke kanaka i ko G«ra!a manao, minoaka mai la oia a i mai la: M JE Mr. Wineseta, aoie e hiki pono ia'u ke hai aku a maopopo ia mea ia oe; o kela hana i haoaia ai he ano kupanaha loa i ko'u noonoo ana t mai ka hoomaka ana ahtirf i pa tt ana, eia nae, ua maopopo ia'u ia mau mea a pau, no ka mea na'u ponoi i hana ia hana nui a hiki i ka pau "Alia, e noonoo iki ae au/' wahi a ke kanaka. "Ma ko'u hoomanao iho, me he mea la, he ekoiu makahiki a oi i hala i keia manawa mai ka loaa ana mai o ka leka ia makou e noi mai ana e hoouna aku makou i kekahi mau kii o ka makou mau pohaku hoomanao, ine na hoakaka no ia mau pohaku ame na kumukuai pakahi, no ka nuna

ana i ka mmi helu 42 o ka Hoktle Hoffman. ma kekahi la, a t papa pu mai ana nae aole e uiia aku kekahi mau ninaa ma ka hokele, e pīli ana i ka inoa o ke kanaka e noho ana inaloko o ka rumi t hoike ia ae la ka helu. a Ua makemake ka mea sana i kakau mai i kela leka e w»c i ke ano o ka pohaku ana i makemake ai f a i ka wa &na e ike at i ke ano o ka pohaku maikai ana i ike ai ua ku i kona makemake, alaiU hoouna hou mai i ke kii o ka pohaku ana i makemake ai ia makou, a ina ua kupooo ia i kona makemake, alaila o koea wa ia e haawi mai ai i ke kaaoha ia makou e hana aku, ' Ua hooko aku makou i kana noi me ko makou makaaU loa i na mea a pau i papa mai ai aole e hoike wale ae ma ke mleea, oia» nae f aole makou i maopopo i kona inoa. "Ekolu la ma ia hope mai, ua hoounaia mai la ia makou na kii ana oka wae ana, a maialo iho o kekahi ki« i kakauia ai, 4 0 keia kii pohaku ka*u i koho ai.' Maloko po o kela leka i boooo*i» mai ai o ke kii, i ioaa pu iho ai ia makou he elua mau bila da!a banako —Hookahi bila elima hanen dala, oia ke kumukuai o ka pohaku ana i vm ; ai ame na lik> o ka pohaku a-Ia e hoonohoia ai mahai o ka he a puni, | oia ka pa ilina i ikeia no ka ohana Wineseta maloko o ke kulanakauhale o Asetona, Mokupuni o Roda. Ua waiho mai oia i ke koena 0 ka hana na makou e hana e like me ka makou i minao mi he pono. "E kakauia ka inoa maluna o kela papa pohaku mahala e like mt ka inoa ana o ka hoouna pu ana mai ma ka leVa; ua hoakakaia na mea a pau, oia hoi ka la i hanau ai, ka inoa, a koe ka la i make ai, me he mea. la ma ko'u noonoo iho aole paha i maopopo i ka ruea nana i kakau mai ka la i make aī; ua noiia mai no nae makou • he'e aku e ninaninau maloko o ke kulanakauhale o Asetona i ka la i make ai a hoopaa iho ia la maluna o ka papa pohaku. "Oia ka makou hana nui o ka hele ana e ninanioau aohe nae he maopopo iki i kekahi poe oloko o kela kuianakauhale ka la i make ai, a no ia nele, ua waiho hakahakaia no ia wahi o na olelo hoakaka no kona make ana, a me he mea la ke kau la no paha me ia paa 010 1 keia la. "O ka lua o ka bi!a dala i hoounaia mai ai he elua haneri dala ko na waiwaiio, a e hoahuia ia mau dala iloko o ka hanako maloko o kela kulanakauhale, i ka \va e pau pono ai Ica hana ana i ka he, a o ka ukupanee e loaa mai ana mailoko mai oia mau dala i hoahuia, e ukuia ae ia i ka mea nana e malama ka maemae o kela ilina—na ke kanaka malama halepule e kikoo i kela mau dala, a i ole na kekahi mea okoa kupono e ae paha nana e malania ana i kela pa ilina ia manawa. "O keia ke kupanaha loa o keia kauoha i ka'u hoomaopopo, ua papa loaia mai ka hni aole e ninau aku i ka inoa o ka mea nana ke kauoha, a ua papa puia mai no hoi ka ninau ana aku i ka inoa o ke kanaka e noho ana maloko o ka nimi 42 o ka Hokele Hoffman, a i ko'u koho iho he hana hunakele loa maoli no kela i manaoia ai i ole ai e loaa aku ka ike i kekahi poe i ka mea nana i hoomaemae a i hana i pohaku hoomanao maluna o ka he ma ka pa o ka ohana Wineseta ma Asetona, Mokupuni o Roda." MOKUNA XXV. HE MEA ULIA KUPAIAKAHA. u Aohe no oe la i ike iki i ka inoa o ke kanaka nana i kauoha mai ia oukou e hana i keia hana nona?" wahi a ka Gerala ninau i kona hoa kamailo, i ka wa i hooki iho ai kona hoa i ke kamailio ana. "Aohe au i ike iki; o kela kana'ka, pela ko'u koho iho, he kanaka ia me ka maopopo loa i makemake oleia kona inoa e ikeia ae e na mea apau; o na kuhikuhi no ka hana wale no kana o ka hoaiai ana Imai ame na dala ana o ka hoouna pu ana mai no na hoolilo o ka hana ana oia wale ae la no na mea i koe aku kona inoa. "O kekahi mea hilu loa i ka nana aku, o kela n;au blla da!a elua j ana o ka hoouna ana mai ua kakauinoaia e ka mea okoa, o ka inea hiki wale no ke ike iho oia ka inoa o ke kanaka nana e hoopuka niai ikela dala ma ka hanako e wawahiia ai ia mau bila. | "Nolaila la ea, e ike mai oe, mamuli iho la oia kumu i hunakele |loa ai ko makou poo i ka hoike ana ae i kela meahuna, a ua papa , loaia mai makou aole e hoike iki i keia mea i kekahi poe e hele mai ana e ninau. "A oiai makou malalo aku ona, o ka hana pono wale no ma ko makou aoao oia ka hoolohe laa i kana mau mea a pau e papa mai ai me ka pane ole aku i kekahi mau haina no kekahi mau ninau e uiia mai ana ia makou, a ma ko'u manao iho, ua hanaia kela hana o ka pa ilina e makou ma ke ano maikai a maemae loa e hiki ole ai i ka mea nana ka hana, ina oia i ike mahope iho o ka pau ana o ka makou hana ana, ke hoohalahala iho no ke kulike ole o ka mea i hanaia me kona makemake." Ke hooiaio loa aku la au j kau i olelo mai la, he oiaio ua maikai a maemae maoli no ka hana i hanaia e oukou, ua hanaia kela hana me ka holole'a loa, pela ko'u hoomaopopo," wahi a Gerala o ka pane ana aku. "Eia no nae paha me oe keia mau leka a kela kanaka o ke kakau ana mai e pili ana i keia inau mea a pau au i hoakaka mai nei?" "Aohe me a'u ua mau leka la; oia paha kekahi mea kupanaha e pili ana i kela hana. M "O ko makou maa ma ka makou mau hana apau e hana ai oia ka waiho ana i na palapala kauoha pohaku he ma kahi o na palapala, a ma kela leka papa nae a kela kanaka i kakau mai ai ia makou, "i ka wa e maopopo a e pau pono ai ka makou hana ana i kela pa ilina, me ka hookomo ana i na dala no ka malama mauia o ka maemae o ka pa ilina iloko o ka banako, alaila e haehae ae i ua leka la, a ua paulele mai la oia maluna o ko makou kulana hoopono e hooko pono aku ana i kana mau kauoha a pau me ka pololei loa, a ua hooko aku makou pela. "Mawaho ae oia, o kela palapala i kakauia mai ai, ua kakauia m« ka mikini kakau, a ma ia ano he hana paakiki loa ka maopo(>o ana 0 kona limakakau e hiki ai i kekahi poe ke huli aku. n Mamuli o keia mau hoakaka a pau a kona hoa, ike iho la o Gerala 1 kona hoka maoli. Ika nana iho, me he mea la ua alalaiia mai oia mamua o kona alahele, ma na wahi a pau ana e oni ae ai no ka manao e loaa kona pono malaila, e hoohoka mauia ana, a he mau hana hoopauaho maoli iaia ka hoomau ana aku e nee imua ina me ia iho la ka hoohoka mauia mai o kona manao ikaika no ka imi ana i kona pono. Ma ia manawa hookahi no nae, mai kana mau mea i lohe mai la, malia. ina e hookomoia aku ana ka hoopii iloko o ka aha hookolokolo, e kuhikuhi ana paha ia me ka maopopo a maopopo ole paha ; a Adamu Buruka oia ke kanaka nana i kauoha mai i ka hui e hana i kela pa ilina o ka ohana \Vineseta a maemae, a»ne ke kukulu ma ae i kia hoomanao no kona makuahine, aka no nae, aole no e lilo ana na huapalapala i kakauia ai maluna o ka pohaku hoomanao i mea e loaa ai ka ike maoli e ko ai ka mea i makemakeia, e kanalua nui loaia ana ina e aeia mai ana ka laweia ana o ka inoa o "Minama Hailaki Buruka" maluna o kela pohaku i ike koikoi ma kona aoao. "E hiki ana no anei ia oe ke hoike mai i keia manawa i ka la i hoounaia ai kela mau kii o na pohaku he i ka Hokele Hoffman?" i ninau koke aku ai o Gerala mahope o kekahi mau minuke o kona noonoo ana iho me ka maikai ole o kona noonoo. "Malia paha e hiki ana no ia'u ke hoike aku ia oe, e ke keonimana opio," wahi a ke keonimana o ka pane ana mai, me ke ano hookaukaulua no nae, "aka nae, me ka mea oiaio loa a'u e hoike hou aku ai ia oe, ea, eia mau me a u kela manao e txu nei he hana hanohano na u ka hooko ana aku i ke kauoha a ko makou poo ame ke kauoha a kela kanaka i papa mai ai aole makou e hoike iki i kekahi mea ke hele mai e ninau no ka hana a makou i hana ai, a oia ka'u e nalu nei, e hoike aku paha au ia oe ia mea, a i oie e hook>he paha au i lee kauoha. (Aok i