Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 37, 15 Kepakemapa 1911 — HE MOOLELO NO Babarikoka Malahini A I OLE Na Ohana Elua Iloko o ke Paonioni ma ke Kulanakauhale o Milana. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO Babarikoka Malahini A I OLE Na Ohana Elua Iloko o ke Paonioni ma ke Kulanakauhale o Milana.

, :na hoi ha no kou hoea mai c hoopakele ae -ia'u, o ko'u , lS no ia niai ko'u ku ana aku imua oka aha hookolokolo, ku :■.•-■l"heia mai o ko'u hihia?" \ kaua no*>ntHj ana no kela hookolokoloia mai ou, oiai ina <!«>heia o kou hihia imua o na lunakanawai, aole loa he r ja- ; ri.ī ka honua nei nana e hoopakele ae ia oe mai ke kau ana ana. e h<x>lohe wale mai no oe i ka'u mea e kamai]j, , ?.v -"i i keia manawa. oia ke kau mau ana aku ona manaolana, no ka a «'i''•» e kii mai ai ia oe a lawe aku mailoko ae o keia halepaaha ! 1 heie mai ana no na luna aupuni elke ia oe mamua ae oka lima o ka ia, aole nae au mea e maka u ai ia lakou, oiai e hele makaika: Aaie mai ana no lakou. E hoolana ika manao e kuu keiki, 2 e f. v.: aku na maka maluna o ke Akua, ua makaukau mau oia e ha,r v; ;ni i na kokua ana ia oe." ir a aoie oe e hoea mai ana ma ka ha o na po, alaila heaha iho ia ka'-' :nea e hana aku ai?" i: i a !e au e hoea mai ana, alaila aole ia mamuli o ka hiki ole ana :a':i ke kokua aku ia oe, aka mamuli no ia o ka loaa ana i kekahi «!sa e ■•.iki ole ai ia kaua a elua ke pale ae, a ma ia wahi !a, ua hiki ia - e ke hana aku e like me kau i manao ai he pono, ua hala ae la r... * i wuinawa a'u i kaupale ai ia oe no kau mea e hana mai ai. r V O na manao maikai ole apau, ke i hou aku nei no au ia t,v m\a i ka manao, a e kau aku hoi i manaolana, no ka hoea - k.4 ;»o eha au e noho ai maloko nei o keia wahi." Ir,i e h(x>lana mau aku ana an i ko*u manao mai keia mao Tv \ •. "A•'!<* no e nele ana kou ike ika hauoli, ina e paa mau kou manao pe'a. a mai kaniuhu kou manao no kekahi mea." i.i ana o ke kamailio ana aku a Fsabariko, o kona huli aku la r, ia : a ka paia oka halepaahao a no na kaina wawae elua ia hele u::.i .ik , <.na. ua kahea e aku la o Palakiko iaia, ika i ana aku: "Ua k.v h>iau i ka ninau ana aku ia oe. I kela manawa o ko'u hoea a:i.i ir.a \'t rona, ua ukali pu mai me a'u ka'u kauwa hoolohe loa, oia o īVr*.r". l'a ike anei oe iaia?" i i n.~> oia ke ola nei me ka maikai. ake hoao mau nei e makaala n k>.no, a oia no hoi kekahi mea e kokua nui mki nei ia'u. Ua ni.ika-kau loa oia e hoopakele iā oe, ma kela manawa o kou hoihoiia ana n,.<; no keia halepaahao, aka no kuu papa wale ana no iaia, ke k :mu «.» kona hooko ole ana i ka hana hoopakele ia oe mai ka poe nt;u na lakou e paa ana ia oe. Ma na ano nae apau, eia oia malalo 0 ka'u mau kauoha i keia manawa."' i. hooniaikaiia ke Akua. no keia nuhou au e hoike mai nei ia'u," wahi a i'alakiko me kona kokoke loa e nwe, a mai kulou no paha k'M a )).«,. ilalo no ka hookahe ana aku i kona mau waimaka no ke alolia i kona ukali, aka no kona ake nae e ike i kahi a kona kokoolua t oi'i aku ai, pela oia i nana pono loa aku ai maluna ona. f MOKUNA XVIII. riioko nae o ia nui makaala o Falakiko me ka iini loa e loaa mai ia-.a ka ike no kahi o Babariko e hemo aku ai, aole loa e hiki iaia ke iko i na kanaka hookalakupua la. no ka mea ilokp o ka imo ana a ka maka, ua ualowale honua iho la o Babariko, a koe hookahi wale iho la no o Palakiko nialoko o kona keena paahao me ka nalu nui ana 1 ke anu o ke kanaka ana o ke kamailio pu ana i na sekona mamua iho.

{ > ka la mahope liiai o kela hui ana o Babariko me Palakiko maK»ko o ke keena paahao ma ka po mamua aku, he la oi aku ia o ka nu kela wahi, a i ka nalo ana aku o na kukuna o ka la, ma ka a m > o na puu kiekie o Olona, aia ua Babariko la ke hele la no ke aia e hoea aku ai i Milana. Ma kona lima e paa ana oia i kekahi kookoo nui, aka i kela ame ke a manawa, e ikeia aku ana ke au mau o kona mau niaka ma o a »K*ane!. a i kekahi manawa e ku malie ana.oia i kahi hookahi, i loaa «un iaia na ea oluolu mai kekahi wahi makani aheahe epa mai a»a niai ke kukulu hikina mai. iU- nni ka poe i halawai mai me ia ma kona alahele, a o ka poe i kauuiaina loa iaia,. e haawi mai ana lakou i na kunou haahaa ana imua osa nei me ko lakou kamailio ole mai nae, a i ka manawa nae a 1-ahanko e kaalo mai ai ma kekahi aoao, o ka wa ia a kela poe e ku '•ni; a: a nana pono loa mai la i ke ano o keia kanaka a ke kupaiaruu wale. No ka poe i kamaaina loa iaia, ua piha lakou na manao aloha aka iwaena nae o ka poe malihini, he hookahi no a lakou olelo "wi e kamailio ae ai, o ia no ke ano e o kela kanaka. no uae i iilo i mea nui ia Babariko ka nana ana aku i ka hana a na kanaka e halawai aku ana me ia ma kona alanui, aka ke hoomau »o oia i ka hele ana no ke kulanakauhale, a ua hele rio hoi a pof*eelc, ua hoea aku la oia ma ka pukapa o ke kulanakauhale. U>aa aku la iaia nei he nui na kanaka e komo ana ma ka pukapa, A :15 * koke aku la no keia iloko, me ko ia nei ike ole ana aku nae • hikiwawe ana mai o kekahi mea maluna o ka lio, a hoon āKa e kuupau i ka holo no ke kulanakuhale. t ku iki keia no ke kamailio ana me ke kiai oka pukapa, alaila «a hoomau akw la keia i ka hele ana nomua, me kona manao e he!e aku oia no ka halealii. !* C P a * ia oke alahele e hoea aku ai i kahi oke Duke Baa- IU ° l h «iai la he luahine mamua pono mai oko ia nei alaheie, 4 ma * ika i ana mau m O oe anei o Babariko ka Malihim?' I a pololei kau koho ana mai la, no ka, mea o ko'u inoa ia a na e kahea mau nei ia*u/* t nmau aku ana au ia oe, ua ike no nae paha oe i kela kahunaNe o Anakalea ea? M Ae. «a kainaaina loa au iaia, a heaha ka pilikia i kau aku maluea °Jte kauwa a ke AkuaT Heaha mai auanei kau! na ua kanaka la oke Akua au i hoouna s r,r ' e kii mai ia oe» me kona kauoha ana mmi ia'u, ina au e halapu ana me oe ma kekahi wahi, alaila e koi ikaika aku ia oe e c lkc iaia, ua kokoke loa oia ma ka e o ka lua kupapau i keia

Li T> K nuo P°l x> loa anei ia oe ke kupUikii o Anakalea?" wahi o ka ninau ana aku mc kona nana poao loa i ka wahine t^ ne e ana mamua pono aku ona. ' na h? aloha kekahi iloko ou no keia kauwa akc Akua, ' <a t manaoio mai oe i ka*u mau mea apau e kamailio aku nei ia ■ ta ka lol^l m ** keia wahi aku a kaua e k?s nei, aiaila hoea W !; , k;ihs o kanaka peino la?" I 1 no hc loiW k* oI» laui* wahi e hele ak» mo ka hoa »kii R aia ma ke alahek e hoe* aku au i lea

j "Itu pela eaeahmaue he!e pu me «e, a e hele aka mamoa. ; na'u ia e hahai aku mahope ou." | I hakaiia no a haawi akv o Babariko i kona ae no ka hooke» ai»a aku i ke kono a ka luahine, o ka wa ia i huli aku ai ua luahim- ia hele, rae ka hahai no hoi o Babariko mahope aku ooa, me ka hoohuoi ole, eia oia ke laweia nei e ka enemi e pohoio aku iloko o ka umil . Aia laua ke hele la ma ke aianui akea, a o kekahi kumu hoohuo» j ole paha hoi ia o Eahanko, a i ko laua nei hoea ana ma kekahi kuea, mamua o ka hiki loa ana aku i ka halealii, ua komo ae la ka luahine ma kekahi wahi alanui ololi e hoea aku ai i kekahi kuea a ka lialepu!e e ku mai ana. Ke hookokoke 3ku nei no 6 Babariko mahope o kona aiakai f a ia laua o ke komo ana aku ma kela alanui, ua hoomau aku Ia no ka luahine i ka he!e ana nomua, a ua ma'u no ia hele ana aku a laua, ua huli akau ae la ka luahine i kan hele ana, eia ka o ka puka aku ia o kekahi hale, a kikeke ana no ua luahine la i ka puka me ka i ana aku: "E hoike aku i fea makua maikai ua loaa akn nei o Babariko ia'u, a eia maua a elua ke ku nei mawaho o keia wahi, e kakali ana o ka weheia mai o ka puka!" He wahi manawa uuku wale no ia a laua o ke kakali ana, ua weheia mai la ka puka, o ko laua nei komo aku la* no hoi ia iloko, a uar hoomalamalamaia oloko o ka holo o kela hale me na kukui, a ike aku Ia o Babariko i ke ku mai o kekahi kanaka ana i kamaaina mua ai. huli akau ae la ka luahine i kana hele ana, eia ka o ka puka aku ia o ka mea haohao nae, eia no kela kanaka nana i wehe mai i ka puka, ke ku nei ma ka puka, a ia wa i ala koke mai ai ka hoohuoi ia Babariko, a ninau aku la i kona alakai: U E ka wahine, heaha ke kumu oka noho ana aku nei o kela kanaka mahope aole hoi ona koruo pu mai me kaua?" U I kakali aku la oia no ka hoea mai o kekahi kauka, no ka mea ua kauoha aku o Anakalea i kauka no ka hele ana mai e nana i kona pilikia, ina no kou loaa ole ia'u." Xo ka eleu loa o ka paneia ana mai o ka ninau a Babariko a hui pu iho no hoi me *ke kuoo o kela luahine. ua hoopau loaia ae Ia na manao hoohuoi iloko o Babariko no kana hana, a o kona hoomau aku la no ia i ka hahai aua mahope o kona mea nana e alakai ana. Ua alakai loaia aku Ia o Babariko a hiki i kekahi wahi keena uuku, a e lawelawe ana no kekahi ipukukui. eia nae ka mea apiki. aole he mau puka aniani i hanaia 110 kela keena. a ia wa i pane mai ai ka luahine iaia nei i ka ia ana mai: "E noho malie oe maloko nei o keia keena. a e hele ae au e hoike ia Anakalea ua hoea niai nei oe, aia hoi a hoea hou mai au. alaila ia wa au e alakai aku ai ia oe i kona wahi e moe mai nei." Ua oili aku la ka luahine puka iwaho ma kekahi puka okoa aku.. a i ka Babariko hoomaopopo iho, ua lohe aku la oia i kekahi nakeke. me he mea la ua holo ae ke ki iloko o ka puka, a ia wa oia i ku iuo ae ai iluna, a holo mai la no kahi o ka puka a laua o ke komo ana aku, eia uae ua paa i ke kiia: holo htm aku la oia 110 ka lua o na j puka, o ia kela puka a ka luahine o ka hemo ana aku iwaho, aka ma-: mua o ka hiki ana iaia ke wehe aku. ua komo mai la he elua mau i kanaka kino i'kaika i konio me na lole hoano e mai ko laua mau pw ; a puni ko laua mau kino, a i ka ike ana mai ia Babariko. ua i mai la kekahi o laua. i ka pane ana mai: "Aha! o oe ka keia e Babariko ea! Nokeaha kou mea i hele.mai. ai ma kena ano hoonalonalo ou? Heaha kou mea hoike ole mai ij kou ano maoli?" I "Aole e hiki ia Babariko ke pane aku i kekahi huaolelo. euai ua j ike 110 oia, he mea makehewa wale 110 ke kamailio aua aku i na ] kanaka o kela ano ma kela wahi, a ia wa i unuhi like ae ai ua mau i kanaka la i ka laua mau pahi a hoomaka mai la e nee imua, aka j no ke kupale ana iaia iho. ua lalau iho Ia o Babariko i kekahi noho! a hahau aku la i kekahi o ua mau kanaka nei, a liina ana ilalo, a i hoala hou mai la no oia i ka noho iluna, no ka hahau ana aku i ka lua o na kanaka, eia nae ua lohi loa oia, oiai ua loaa pono mai la oia | i 'ka hahauia e ka lua o na kanaka, a waiho ana ilalo, me ka houia mai o kona iwiaoao i ka pahi kaua. aku e hahau i kela kanaka nana i hou mai i ka pahi laia, ua hamama e ae la ka puka, a komo ana no kekahi kanaka maiwaho mai, a o ka wa ia i naholo aku ai ua mau kanaka la. "O oe anei keia e Babariko e moe nei?" i pa-e iho ai kekahi leo inaluna iho o Baoariko iaia e waiho malie ana iluna o ka papahele «ne ka paa no o ka pahi ma kona aoao. '"Ua loaa anei ka eha kukonukonu ia oe? Ua ike mai nei au i ko, hele pu me kela wahine. a hoomaka mai nei au e uliai mahope ou. eia nae ua lohi loa ko'u hiki ana mai nei; ua kamaaina mua an i kela wahine, eia no ka ua pololei 'ka mea a*u o ka hoohuoi aua, e hana kolohe mai ana oia ia oe." E aahu ana keia kanaka hou i kekahi lole loihi e like me ko ke kahunapule, he kino loihi hoi kona me na poohiwi kihikihi, a ua kahiia kona umiumi me he kanaka opio la oia ke nana aku, a e hoike okoa mai ana hoi oia i kona kulana kanaka ikaika. 44 E hoomaikaiia na lani, no keia hoea ana mai la ou e kuu hoahanau." wahi a Babariko me ka leo nawaliwali. "Ua laki maoli au i kou hoea ana mai la i ka manawa pono loa, no ka mea ua hele au a eha i keia pahi ma kuu aoao, e kii mai oe e unuhi ae mai a'u aku!' Ua lalau iho la ke kanaka malihini i ka pahi e paa'ana ma ka iwiaoao o Babariko, a unuhi ae la me kona manao he hana maalahi iaia ka wehe ana ae i ka pahi. aka aole nae pela, no ka mea elua ana manawa o ka unuhi ana i ka pahi me ka ikaika, akahi no a hemo ae mai ka iwiaoao mai o Bābariko. a iaia i ike iho ai i ka hana nui e ka wehe ana i kela pahi. ua hooho ae la oia i ka i ana ae: 4< Eia ihea iho nei na kanaka na lakou i hookau mai nei i keia poiuo maiuna ou?" Eia anei lakou maloko nei o keia hale?' Ua kuhikuhi aku ia o Babartko i ke kanaka malihi ma ka puka. kahi o ka oili ana aku o na kanaka na laua i hoeha mai iaia, a ia wa Aole no i hoJ>o iho o Babariko. no ka mea iaia o ka hoao hou ana i nalo Icoke aku ai ke kanaka malihini no ka imi ana ia laua, me ka unuhi pu ana ae i kana pahi mailoko ae o kona lole loihi, eia nae i ka hala ana o kekahi manawa pokole, ua huli hoi mai la oia me ka piha i ka huhu ame ka hoonaukiuki a i mai la: 44 Ua lohi loa ko*u hele ana aku nei e huli i kela niau kanaka, no kaf mea ua hala e aku laua no ke alanui, a ke hoomaikai ae nei nae au, no ko laua holo e ana aku nei, pela iho la e hiki ai ia u ke imi aku i wahi nou e pono ai; a ua eha loa anei oe?" "Ke manao nei an, ua kukonukonu maoli ka eha i loaa ia'u mai keia puka pahi mai.'" Ua uhae ae la ke kanaka i ka lole o Babariko, alaila ua nana pono iho la oia i kahi i eha, a iaia o ka nanao ana iho i kooa iima iloko o ka puka pahi ? ua hooho ae ia oia: "Ua kukonukonu maoli keia eh* i loaa ia oe; aka e hilinai mai| nae oe maluua o'u. e hiki ana no ia'u ke lapaau aku ia oe a hiki i ke j ola ana, a o ka pau no hoi ia o kou pilikia." Ua wehe ae la ka malihini he hainaka silika mai ka a-i ae o Babariko a nakiikii iho la ma kahi e kahe ana o-ke koko, a i ka paa aoa,; o kona hele hou aku la no ia e nana maloko o kela hale. i na he poe: kekahi malaila, a no kona ike ole aku i kekahi mea. ua hoi okoa mai j !a oia no kahi a Babariko e noho aku ana. w Hc keu aku ka hoi ke kupaianaha. he hookahi wale iho oo au o ka hoea ana mai nei. o ka paa nui aku nei ka ia o keia poe i ka hola he keu akn lakou okk poe aka hohe walt, heaha la ka mea oka noho ole ana mai e hoopau pono 1 ka lakou hana maluna oa, a tnaluna hot o kaua a elua?"