Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 32, 11 August 1911 — HE MOOLELO NO Babariko ka Malahini A I OLE Na Ohana Elua Iloko o ke Paonioni ma ke Kulanakauhale o Milana. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO Babariko ka Malahini A I OLE N a Ohana Elua Iloko o ke Paonioni ma ke Kulanakauhale o Milana.

) c a ihu la no ke ano nui o ka'u huakai o ka hoea ana mai la," ; • nau hoii niai ai o Bahariko i kana kamailio ana, me kona ku 3na .iana no ka hoomakaukau ana e haalele mai ia julia. ,4 E u.. anao <>e i ka'u mea o ka olelo mua ana aku nei ia oe, no ka hu :- aku imua o ke alo <\ kou makuahine ma Milana, a ina aua|Jf: aniailio hou mai ke Duke ia oe no kou mare aku me4ce Ka- . h.>olaim ili aku oe me ka hoapaapa ana i ka pane ma kou aoao, 3 /; • o ia manawa hv>okahi, e hoouna ma» oe i na mea apau e n3 n . ana. ina o ka elele la a ke Duke, mai hopohopo iki oe i kekahi nv ::;a ona la, oiai he keiki oia e hiki ai ia oe ke hilinai aku maluna c; v. like no hoi me kou.hilinai mai ia'u/ i i.akalia no a pau kela mau olelo hope i ke kamailioia aku e Pa- . ; o kona haawi mai la no ia i kona kunou ma ke ano aloha i v::. < (ulia, a oili aku Ia iwaho mai kela keena aku, oiai hoi o Julia i ; .a iunamu ae ai i kekahi mau huaolelo o ka mahalo no na manao h :ana i lo&a aku iaia mai keia kanaka malihini. a hele a poeleele loa i kela manawa, nolaila ua hoi aku la o a noho ma kekahi puka aniani e nana ana iwalio o ka malapua. { kvkahi manawa e leha aku ana kona mau maka iluna o na hoku o ka lani. a i kekahi manawa hoi e nana aku ana no hoi i na kumulaau (. .uliuli mai ana manuia ona, aka aia no nae he mau manao lehuK n •. ke loku la iloko ona, a o ka oi loa aku nae, o ia no na manaoana i loaa aku iaia mai ia Babariko aku, ka mea nana i hoauhee aku ww u i »n<.K» maikai ole mai iaia aku. \;a kela wahi no o Julia kahi i noho ai a hala okoa ka hapahia ; :a. aiaila ua imi mai la kana kauwa wahine a loaa oia ma kela \. i ii. a noli'» mai la no hoi o Luseta maluna o kekahi noho ma kahi MMinao aku nae mai kona haku mai, a huli aku la kana aana ana i Aiihu me ka pane ole mai ia Julia. aka aia no nae ka nanaina maikai . h niiiluna una. e hoike mai ana hoi koma helehelena i kona kauij:,• ii;i. :i ia ike ana aku o Julia i kana kauwa. ua ninau aku la oia i im i ka i ana aku: • \uhea oe e Luseta, ke.ike aku nei au i ka nanaina kaumaha maI;:11a o kou lielehelena, o oe anei kekahi i komo iloko o kekahi haax\ :na niaikai ole e like me ia i loaa ia'u?" ■' He kaumaha auanei keia a uuku mai, pehea hoi e nele ai ke Vana mai o na manao maikai ole iloko o'u e kuu haku, ua ike no ]>aha oe, eia kaua a elua iloko o ke kulana kupilikii i keia (nanaua. e nele ole ai ka hoea mai o kekahi ano maikai ole." "Heaha hoi kou mea e kaumaha ai e Luseta? He mea nnei kekahi nana i hoopilikia loa mai i kou noonoo?'* "K like ine ke kaawale ana ak uo kekahi mea au i aloha nui ai mai ia aku. pela no i loaa ai ia'u ia ano hookahi." Ke hoopohihihi loa mai nei oe ia'u e Luseta, no ka mea o ke kaumaha i loaa ia oe, he haawina ia mailoko lilo loa rrtai o kou puuwai, a ina he hilinai kekahi ou maluna o'u, mai hilahila oe i ka hoike ana mai ia'u i ka mea pololei a oiaio, no ka mea o oe a owau, nalo la niea." "A«»le au e huna i kekahi mea mai ia oe mai e kuu haku, aole no h.'i o'u hilahila i ka hoike ana aku ia oe i na mea oiaio apau, v ' alaila ua hele inai la o Luseta a kukuli mai la imua o kona haku, me ka moe ana niai o kona poo maluna o na u-ha o Julia, a na kona mau naimaka iu> e kahe, no ka mea ua hele mai la ke aloha a haale i ka puuwai. e hiki ole ai iaia ke uumi hou iho. "ilealia keia pilikia nui i loaa ia oe e Luseta, e hoike mai ia'u i keia manawa. malia o hiki no ia'u ke haawi aku i kekahi mau kokua aiui ia oe." " \e. ua makemake nui au e hoike aku ia oe i ka'u mea huna. aka malia paha e noke mai aua oe i ka aka hoohenehene ia'u no '«i n:ea." ''ina na manao oe, o kou hoike ana mai i kau mea huna, he mea ia ua'u e akaaka aku ai ia oe. alaila ua kuhihewa loa oe, a ua hana liewa mai oe ia'u. owai hoi ia mea akaaka aku i kekahi mea i loaa iaia ua manao kaumaha?" "Aole o'u manao e hana hewa aku ia oe e kuu haku, aka no ko'u nianao 110 hoi e kapa mai ana palia oe ia'u i ke kaikamahine naaupo, ina e lohe aku ana i ka ukana nui a kuu puuwai e hiipoi nei." Ta ike-no oe e Luseta ia'u, no ka mea ua holoholō likeia e leaua iloko u ko kaua mau la kamalii, a ua nohoia e kaua na wahi like ole. 'ne ko kaua ohumuhunui like ana ma kekahi mau mea i pili loa i ko kaua ola ana, a no'u hoi na manao, ua nalo ia ia oe, a pela hoi au v kono aku nei ia oe e hoike mai ia'u i kon mau manao kaumaha a malia e hiki ana 'ia'u ke hoomama aku ia oe. Heaha ke kumu o kou kaumaha ana, a heaha hoi ke ano o 'keia mau waimaka au e i'ke aku nei ia oe?" I a noho kukule loa iho la o Luseta no kekahi mau minute me ke kamailio ole, alaila ua aea ae la kona poo iluna, a i aku la i kona naku: keu aku oia a ke kanaka *koa me ka wiwo ole, a ina eia oia maanei nei, e haawi mai ana no oia i kana mau kokua ana. Ua hoao e h<x>pakele i kona haku, a e hoopakele ana no oia iaia, ina no 3 ,a, a o ka manawa e hana ai pela/' Owai keia 'kanaka koa au e olelo mai nei; O Petero anei, ka ukah o ka Makuika;" ) /\ C ' nona mau wa " lla^a au € *ke ma * * a > a © ke kanaka koa '«! 'ā au i ike. ai, eia no anei oia maloko o ka halepaahao i i'.Kinawa." A '!c e hiki ia'u ke hoike aku ia oe no kona wahi e noho nei, v \uie no ko kaua hoaa no laua a elua. Ua ikeia kona paio ana Isit na koa no ka pono o kona haku, a hiki i kona haulepio ana. eia ao!e he mea i loheia. ( a loaia aku ia ka uwe ana o Luseta, me ka hiki hou ole l a ' a koke mai, alaila ua hoomaka hou mai la o Julia e ai,a ua a *°ha P a ha oe e Luseta ia Peterp,*a?" me ka haI 1 ke poo o kana kauwa wahine iluna. ■ e;:ea hoi e hiki ai ia'u ke aloha o!e aku i kela kanaka, i ka, . iU no, me kuu manao ina hoi tio ko kakon hoea i kahi a ,iKOu ! manao ai, ilaila la e loaa ai'ia\i ka noho hauoli ana. eia ka e lumia aku ana oia a ku. v v sike maoli ka ke kulana i loaa ia kaua, aka mai noke wale 1 ' ka uwe. aole ia he mea nana e kokua mai ia oe. Malia paha < i » Petero ke ola mai nei i keia manawa. aka o ka kaua hana 3 ua.e »\o o ia ke kan ana aku i na manaolana, no ka pono o na a kaua." • ' » kwlou »ho la nae o Julia ilalo, no ka m£a mamuli o ka uwe s hookahi ko laua uwe like ana, no kona hoomanao no * \ alakiko. ua like no ke knlana i loaa ia Luseta me kona. a no l «au minuke loihi ko laua noho ana ma kela kulana, ua i mai - lls * ta i ka pane ana mai; n * i maopopo ia'u kahi o Petero e no}io mai nei, aole loa he

| mea nana e kaohi mai > ko'n he!e ana aku e nuī kino pu mc ta." i ! *\-\ ina eīa oia mal«>ko oka ha"epaaha > e :ioho mai nei i keia ui,v; naua. e ae ana no anei ->e e komo aku s!ok 1 o ka ha!er»aaha> •. no ki 1 ike aaa iaia?" » " Aole ioa au i maka'u : ka hele ana aki: nui* >ko o kela wahi paa. koe wale no paha ko'u. ae oleia mal c ke kiai e komo aku nui keia wahi. aka nae manao no au. a« *!e ia he hana paakiki ka h<>ao ana j aku e loaa mai ka aeia no ka hele ana aku e hooluolu i kiu? retero." • Akahi no a komo mai ka manao iloko o Julia. no kona hele'aku ; e ike ia Palakiko. oiai ua maopopo iaia. aia kana aloha nialoko o ka | halepaahao kahi i hoopaaia ai. e lilo ana i mea hoomama aku i ka j manao o Palakiko ina oia e hoao ana e komo aku īloko o kela wahi no ka ike ana iaia. MOKUNA XV :ī E kamailio iki ae hoi kakou i keia manawa no Palakiko. pehea aku nei la ka Makuika opio. Xo na pu!e elua i haia ae nei niai keia manfbwa mai o kona kaa ana aku malalo o ka malu o na koa, ua hahaoia aku oia maloko o ka halepaahao. a maloko oia o kela wahi kahi i noho ai. me ka ike ole i ka malamalam o ka )a, koe wale no: kahi malamalama hopipi e oili mai ana iloko o kona keena mai kahi puka makani mai i hanaia ai no kona keena. a he hookahi no hoi ana kanaka e ike mau ana i kela ame keia la, o ia no ke kiai o ka halepakhao, ka mea nana e lawe mau mai ana i kana ai i na wa apau. Aole no i neie kona niele mau aku i kela kanaka i kekahi mau mea ana i makemake nui ai e ike, aole nae he loa.a aku o na pane e hoopauia ae ai kona pohihihi, nolaila aole i maopopo iaia kona manawa e hookolokoioia ai, a i oie, na kumu hoopii paha e ku-e ana iaia. a i lilo ai hoi i mea nona e noho ai ma ke ano paahao. ] Me ka noho nanea nae o Palakiko maloko o kona keena paahao me kona haupu mua ole no kona halawai mai me kekahi kanaka maiwaho aku nei. a ma kekahi kakahiaka. o koua puoho ana ac no i mai kona hiamoe ana, ua lohe mai la ola i ka nakeke o ke ki niawaho o kona puka, he mea malihini loa hoi keia, oiai akahi no a ao ae i kela manawa, o ka mea maa, aia a komo mai na kukuna o ka la iloko o kona keena, o ka wa ia e hele mai ai ka luna paahao e ike iaia, nolaila ua hookahaha loa ia aku kona manao no ka mea nana .• wehe aku nei i ka puka. • j Ke hoololo ioa Ia oia. me ke kaukai ana o ka ike aku i fcc koan> mai o ka mea nana e wehe mai la i ka puka. a iloko o kona hikilele; nui, ua oili mai la kekahi kino wahine a komō ana iloko o ko ia.net ! keena. aole nae oia i hoohewahewa, no ka mea o juha ua wahine la o ke komo ana aku e ike iaia. a he manawa ia o na aloha a elua e hui'pu ana iloko o na k'ipona o ke aloha kui'o e puili aku ana puih mai, e like me ke ano mau o ka poe i kaawale loihi me ka ike oi^" I ka hala ana o kekahi mau minuke loihi o ia hui pu ana o na ip > i kahi hookahi, ua hapai ae la o Palakiko i ke poo o julia ilunā, a t iho Ia: 4< Aole au i moeuhane iki, o keia iho la ke kakahiaka a'u e ike hou aku ai i ko mau maka e kuu aloha, eia ka e aeia mai ana ka'u pule, e hoohui hou ia kaua, iloko oka manawa a'u i niaopopo mua ol Aole au i manao he aeia kekahi mea e komo mai iloko nei o keia wahi, aka pehea oe i aeia mai nei e ke kiai?" "He mea oiaio no ia au e ke aloha e olelo mai la, he kauawai paakiki loa ka i kauia no keia wahi; aka mamuli nae o ka~hooikaika ana a kuu makuakane e loaa mai ko'u aeia e hele mai e ike ia oe, pela iho la au i komo mai la a hui pu kaua i keia kakahiaka. Aole o*u manao, ua loaa aku ka naau lokoino i ka poe na lakou oe e malama nei e hoopaa loa ia oe maloko o keia wahi i na mānawa apau." "Mai kela manawa o ko'u hoopaaia ana maloko o keia wahi, a liiki wale i keia hui pu ana o kaua, aole loa au i hehi mawaho aku o keia keena, me he mea la maloko au o keia wahi e noho ai, a hiki i ka hooholoia ana o ko'u hopena. E hoopoina nae kaua no ko'u ano i e noho nei ma keia wahi. a e hoike mai i na mea e pili ana ia oe, kou makuakane hoi, a pela me na mea apau e hoopuni ana ia oe!" 4< Ua hoo'holo iho au i ko'u manao e huli hoi aku no ke alo o kuu makuahine ma Milana i keia la, a i hele m\ia mai la au e ike ia oe, manuia o kuu hoi ana aku no ke alo o ka makua, me kuu manao la hoi, ina no ka holopono o ka kakou huakai, ina o ka hele ana mai la no keia, pau Ka ike aivi i na maka o kuu makuahine." "Ua hiki kott manao ana e kau aku na maka maluna o 'kou makuahine i keia manawa, oiai aole au manaolana hou ana mai maluna j o'u, eia au iloko o kahi e hiki hou ole ai ia'u ke ike aku ia oe. Pehea nae e kuu aloha, ua lohe anei oe i kekahi mea no ke Kauna? Eia no anei oia ke oia mai nei?" "Ae, eia no oia ke ola mai nei. a ma ua mea o ka hoikeia ana mai ia'u, ke pii mahuahua mau ae nei kona ano maikai i kela ame keia manawa." "Alaila aole ana e nele kou l\oomareia aku me Kauna Lorendo f ina no kona oluolu mai." "E m'are aku anei au me ke kanaka a*u i hoowahawalia ioa ai? Aole! Aoia loa! Ua loaa ia'u ka manaolana hou i keia manawa, a ma ua manaolana la, ke upu akii nei au e hoea mai ana ka mauawa e lilo aku ai au i wahine mare nau e Palakiko, a ia oe auanei e laa ai keia kino, aole i kekahi kanaka okoa aku. Ua lohe no anei oe no Babariko ka malihini?" "Ae, ua lohe pinepine au i ke kamaiiioia no kela kanaka, a heaha ka mea no kaua e pono ai ma ona la?" "Ua maopopo no nae paha ia oe kona ano maoli ea? <4 Aole he mea i maopopo ia'u, koe waie no ko'u lohe i ke kapa inauia, o Babariko* kona inoa, ke kanaka malihini. Ma kekahi mau mea no hoi o ka hoikeia ana mai ia u. he kanaka kela i loaa iaia na haawina a e kapa mau ia ana oia i ka hana i na hana mana." "Xa ua kanaka la i haawi mai i na manaolana iloko o'u no ka hiki ole kē hookoia ka makemake o ke Duke ma o ka hooraare ana aku ia u me Kauna Lorendo. Ua hooia mai oia ia u e haawi mai ana oia i na kokua ana no ko u pono, a mamuli no hoi o kana mau a o ana, ua kauoha mai oia ia'u e hoole loa aole e mare aku me ke fcauna, a ua hooia pu mai oia ia u, o oe kekahi ana e hJS\vi pu mai ana i kana mau kokua ana." "Ua hoike i'o mai anei oia ia oe e kokua mai ana oia iau? ,f wahi a Palakiko me kona piha i ke kahaha. "Mai manao mai oe e ke aloha, na'u wale no keia mea e hoike aku nei ia oe. aole peia. aka na kela kanaka i hookomo mai i na manaolana iloko o ? u, ake manaoio ioa nei au. e hoea mai ana no ika manawa e ko ii kana mau oleio.** "Ina hoi ha pela i o ea. aiaila ke hauoli ioa nei au i ka lohe ana i kena meahou. Ina aia he manaolana iloko o Babriko no ko kaua palekana ma kekahi alahele i maopopo mua ole ia kaua, alaiia aole a kaua mea i Koe e kanaiua iho ai, aka nae heaha kana mea o ke kamaiiio ana mai ia oe?" Ua hoomaka aku ia o īuiia e haha'i i na oielo apau i kamaiiioia mawaena ona ame Babari*ko e iike no hoi me ia a ka poe heiuhelu i ike mua ae nei. a i ka hooki ana iho o kana kamailio ana mai. o ka wa ia a Palakiko o ka hooho ana ae me ka hauoii: **Ma kena mau oleio apau au e hoike mai nei ia u aole i nele ke komohia ana iho o «a manaolana iloko o u, no ka hoea mai i ka wa e ioaa hou ai ia u ka noho ianakila ana. a e kau akn ai hoi kau mau upw ana no ko lilo loa mai na'u no ka manawa pau ole. lAole I pwU 1