Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 8, 24 February 1911 — KA HOIKE HOPE LOA A KA LUNAKANAWAI KIEKIE. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

KA HOIKE HOPE LOA A KA LUNAKANAWAI KIEKIE.

O k» hoike hop# lo» » k» La«»kanaw»i Kiekie i k& Ak*olelo e noho t»e» ao n& aaakakīki elo» i k&l» k« ko»ke &ao noi i&; m&loko o t& koik* i* k&k»i» k» e«ū m*i o n» k»l« inwimm» &me k» emi fpa »n» nuū o P°* i hopui» no k» od»» k» k»k»k», k» »ik»e »ice n» k&r»im& i»o « »e. ikfi * ke komo > emi m»i »i mamuli no i» o k» hoopau lo» »n» o k» Mokupum 0 K»»»i i k» k»p»»oi o ko»» ***** k»le inut»m» » ku k»k»ik»ki lo» » »* i» »»« i koenii» »»i »* k» kelo»» ♦ k» po* ka'ika'i k»n»w*i o »» &»o lik» ol#M* k* Poalim» »ko nei i hooa»» »e »i k» Lun»k»n»w*i Kiekie i k&n» koI ike i k» Ah»olelo, » o k»n» hoike kope lo» &n& i» i&»9i» o kon» w*iho &»* &e i k» M»loko o i* hoike kefcaV> k»p» o k& koike & k& Lon&k&»»* w»i Perry ok» Ah» Kiekie pili »»» 1 a» kihi» oki m»re & ©i» iho kei» oalalo nei: O n» hu»belu e pili »n» i »» kihi» o [»» m»n»w» D»mu» »ku o kei» hoike i ua kopei» mai k» hoike hope mai * k» Lun&k*naw»i Kiekio i ke kau Ak&olelo i hala. O k» huin» nui o n» hihi& kivil& no na »h» hooko'okolo » pau o ke. Teritore no elua makahiki i h&la, he ."5,75*3 ia e ku-e ana i ka hui* n& o st>S4 iloko o na makahiki 1907 8, a na hihia karaima he IS% «63 e k«-e ana i kn huina o 17.4P9 iloko o ia ir.au makahiki. ua like i* me 1363 ka oi ae iloko o ia mau makahiki elua i hal». Iloko o ka Aha Kie»kie he 96 mai hihi» i hooloheia a hookauia ka hoopa'i a hooknuia kekahi i ka 1909, » he 77 iloko nīai o ka 1910. lloko 0 ka 1910 he uuku mai na hihia mamaa 0 kekahi o na makahik» i hala hop«ftko & no ka mea, o ke kiekie he 14® hihia 1 ka 1904. Mai na Aha Kaapuni mai elim* he 100 mau hoopii hoohalahala i hoaponoia a he 28 i hoololiia; ka ol« lq hooholo. M»i na aha hoopii hoohalahala auhau mai he hookahi wale no iloko o ka 1909, «ohe hoopii hoohalahala i k& 1910 i k& 1907 «ku he ekolu a i ka 1908 m»i he 12. Iloko o na Aha Kaapuni apau iloko o keia m&u makahiki elua, he 360» k& j nui o na hihia, a iloko o n» mak&hiki | elu» m&mua aku he 2881, « o ka huina | nui iloko o na hihia mai na aha Apana mai apau he 20,765 no na makahikl elua i hala « he 20,129 no n« makahiki 1907-8. Hoko o ka Aha Kaapuni 19cahi o* hoomauia k& pii mahuahu» ana; o k» huina o na hihia no ka 1909-10 he 2,344, oiai nae, no ka 1907-8 he 1778 ame 7,518 »o 1905-6 aku. Iloko o ka Aha Kaapuni Elua o na huina no n» makahiki hope ekolu i hala ke 328,387 ame 395; iloko o k& Aha Kaapuni Ekolu, he 144, 150, aue 85; iloko o k» Aha Ka&poni Eha, he 346, 382 «me 563; « iloko o ka Aha Kaapuni Elima he 304, 184, ame 221, Iloko o na Ah» Apana, o ko Honolulu aha ka hikimoa, » o k» loa» »n» 7923 mau hihia a o ko Hilo mai k« lua ma o ka loaa ana he 2873. O ko Wailuku m&i ke koln he 1714, « mahope mai na aha »p&n& o Mak&w»o, Ew», i Hamakua amo Waimea, Kauai, no Ja-! kon ka huina o na hihi» pak&hi he 839, | 806. 655 ame 638. O k& hoike &no! nui iwaena o na aha apana apau oia' ka hoike mai ka lunakanawai 8. Ka hoohalahala mai o La'nai; oi« k« ho&4' nele loa i na hihia iloko o na maka- ] hiki elua i hala, mai ka 1870 m«i kona noho kahu ana no ka aha hookolo , kolo ma ia ap*n&. !

' Ma keia maj huahelu malalo nei e maopopo ai ka lahuikanaka kiekie ]oa 0 ka ha'iha'i kanawai ame ka lahui kanaka malama loa i ka maluhia. O ka nui o ka poe i hoopa iia no na hewa like ole, ma na lahui, he 4924 Kepani, a i ole he pa-keneka o ka huina nui o La lahoi iloko o keia Teritore; na Pake he 27P2, a i ole he 12 4-5 pa-keneka; na kanaka Hawaii he 2715, a i ole he 7 pa keneka o ka huina holookoa; na Pukiki he 750, a i ole he 3 1-S pa keneka; he 881 Korea, 380 Pilipino, 114 Kokini, 50 Paniolo, a o na haole Amerika ame Pelekanel Ma keia hoike o na haole ka poe i ike oleia ko lakoa huina, no ka hana hewa. oJe pahaf Xo ka poe i hopnia no ka ona, he 1953 poe i hoopa'iia iloko o na maka- ' hiki elua e kn e an4 i ka huiea o 2272 1 ka 1907-8, 2625 i b 1903-4 ame ka huina 3775 i ka 19012. O keia hnina 1985 ae la. he 091 he poe Hawaii, 235 Kepani, 162 Pokiki, 16 Pkke, 51 R«I kini, 14 Paniolo ae S Piiipiaa O ka xnx o ka i heopa'iia no ke kni | waiona he 152. Mai ka aauwa mai i hookoioia ai ke kaaawai o ka 1907 e hooponopono mui i ke ktrai an« i ka wuoma, na koole ka papa komiaina laikiai oka Uokoponi o Kaaai i ka hoepnka aaa i ka laikini no ke koai aaa i ua. w»kma ma ke kuai KiHi. Ua pii uuihaahoa kon a* ka %ehraa laknikanaka o Kaoai uai ke 0,734 i k» makakiki 1900 a i ka 23,952 i ka 1910 t O ka kniaa o k» poe i koopa'iia 10 ka oam ma ka moknpam o Kaoai i ka 1907 k« 52, i ka. 1900 fto nei h* 17, a ao na kikia e ae ke 96 i ka 1907 a i ka makahiki i kala ke 87; oo ke kuai wakma koi ke 9 i ka 1907 a i ki aakakiki i kala ko 10. Xo m moknpaai e ae koi o keia **alalo aei aa kaakehi oo kel» aaao keia Kalaaa pakaki: : Ko ka Mokopoai o Oaka Mi ok» WiM kawaka i ka 1900 ke 58*504, i

ka 1910 i hala iho la he 82,028. He 043 i hoopa'iU no ka ona i ka 1907 m he 151 i ka IPIO, hc oono i hoopn'iia no ke kuai waiona lnikini <>|~ i fc» 1907 a h« 7 ika 1J»10, he 157 no na hihia ofcni e ae i k« 1007 a he 240 i ka 1910. No na hihia piliwaiwai he 6540 i hoopa'iia iloko o na makahiki rlua o ku-o ana i ka huina o 5005 i ka 1907 S ame 4542 i ka 1005 «. Ma ke kulana o na lahu» o na Kepani ka oi 'aku o k» poe i hoopa 'ii, he 2808, na Pake be 2104, na llaw«ii he «40. O ka papa hoonohonoho hana e piii nna i na hihia oki mare • hoike ana i» i ka nui o ka poe i aponoia aku e moku ame ka helnna o ka poe i hooleia i kela ame kwa makahiki ai ka 1808 nmi a i ka 1010. I ka 1890 h» 53 i haawiia aka na apono ana no ke oki a he 0 i hooleia; -aa pii mahuihua mai kela huina a hiki i ka 131 i aeia » he 11 i hooleia i ka 1008, • i ka makakiki i Mi iho la he 163 i haawiia ke apono a he 28 i hooieia. O ka ani o na hihia okiaare iloko 0 ka Aha Kaapani JE3kaki he 23 i haa wiia, k« apono a be «koln i hooleia i [ka 1808, he 67 i aeia a hook«ki l hool«a i km 100«, 150 i aeia a eha i booleia i km 1008, »me 224 i aeU a be 16 i hooleia 1k« 1010. Onapa ke 1 neka o ki poe moi okimare i kn-eia b* \ vnkn )o«. O km nni o nm hkbia i booj*mlmbmlm lom aku i km Aha Kiekie h* |elnm i km 1008, be ehM mmi i ka 1000, |« ke eha i kelm mmkmhiki mku aei. O | keia ka hopenm o ka koike m k* Luna kmaawai Kiekio i km Ahaoielo mo na makahiki ef«m i hala.