Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 3, 20 January 1911 — OWAI KA LUNAHOOMALU KUPONO O KA HALE? [ARTICLE]

OWAI KA LUNAHOOMALU KUPONO O KA HALE?

I hoala mai Ja ke Kuokoa i ka ninaa marluna ae mamuli o na wa olelo o keia xoaa ia e nu hele nei maloko o na nupepa, a iioko no hoi o ka noonoo o kekahi poe mak&ainana, no ke aumeumeia ana o kela kulana iino nui iloko o ka Hale anawaena o na Mea Hanohano H. L. Holstein ame Samuel Keliinoi. He uinau nae keia i ili aku ke koikoi maluna o na Lunamakaainana o ke , kohoia ana iho nei i keia kau i mau kauwa na ka leholehu, na lakou e pane ka liaina ma o ko lakou hooholo ana e hoonoho aku i ka lakou kanaka i makemake ai ma kela wahi ma ka la mua e weheia ai ka Ahaolelo kuloko. Oiai nae he kuleana ko ka lehulehu riia na ninau i pili i ko lakou pono, he kuleana hoi e hoike ae i ko lakou makee e ike aku i ka lawelaweia mai o na hana o ka Hale o na Lunamakaainana, maluna o ke kahua kupono o ke kanaka makua. ke ku nei ke Kuokoa a kakoo aku i ka inoa o Holstein, oia ke kanaka i kupono e hoomauia akn ma ka noho Lunahoomalu ana no ka Hale i keia kau. I ka lawe ana mai i na hookupono ana no kekahi moho e alualu ana e kau aku kela hanohano maluna ona, he mea pono e loaa iaia na ano maikai a i ole na ano kupono maoli e loaa ole ai na hoohalahala ana, a o ua mau ano la apau ua loaa aku i ka Mea Hanohano Holstein iloko o na kau elua ī hala ae nei ana i paa ai i kela kulana Lunahoomalu o~ka Haie, e haaheo ai na kanaka Hawaii ma ona la. I ke kaupaona ana iaia me kekahi poe e ae i kau like aku ma kela kulana e loaa aku ana no ka ike i ka lehulehu i kona hookau ana ae i na hana o ka Hale maluna o ke kulana lawelawe oihana, ke kulana hoomakaulii ame ke kulana kanaka makua, e hiki olft ai ke paani waleia na hana o ka lehulehu e ka poe e ake ana e imi i mau pomaikai no lakou iho. Aole no a makou mau kumu no ke ku-e ana aku ia Samuel Keliinoi, kekahi moho e alualu nei e kau aku maluna ona ka hanohano o ka noho Lunahoomalu ana no ka Hale, ke lawe mai nei nae ke Kuokoa i na rula naauao e malamaia mai nei ma Amerika a ma Beritania Xui, a ma ia ano he mea pono i na Eepubaiika oiaio apau i kohoia iho nei i mau kauwa na ka lehulehu maloko o ka Hale o na Lunamakaainana, e uhai aku i ua rula la me ka makee, oiai he au naauao keia. Ma Amerika Huipuia, ina e hoohanohanoia akvi kekahi mea ma ka lilo ana i Lunahoomalu no ka Hale, ma o ke kaa ana i kona aoao ka hapanui o na hoa maloko o ka Hale, he hookahi wale no mea nana e kaili ae ia hanohano mai iaia aku, aia a haulehia kona aoao kalaiaina«ma ka pahu baloka, a na ka j aoao i lanakila, e hoonoho hou ae i kanaka ma kona wahi; a ma ia ano ina e malamaia kela rula alakai a ke aupuni o Amerika ma o ka lanakila hou ana o ka aoao Kepubalika i keia kau, ka aoao nana i hoohanohano aku ia Holstein ma ia kulana, alaila he hana ku i ka naauao, a ku no hoi i ka hanohano ka hoomau hou ana aku o na hoa Repubalika o ka Hale iaia ma kela kulana, no ka pono o ka aoao Repubalika, a no ka pomaikai o na makaainana o keia Teritore. Ma Beritania Nui hoi, i ko lakou hoolianohano ana aku i kekahi niea ma kela kulana, aole lakou e kaili hou mai ana mai iaia mai me ka nana ole i kona aoao kalaiaina, e like me ka loihi o kona ikeia ana i ke kupono ame ka pololei o kana hana, a o kona haule wale ana no mai ka pahu balota mai, ka mea nana e hoonole mai iaia i kela hanohano; a ma keia ano no hoi ke laweia mai keia mau ano a na aupuni naauao o ka nei e hana mai nei, aia na j kumu maikai he nui, a Hawaii uuku e ukali aku ai mahope o ia mau alahele ame ia mau alakai naauao ana e haaheo ai na makaainaia no ka maikai e oili mai ana. I ka lawe ana mai i na moho a elua e alualu nei no kela kulana ma keia kau, a kau ae ia laua maluna o ke ana kaupaona maopopo loa, aole e hiki i kekahi ke hoole mai i ke kau ana «aku o na apono ana maluna o Holstein, no ka mea he lio kahiko oia i maa i ka hana, a o kekahi kumu nui hoi a ke Kuokoa e kakoo nei iaia; oiai hoi he malihini kone hoa mokomoko ma ia wahi, e pahemahema a\ na hana iloko o kona lima; a o ka ke Kuokoa e noi aku nei i na Lunamakaainana i kohoia i keia kau, o ia no ka haawi ana aku i na kakoo ana i. ka Mea Hanohano HolsteiE ma ke kulana Lunahoomalu o ka llale; a o ke koho ku-e ana aku iaia, o ia no auanei ke koho ku-e ana aku i ka makemake o ka hapanui o na*makaainana o keia Teritore. ' * i