Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 52, 30 Kekemapa 1910 — HE KUMAKENA ME KA WALOHIA. [ARTICLE]

HE KUMAKENA ME KA WALOHIA.

E ks c Kuoko,*J Aloh& E o!aosa e? « ho»3?sotī3o iho i neia poeio waimaka ma kahi kaawmie; 0 ko<i kolaāKu i ike stai ai i#<s kiai ohaa* o kats kaikuaaaa asa! ka IU hi?i, m ktiaaukahi a welo aaa i Lehaa^ t a haaWl?. c;aī i seta ho&aa asa s kutt jtaikuaasa l aloha aai īa. Mrs.' B?th<er Lehia KekaawnhiaeaH LaaiaU L ka !» 53 o iH-kemahai. 1 a hanaoia kua kaikuaana mai ka pa-ha-ka jxi*i 0 Becsley Halalukoakoa me B. KaiEaihoiiokeawemauhili n\a K&oku. ' Wliilaa. Kaaa.i, i-Augate 1*5,; I£3o, lilo no ia i ko aaakoa maku&kaae' hanaana F, W. Kamalaihikapaakeawip ; mauhīli ae kana wahiue,. KaiaaipihaaaJ aiiiwaliine 0 Waih?» t Kauai. [ Hoonaauaoia ma ke kuia kaiksm;*Vsne a Mr?. ma Miliiani, a he hoa-| hanau no Kaumakapili kabiko. a he hoa! no ka papa himeai. a maaope Hlo i \ hoahanaa ao Kawaiahao. Elua oaa nt»j nawa i mare kaae ai ka moa ia Beniamina Reui Laauli, ka laa. Kanuha Kapaeaiii me ke mua nana n& keiki e ola nel ame na moopuna. I Aol? i ike i kona hanu hope loa ame makou na pokii auwa walehia waloī! | Auwe! kuu kaikaaana haku lani ka-j pu i kuu manawa e, heaha la ka'a haia! nui i ike o'.e ai au i kuu kaiknaana. } Xau i waele ke a!a he:e aku makoi na pokii mahope. j Ua pnka mai oia maiioko mai 0 na; kupuna o ka papa alii kiekie o 2la-| waii nei. ' | Hinauli Hinaakeahi w noho ia Kane- : luamealani k loaa mai 0 Keakaolono w hookahi. noho Kamehai me Kaono hiokala k hanai a Halulu ka manu •) Kukulu 0 Kahiki lpaa 0 Kekauhiwaono-! himakaolono w, noho ia Kanolulualani* k, loaa 0 Kanealaenuimokuhooanoano Kaonohialii 1 w'* noho ia Kakae k kai-f kaina 0 Kapaalaneo k na Maui loaa 0 Kekaahiwamokn, Kauhilonoho-! nua Kauhihoolonoinamoku k noho pio ia o Wao w.[ kaikamahine a Kapaalaneo Jr loaa oj Kamakaalaneo w, noho ia Mokulani k.,j keiki a Kahakuakane k, me Kapulaukil w, loaa 0 Kapaepaekapuolono k, noho ia Hoakanuikapuaihelu w kaikamahinej a Lonokaeho k me Napulanahuamahiki w loaa 0 Kahoupokapuokane k, noho ia Kahilipulu w loaa o Umahapuuleiohua, Upaumakeaikamokunui w noho ia Kihapiilani k, keiki a Piilani k me Laielohelohe w loaa o Kupuioholani Kuaimanuu| w, pi'o Kauhiokalani Kauhinonohonua. k, keiki a Kihapiilani k mē Koleamoku w loaa mai 0 Makakuikalani k, noho ia Kaikilani w loaa 0 Keohokapuolono Kuaimanuu w, noho ia Kookuiniaumakaokalani k loaa Keakaolono w elua noho ia Pilikaaiea k, loaa 0 Hinamahuia w, noKo ia Kaiaonui k, keiki a Ma* nouli k me Luaehu w loaa o Keakakaili uli w, noho ia Alaenui a Hina k, kelkij a Lono a Pāmano k, me Wailuanuihooano w, loaa o Kanealaenuimokuhooanoano Kaonohialii w elua, noho Kekaulike Kalanikuihonoikamoku k keiki a Kaulahea me Papaikamau w loaa 0 Ke-. knnhiwamoku Kauhilonohonua Kauhihoolonoinamoku w elua, noho ia Kailua* pea Kekaawahinēuli w kaikamahine a Kukuiiaikepoo k me Moana w, loaa V Kaonohialii w ekolu, Kaonohilani w| Kamoaokalani k pi'o Kaonohialii w. & kolu, me Kanoaokalani loaa 0 Poeakalani w, nolio ia Kuopa k loaa o Kanaheleaumoku w, noho ia Kahalaupiloo* keaweneauhili k, he konohiki no Waialua, loaa o Kamaiholiokeawemauhili k, noho ia Beekley Halulukoakoa w loaa kuu kaikuaana. Haku lahui kapu i kuu manawa ea, heaha la ka 'u hale nui i ike ole ai ia oe. Na Hinaulikalani na Kaneuliniea Keakaolon.o i haakohi i oili maloko Hinauli o Hinaakeahi o Hinakea ō* Hinaakoeleele 0 Keakaolono. I ka po nui i ka po i ulu ai āuna i ulu a lau a malili ko' i ke pookapu o Kane iluna 0 Kane iiloko i ke poo kapu huna i ke aouli, 5. mamano i weweo i lalapa i naha ke kau hiwa onohi maka 0 Lono he weo alai no kaonohi hiwalani no Kaonohiokolailoloia i ke aouli i ke aokea ke ao popolohua a Kane, a Kane iluna noluna ke aa no uli ka lau no no Kawaloa ke kahei. Na Halulu ke koona Ulimea ka piko, na Ulikea ke ewe i kokohia e ka waikea i mo ka piko i ke kaikoee i kaha ka inoa alii Kaanohialiiokala, Naha ke kauhiwa onohi maka 0 Lono, Hiliho ia maloko 0 Keakaolono kahe ka waikea haa ka wai ula ku ke apo kaheiula. 0 ka l«o nu nakolo pa uiuina iluna kawowo kapuahi e pa nina iluna kuku i ka leo 0 ka pohaku alii» Ke ano kani koha kani uina iluna 0 ka malama— Koha kohakoha ka mana paa ka ia, poele na moku, poeie na hono i Kiaika lani, uai paa i ke kapu o ke kauhiwa onohi maka o Lono. •■ ■■ ■. . 0 ka po kapu no ia 0 Kane iluna. He poo huna kou 1 ke aonlL E kokohi kokohi e naha mai Kekauhiwaonohimakaolono. He kapu no he kapu he moouiola ke kapn. He kahei ula h e kapu, he piliaiku ke kapu, no ka pea kapu 1 1 0 Kahiki i Kahikiku i Kahiki- ! moe momoe i ke kapu o Kekauhiwaono himakaelono e Lono e, lono i ka leo e. 1 Auwe kuu kaiknaana Haku lani kapu i kuu manawa e heaha la ka'u hala nni i ike ole ai au i kuu kaikuaana kuu kaiknaana —e,« Kokolii ka mok? kokohi laa ku ka oha ke oho lau, lan ka lau alii maloko 0 Lono ka lau alii maloko 0 Kaonohiokala, 1 loaa maloko o ke aouli i ke ao kea,

< x* a Kati<* i h<**ka i?Rsa : haali tl«na. Xo Kanaloa '<ii r;jas;a nona rishi?ca» Kumiilionaa Kwkoaai bo. l*a»v Ktn kolu fet>i pau e. Momo* i ke kapts. - * O KekaufeiwaottoMrasikafttoao t Loe? e loe© i ks o ©c o HiEaakeaki. H? IH ma o Kt v akao'ono, ka tnaka hapua ia oa Hioaa keahi i kuku ia no tua\ivko »> Hiaau'ī j ks|«a a lAia|>a a !apai* Keakaolone Halia i k&i i aj>ou{a a Kaanohiekain ka hi«ra «U i ca m€kn. Hali na beao i kn d»olii & Kia,oobi ali: Kaonohihiw» Ksonohtpo«ai hiweo 0 K?ksuhiw»OEohtmakao!oao. T Lon© e eia ka ouohi 1& i kukul i kakohi kaUoi a piH aika. Htoi !aa, hoi kolti» hoi ha aaha e asha e ke kapu fn> a o Kane i at>Bi?hiTrsi i pLli aiku i k*wi>wo leo o Kiha pu io epa e aiua e **wek*» e lala(*a k& hekikili i kilikili. Owakn ka maka a i kawotr<> i koele i no nenel ka moku rtw\ o Uiīhooua aaaa e po'i oa nioku. O ka mn»Ti n«l ia nana e pao na kua ila&a. Ata aia !a » l'hmealani kt> pa-u wai pak{>aia t ata !a i Hakalanileo ko hsewai ihiioa, aia ia ia Halalu ko koo, aia K ia Lauikaieie ko o, aia la ko oho ia Lono. aia ia ko maka ia Kao nohiokala» aia la ko mahiole ia Kas*- v ihma aia la ko ahu ia Kanaloa iluna. I |>iii aiku ka waihona kapu no hu'.i Koalani, oka holihonna a hoīlua o k<i Ulihonua a hoi koht. o ke Kumuhonan a hoi pau na kapu ne»oMira. I momee i ke kapu o Kekauhiwaonohimakuo lono. O Kanealae ka ahe ihu ula ihu pi, k& aiae ihu nla oleonlena, ka a'uio ihu pi r ihu nana, ka alae wawae okan k<f*u ke! ke! aku )a iluna; ka ilae hae ukeke! ke! ka alae nni kap•» hiwa a Kane, ka alae nui ke'u ke! a Kanaioa ke kaha )a iluna, ke kaha b\ \ ka pea kapu o Kahiki i ka hihipea i kukuki aiku, ka ala« olena olena ula kai haieio mimiki kokohia e ke aj>o ka heiula. Kekauhiwaonohimakaolono Kekoohiwa, ka onohihiwa, ka onohiweo, ka i uhi„ i nono. i poele ua moku i nialu k* malama Ka alao nui kani ke!*ke! jwpa i Halekumalaniiluna naha na Keknuhiwaonohimakaolono o Kane a alae uui ke! ke! o Kaonohiaiii a Kane me Knnaloa. E Lono e, Lono 1 ka leo e, auwe kuu kaikuaana Haku lani kapu i kuu manawa e. Heaha la ka'u hala nui i iko ole ai au ia oe? Keakaolono i maalolftni oo o keaka a kukolu ka po. Mai ka mana-wa kapu o Hinauli o Hinaakeahi, i kuku ia e Kaneulumealani o Kllikili, Pohakoeleole moku ka pukoa i ko ala kai ula. Naha Kekauhiwaonohimakaolono ka'i ka hawae, Uke ka alao oili ka alaihi Kanakm k« alae ke ke'u. Uke ka. moa ka moa i kaha i kukulu Kahiki, ka alae i hia i ke ahi a lalaka 0 Kahealaenui. Ike! utte! i kohaioha mai naaloko Kekauhiwaonohimakaolono, Liliko mai Kanealae ke kai olena ula 1 halelo ia e ka pe!a kapu o Kakae eaha ioai Kauhilonohonua « pipio kau,hi eku maloko o Kehiluioholani kiko ka hawae kai Kam&kaalaneo kiko ka inu he hua ina ia na Kapaalaneo, ko Kakae mua aku no ia i nonoho i pipio ia laua E ku Mokulani i ke kohola kai kapu 0 Kamakaalaneo, Haku J i mai la iliuu ililena Kapaepaekapuolono, luenehiwa i hoaka maloko o Hoakanuikapuai helu. 1 mamaka ka lau o koauli naha Kahou pokapuokane, he houpo kapu ia no Ka* makaalaneo. *0 ke kaliHi ku koae koo ia haa maloko o KahHipulu, O ka maka ihia mamaka mamaka ka maka o ka Wauke, Mumuo, Umahapuuleiohua o Paumakeaikamokauui, Nui ia kiha-a pulani hPa ke ohokapu, o Kupuioholani ke ohokapu a Kihaapiilani. ipipio iwe weo i nono i hilo i kaakoh i pipio, Ia Kauhiokalani Kauhinonohonua, Nono mai ka maka o ke ahi a mai ka maka o ka uwila, Nakolo mai ka leo o kapuahi loaa mai Makakuikalani, He maka kapu ia no Kihawahine no ka ua koko He lii koowai kookai h« kai kapu Kaikilani, I koe ia a pae i Kaiuli,kai Ke ohokapuolono i Kuaimanuu Kohohiaha.i mai Kookuimaumakaokalani, Nana i kaha ka pali lele a koae loaa ke ana o ka noio, Naha ia mai Keakaolonoma leko o Kuaimanuu, Waa ia i Pilikaaie» hia Hinamahuia kii ia Kaiaonui Kaia onui makoiukolu ka lau mauomano o Manouli Kohohia e paa paa o Eina no Keakakaiuli, No Keafcakaiuli ka moku ;uo alaenui a Hina ka hono f O Kane ialae ka maka o Kalanikuihouoikamoku Kapoo ka oo iku ikaika ku ka maka alll ka makalau. Kekauhiwamoku Ka uhilonohonun Kaihihoolouoinamoku, ku Kauhi Kaubitdihonua i ku Kaulihoolono, Hoolononamoku o ku kaahi hoolono, Hoolononahoaoilouo i Kauhi he uei monamona, Poeie wa moku ua hihipea ka uhi ua koele na moku, ua paa ke aluna aa paa ke alalo ua paa "i ka he hihipea ka uhi puni na moku. K Lono e, e»a ka uhi Kahalihonua a Ka ne T Kaulihonua a Kanaioa ke koeehonua a Lono, Ke koelemoku a Haloa t!nua» B hoi pau ke kapu ulihouua no Kauhilonohonua, E Lono e, Looo i ka leo e! . , Auwe kuti kaikuaana Haku lam kapu i knu manawa e, heaha la ka u hala iui i ike oie ai au i kuu kalkuaaaa KUPUIOHOLANI KUAIMANUI APA. Kauluwela Lane.

jaa oe e hoi e me k» ai oie i lou aina ahUH e luuwale auanei oe mai ka aie<m*i i ke k»kaMak«.-Sp ;