Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 48, 2 December 1910 — HE MOOLELO NO IVANA KA LO-PA A I OLE Ka Hoopakele Iloko o ka Aahu Huna Hoonalonalo. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

HE MOOLELO NO IVANA KA LO-PA A I OLE Ka Hoopakele Iloko o ka Aahu Huna Hoonalonalo.

IM.OKUXA. XII. - Aia no ka Rnrika pahikaua ke paa la iloko o kona lima, aka ole'nae e biki iaia ke hoohana aku mamuli o kona nawaliwali ,ia no hoi o Anianiku ke leie iho la malnna ona, me be mea la ua ,(M)iK;»ina ae oia i na poino e hoopuni ana iaia koe wale no kona ike na e ia ke kanaka ana i aloha ai ke hakoko nei me ka poino, e hiki Ie 'ai i»aha iaia ke ike hou aku e iike me mamoa. - Ina o ka make ka hopena e kaa akn ana maluna ou e Rurika, laila o kaua like no ke make iloko o ka lua hookahi. Ina paha e Hola aku ana oe, a e make aku ana paha, aole loa e hiki i kela poe Hkanaku ke kii mai a kaili ae ia'u mai ia oe mai," wahi a Anianiku ■nie ka lalau ana iho i ka lauoho e lnhe ana ma ka lae o Runka a Hpapale aku la ihope. . ■ Mamua nae o ka hiki ana ia Rurika ke pane ae la Aniamku, lua liwa c mai ta kekahi tanaka kino nni, a hopu mai la i ka poohiwi ■o .Vuianiku mc ka pane ana mai me ka leo okalakala: "Akahi ka Hlioi au a laki, un ioaa ibo la oe ia'u e keia kaikamahine ui,' wam Bana uie ka hoao ana mai e huki aku ia Anianiku mai kona puliki Hiina ia Kunka. \ ■ "Mai manao kuhihewa oe e kena kanaka a ka pakaha nui waie, ■ IVI ka mea, e like me ke koe ana o kahi ikaika uuku iloko o'u pela Bfco au e hoohana hou aku ai i ka*u pahikaua/' a ia wa i liapai ae 22L o Kurika i kana pahi iluna, a he hookahi no hahau ana ana ma-[Hun.-i o ua kanaka nui nei uwoki oe e kaka ana na wawae iluna o ka I* i[i oiai nae ua hele o Rurika a nawaliwali, ua haule honu<a wale Bak\t la no kana pahi mai iaia aku, a hina aku la iluna o Anianiku, Ha iaia i nana aku ai i na maka o kana aloha, na kona mau waimaka Hno e hele, pehea hoi e hiki iho ai ke hoomanawanui, ua pilna ka Himi e laua ia mau la i aui aku mamua. B Rurika! Rurika! e hoolana i kou manao, mai haalele hookahi luiai ot? ia'u e auamo aku i na ehaeha -he nui!" i pane iho ai o AniHaniku me na manao hoolana i kana aloha. ■ Aole e liiki ia Rurika ke pane ae i kekahi mau mea ana 1 ma- ■ kemake ai, "no kona paupauaho, aka ke lohe la oia i ka hanwalaau Bame ka uwe kumakena o na wahine, a ma ia hope aku, pau loa ae ■ ia kana hoomaopopo aua i kekahi mea. B j{ e 0 i i oa ae nae ka pono o ka maule ana aku o Rurika, no ka Imea ma ia ano, i hoopakeleia ae ai oia, mai haawina Helui mai nia o ka ike ana aku i ko Anianiku uwe kumakena mai e Hlike me na kaikamahine e ae. ■ MOKUNA XIII. H 1 E hoomauawanui iki mai hoi ka poe heluhelu o keia moolelo Hma keia wahi, no ka mea e ike aku ana no oukou i ka hopena o na Hfi!iea e hanaia aku ana lualuna o Rurika ma, aka mai hookaumaha Hnae i ko oukou mau manao, a e lioohuli hou ae ka kakou nana ana IHlhUni ia Ivana, ka Lo-pa, pehea aku nei la ua kanaka kupaianaha la SHpiua o ke aloalii. . |gg K Uke me na mea i hoomaopopo muaia ae nei ma kekahi mo* Hkūna i hala. no ko Ivaua kauohaia ana aku e ka Emepeia e hele K ht.H>makakiu i ke ano maoli o Menikofa, kela kanaka nana i hooHpiiikia ia Rurika, e ike ana kakou i ua lopa la e hana ana i kana Hhana me ka maalea ame ka noeau e hiki ole ai ia Menikofa ke *hooHfliuoi mai, eia kana kauwa ke imi aku nei i wahi nona e poino ai. H Aia maloko o kekahi o na keena o ke kakela o Msnigofa, aia Hmaioko oljtiki o Ivana ka. Lo-pa kahi i noke ai i ka lolelole i na ■palapala a Menikofa, e hana malie ana hoi, me kona manao ole ae Hhe pilikia kekahi mai kona haku aku ma ia hana ana, oiai H uku o Menikofa no kekahi walii okoa aku. ( f H Eia keia i na hora ahiahi a ua o Ivana e nana la i na pepa maH loko o kekahi pakaukau uuku, a e like me ka nui o kana mau palaH l >aia e ai» a e heluhelu ai no hoi, pela ka pahola mau ana ae Ho ka ula ma kona mau papalina. H Me ka hoomanawanui no nae oia o ka noke ana i ka nana i na Hpe|>a apau maloko o kela wahi keena he keena hoi 1 hookaawaleia Hno ua haua piH oihana wale no, ua hoihoi hou akn la oia i ua mau Hpalapala la ma ko lakou mau wahi, a noke iho la i ka hiiloholo iaHloko o kela keena, me ka nhi o na mea e noonoo la iloko o kona poo. H Me he mea la uae, aia kekahi mea nui loa ana e noonoo ana, H no ka mea i kela ame keia manawa, e unuhi mau ae ana oia i kana H uwaki pakeke iwaho no ka nana ana, aka ke mau la no nae kona H holoholo ana īnaloko o kela keena, a i kekahi manawa e kiei aku U m x oia iwaho no ka mea ke nou mai la ka makani a<ē ka ua 7 e H hiki ole ai i na kanaka ke hele iwaho i ka po. H u °ke 110 nae o lvana i ka holoholo a hiki i ke kani ana H ma * 0 ka bele o ka halepule, akahi no oia a mohala maiiai mai, alaH i,il ua luiJe alcu 3a °* a a raa puka, me kona hoolohe ana no H k» mai 0 kekahi mea ana e kakali ana. ' H Ua piha paha ka umi minuke o ia kakali malie ana a Ivana |Hghi hoi ua lohe aku la oia i kekahi mau kapuai wawae e palmpahu 2oßat ana ma ka hale malaio, a hoomanao ae la oia, e hoea mai ana §ka mea ana e kaukal aku nei o kona hiki mai. H pololei mai la ke pahupahu mai ka hale mai olalo, a ku H mawaho o ke keena a Ivana e noho aku ana, alaila ua kikeke mai H la kekahi mea ma ka puka, a ia wehe ana aku a Ivana> ua halawai H atu la oia al ° a ke ka Emepera Nikola o Rusia, H Ia aija *ho o Nikola mainna o kona noho, ua i aku la oia u He keu maoli ka hoi keia a ka po i|a nui wale/a he H k° u aku no hoi a ka ikaika maoli o ka pa aoa a ka makaui,'* wahi H ana iaia i wehe ae ai i kona papale kapu a kan aku la maiuna o ■ kekahi noho. I vHe ino mai hoi kau a koe maiT* wahi no hoi a Ivana me ka uwai I ana mai i kona noho mamua pono o ke pakaukau ana o ka hoonoho* I noho ana i na pu-a pepa. I l Ta olelo mua mai hoi au ia oe e hoea mai ana au !a nei i ka I hapalua o keia po, nolaila ua hoea mai la au i ka'u manawa o ka ■ oido ana mai. a pehea ua makaukau anei oe me na hooiaio apau 1 ma kou aoao no ka waiho ana mai imua o % u,- i ninau aku ai ka I Emej>era Nikola, me ke kau ana aku o kana nana ana malana o na 1 maka o Ivana. v I M Ei& na liooiaio apau me a*a i keia manawa, a ua kakauia hoi I ia mau ike apau me ka lima kokau ponoi o Menikofa." I u lna eia na pepa apan malalo o ko« malu i keia manawa, alaila I ke makemake nel au e nana koke aku i m mau pepa la, a e hooiaio I hoi i ka pUI io o Meoikofa I ka hewa.* 7 I l kela manawa i nwai pono mai ai ka Emepera i kona noho 1 imua o ke pakankan, a pela no hoi me lvana, a na noke iho la i ka Kg&&n& i &a pu a pepa e waihcf ana maloko o kekahi o na ume o m rtp%*kank&ti ū. lalau iho la o lvana i ka pn a pepa maluna loa, a i ako la i ka Emepera; 4S O keia man pepa maloko »ei ? a'n e haawi aka iiei

I ia oe, l»e mau pepa ia. e hoikeike om ana i kekalu waiwai nui i Ulo mai ia Menit<rfa niai ia Bakilo aku; a ia oe aoanei e nana iho ai maloko o kena uau palapala, e ike ako ana no oe, eia ke loa» nei ia Menikofa he nmi-knmamakolo kankani ilala, i kela ame keia mairahiiri oiai uae ke aku wale ako neī no ia oe he eha wale no kankani <l:iia i ua makahiki apau. •'Eia hoi maloko o keia pu-a pepa hon," me ka lalan ana iho o lvana i ka iua o na ope pepa e .waiho ae aaa a hoomau hon akn la i kana kamailio ana: 'Eia hoi nialoko nei o keia mau pepa, na mea e piii ana i ka waiwai i Pota. a i hio mai ai he hapa no ka waiwai o Hakilo, a ke ioaa nei ia Menikofa niai kela waiwai ma. he ahikn kaukaei dala, oiai nae, na ia !a e ai nei na pomaikai a hei nnahi wale no o na dala ka mea e loBa aku nt*i ia oe. '•Ke nei an e ninan akn ia oe. pehea i loaa mai ai ia oe ka ike e pili ana no keia man waiwai ame ke ano e hoohanaia neir i ninao aku ai o Nikola, me ka naua pono loa ana aka malnna o Ivana. me ka lalau ana aku i na pu a pepa a Ivana o ka haawi ana mai iaia. , "He hookahi no mea nana i haawi ma. :a n » ka īke no ke ano 0 keia man waiwai apau, uiamuli no ia 0 ko u nana ma-lu ana i na bnke a Menikofa, a mamuli no hoi kekahi oko u ike ponoi iho, a n 0 ka makemake ole oua o Ivana e niele loaia aku oia no na mea e pili ana i kela mau waiwai, na hopu hou aku la do oia i kek&hi apana pepa hou uku a pane mai la: "Eia maloko nei o k<-ia pepa hon a'u .• haawi aku ana m oe, e ike ai oe i ka liina kakau jK>noi o Menikofa. a e hiki pono ana ia oe ke kaupaona i ke ano o ka'a inau mea e kauiailio aku nei »a oe, me na mea nialoko o kena mau pep 3 - "I*ehea la i loaa mai ai ia oe keia naau ike apau no na waiwai o ha'i'" wahi a ka Emepera, me konajuana ana iho i na uiea i kakauia maloki o keia pepa hope i ka haawiia aua iaia e Ivana. "E like no me na mea a"u o ka hoike mua ana akn nei la oe, .K-ia iho ia i loaa inai ai ia'u ka ike no keua mau mea au e nmau Inai nei, a e ike maka nei hoi maloko 0 kena mau pepu. Ke hoomaopopo la no nae paha oe ia Keoni Kalika ea?" " \ole e hiki ia'u ke hoopoina 'nona, a oia kekahi o na kanaka kupaa* hookahi a'u i ike ai i ka nohoaiii 0 Busia hei." "l'a pono ki ka|>a ana aku la i kela kanaka i ke kupaa, no ka mea, he kanaka oiaio maoli no oia, a eia oia mahope o ka nohoalu 1 na iuanawa apau, a o keia leka, ua kakauia aku e Meniko a uua, no ka mea ka aina o Keoni Kalika ke pili kokoke la me ko Menikofa aina. E āe ana anei oe e .heiuhelu mai i keia leka? "Mamua o kuu heluhelu ana aku i keua pepa, pehea 1 ioaa mai ai kena leka ia oe? v Na Kauna Keoni Kalika ponoi no i Uaawi mai ia ? u, a i mea e pau ai kou kuhihewa, e nana iho oe i na mea apau i kakauia aku iaia mai ia Menikofa aku! v "Mamuli o keia mau mea apau a oleio mai nei ia u, me he mea la ua hookahaha loa ia mai au mamuii 0 ka hiki ana i kekahi kanaka lopa e like me oe, ke kukakuka me na kanaka kiekie e like me Keoni Kalika'' i pane aku ai ka Emepeia me ke kau ni o koua nana ana maluna o Ivana. <4 He mau olelo oiaio no ia au e kuu Emepera inaikai, aka e lioomanao nae oe, iloko o kekahi manawa ae uei i hala, iia loaa akn ka ike iaia. no ko kaua pili mau, a ma ia ano wale no oia i hoouna mai ai i kena leta ia*u " wahi o ka pane a Ivana me ka leo kuoo. Xo kekahi manawa loilii ka nana pono ana aku a ka Emepera Nikola ma na maka o Ivana, me kona pane ole aku uo nae lie hookahi huaolelo, alaila, ua wehe ae la oia i ka leka a Ivana o ka haawi ana aku iaia a hoomaka iho ia e heluhelu, a penei ke auo o ua leka la: "I ke Kauna Keoni Kalika, Aloha oe: Eia au ke kakau aku nei ia oe no kekahi kumuhana ano nui, uo ka mea manaoio nei au, ua like ko kaua mau manao maluna oia mea. Ke manao nei au, aole oe i hoohewahewa i ke ano o ko kakou Emepewi, no ka mea eia oia ke hoao nei e hoohaa«haa i ke kulana o na kanaka hanohano o ka aina nei, e like me kaua auie kekahi poe e ae o kakou i loaa ke koko kiekie. "E hoomanao oe, he keehina koikoi maoli keia a e hana mai ana, e hookuiheia ai ko kakou mau manao, a e kaa aku ai lioi kakou apau iloko o kona mau lima a i mea e hooiaioia ai keia mea a'u e hoike aku nei ia oe, eia oia ke hoomahuahua nei i ka ikaika o kona mau pualikoa, ma o ka ohi nui ana i na kanaka o na papa haahaa, a ke makemake pu mai nei no hoi oia e hoopauia aku ka noho hana ana mai o ka kakou mau kanaka hana malalo o kakou. "O ka'u wale no e hoolana aku nei i kou mau manao, mai noho oe a haawipio iki mai i kekahi o kona mau mana i loaa ia oe, mai kou ohana mai, e ihoohalikeia ai kakou me na kanaka e ae, aka e ku oe ma ke kulana au e ku nei i keia la, a pela hoi au e kauoha pu aku nei i na kanaka apau i like ko lakou mau kulana me ko kaua, e ku like kakou apau me ka manao hookahi, a hoohoka aku i ka makemake o ka Emepera, tf Mai ae e hoopau i kou kanaka hana, no ka mea e hiki mai ana no i ka manawa e loaa mai ai na kokua ana mai ia lakou mai. E manao ana paha o Xikola, he wahi mea ano ole wale no keia ana e hoao mai nei e liooko, aka e ike ana nae oia i kona kuhihewa. loa no ka mea o ke keehi ana maluna o kekahi mea oioi, he mea auanei ia nona e eha ai. "Ina oe i hoomanao.i na la o ko Alekanekero noho Emepera ana, ua hookaumaliaia aku oia, mamuli o kona ike ana i na hana ohumu kipi o kona poe kanaka, i ala mai mamuli o kana man hana, pela nd auanei ka Emepera Kikola, e uaka ai iloko o kona mau kamaa buti, aka mamua nae o kona ike ana, eia ke kai hoee o ka lioowa«hawaha kti kokoke loa nei e uhi iho maluna o kona poo, he mea pono e make e oia mamua ae o ia manawa. W I ka pau ana o kan heluhelu ana i keia palapala, e puhi koke i ke ahi, a mai ae wale aku e haalele i kou mana, aka e ku maluna o ke kahua au e ku nei i keia uianawa, a no ka mea owau kekahi e hana aku ana m$ na alahele aj)att e hoohoka aku ai i ka Emepera hookano o kakou, «ALEKANA MEXIKOFA. ,? Xo elua nianawa a ka Emepem o ka helnhelu ana i na leka la, alaila ua paa ae la i ka leka i kona iima, me ka hele o na maka a ieleiona, a kau hou aku la i kana nana ana mauna, o Ivana, me he mea la ua hele loa oia a piha iue ka hoonaukiuki a o ia kana o ka paiie ana aku: £ 'Ke ike nei au, ua kakau maoliia no keia leka, me ka lima kakau o Menikofa," wahi ana me ka liele o kona mau iima a haalolu. "Aole he kanalua ana no ka oiaio o ia mea, oiai na kamaaina kaua a elua i kona lima kakau, aka ua kuhihewa loa nae kona hoouna ana aku i keia leka ia Kalika. oiai he kanaka kela e hiki ole ai ke hookikinaia aku e knmakaia i kona Emepera ame kona nohoaiiL" "He keu maoli no* ka piha maalea o keia kanaka a ka hoopuni puni ame ka hookamani nui wale. la'u oia. e kamailio mai ai» he poweko maoli na olelo e manaoio aku ai no aa he oiaio la kana mau mea e kamailio mai ana, eia ka ke imi nel oia e kaili ae i ka mana o ka Emepera o Eueia." u la oe paha oia i noke wale aku ai no ika ahiahi me na olelo e ahewa wale ana i ka poe hewa ole, aka imua nae o kekahi poe e aka, aole oia i aa e hoike akU i kekahi mea e ike waleia mai ai kona koe wale no kona pelo aku ia lakou, i wahi huai uiai ai na inea oinio, e Ulo m i mea aana e hele mai e pekapeka aku imna ou e ka Emepera. M *Ua lawa ko*u ana i na mea e |»H |aaa no keia kanaka oka Mllaai kuhihewa ana ? a e Mki niai ana la ana e ike ai»; aole o Kikola kanaka hiki wale ke paaniia mai e keiki omo waiu e likeMa me ko haku e - Wkipnu) 1