Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 37, 16 September 1910 — NA MOHO A NA REPUBALIKA O OAHU NEI. [ARTICLE]

NA MOHO A NA REPUBALIKA O OAHU NEI.

Mamol. o ka wae ana ae a ka Ahaelele Waemoho Bep U baJika o ke Kula■.kauhale ame Kalan* o Ho»olnla nei i na moho no na knlana like ole iloko • ke Kulanakauhale, ap keia kan hakoko kalaiaina e nee akn nei no ka hoea ■».» ke koho baloka nni iloko oka mahina ae nei o Xovemaba, ke manao nei ke Kuokoa ua kuknln ain ka aoao Kepnhalika iaia iho ma ke kabna e aha'i ai i ka lanakila i keia kau ma na knlana apau iloko o ke KuWh.nH,)» • kB 1,00 okl P" bslok » «ke Kulanakauhale o Honolulu nei, oia ka mea Hanohano John C. Lane, ke manaoio nei makou, o ka loaa ana iaia o ka nalona baloka kiekie iloko o k. akaelele waemoho, mamuli no ia „ ka haawi m» o na kanaka Hawaii ame kekahi mahele o na elele haole i ka lakou kakoo ana īa.a e alakai akn i ka aoao Bepnb4lika ame kana mau moho no ka lanakila ī keia kau maluna o na moho a ka aoao Demokarata e kukulu aku ai imna • ka lehulehu no na kulana oihana like ole iloko o ke Kulanakauhale o Hono«lo, . AoJe nae e nele ka haawiia o na mahalo kiekie ana ia Charles Hustaee, i n* hoi ?? mae 1 konft manao, ina o Lane ka alihikaua ana Repubalika i ai e onon aku imua o >e kahua kaua kalaiaina, alaila e haawi ana oia 1 * kokaa ana ma na ano apaU 110 kona lanakila, he hoike ana mai h«V ik« ole ana ona manao nonohua no kona wae oleia ana i mohlO. ka.*o»o Repubalika no ke kulana Meia no Honolulu. He elua «akahiki i hala aku nei, ua waeia ae o Lane i moho Meia na ka *o*o Ropubalika. aole nae mamuli o na manao lokahi e like me ia i ikeia iloko o fca ihaelele iihala &ku la, aka iloko o na manao paonioni 6 na ano pilikino, a<Jß**uli mai o ia mau hana i oili aku ai o J. J. Fern me na baloka ehiku wale 80 mamua ona i ke kau i hala. Ke manaoio nei ke Kuokoa, i ka wae ana ae o ka ahaelele .Repubalika ia John C. Lane i moho Meia nana i keia makahiki, ua wae ae oia i kekahi ka■aka kupono, aole wale ma kona lilo ana he kanaka kupaa ma kona aoao, aka h® kanaka kakoo ikaika no na mea e holomua ai ka aoao, a he kanaka i loaa na hoonauao kiekieia i loaa ole aku i ka mea e noho Meia nei no keia Kulanakauhale. He oiaio, ua loaa i na kanaka Hawaii o keia Teritore ka haaheo ma o ke kaa ana o ke kulana Meia mua loa no ke Kulanakauhale o Honolulu i ke kanaka Hawaii ma o J. J. Fern la; aka e hooi loaia aku ana nae ka hanohano o keia lahui, ke kau aku kekahi Hawaii i oi ae kona makaukan a kupono ma ke poo 0 ke Kulanakauhale e like me John C. Lane, a ma o na kumu maopopo loa, aole he kanalua o ke Kuokoa no kona papahi i ka hanohano i keia kau koho baloka. No ke kulana Makai Nui o ke Kulanakauhale, ua wae ae ka ahaelele ia Andrew Cox me ka manaoio, o ka moho hookahi wale no ia nana e kaili mai 1 ko- oihana makai mai ka lima mai o na Demokarata, a oiai he kanaka oia i kamaaina i na hana o kela keena oiai oia e noho Hope Makai Nui ana no ka Apana o Waialua no kekahi mau makahiki loihi, a oiai no hoi, oia ka Lunakiai haule ole ilako o na Papa Lunakiai apau mai ka manawa mai o ke ku ana o ke Aupuni Kamna, me ka loaa iaia o ka heliina baloka oi ae mamua o kona hoa i holo pu ma kela kulana, a hui pu me kona ikeia i ka hoopono me

k* hoopilimeaai ole, ame kona ano oluoln, ua hiki ole ke kanalua ia kona kupono e lilo i poo no ka oihana makai no keia Kulanakauhale. \Ca keia mau moho ae la a elua, ke kau nui ana a ka aoao T?epubalika e kaa mai ka hooponopono ana malalo o ko lakou mana, a ina no ka loaa o ka lanakila ma ka pahu i>aloka, o ka ke Kuokoa e iini nei, e ku like na moho i t>aule o ke alualu like ana no ka waeia ma ke kulana Meia ame ka Makai Nui, a haawi i na kakoo ana i na moho i waeia, a ma ia ano auanei e hiki ai ke ikeia aku, ua hookoia ka oielo hoopaa i kaawiia ae imua o na elele i akoakoa ae i mau hoike ike maka no ka hooko ana o kela ame keia moho i kana olelo hoopaa i haawi aku ai imua o lakou. * No k'a moho Loio Kalank, Puuku ame Kakauolelo Kalana, ua hoike ae ka aoao Bepubalika i ko lakou lokahi ma o ka wae ana ia John W. €athcart, Kobert W. Shihgle ame D. Kalauokalani i mau moho na lakou no ia mau kulana pakahi, a oiai ina no ka makee o na'Kepuihalika no ka lakou mau moho, aole he kanalua no ka oiii mai o kela mau keonimana me ka hoopaapaa ole, e paakiki ai i na Demokarata kc onou mai i moho no ka holo ku-e ana, koe wale no paha o B, H. Trent, ka mea e noho Pnuku Kalana nei i keia maaawa. 0 ke kulana Lunahooia kekahi kulana i aumeumeia mawaena o James Bicknell ame J. K. \Voodward; aka o ka wae houia ana ae nae o Mr. Bicknell i moho Lunahooia, i ikeia ai ke kaa ana o ka hapanui o na elele itoa ka aoao e nana a e makee ana i ke ano o ka hana a ke kanaka e noho nei ma kela knlana i keia manawa, a aole no he kanalua Ana o ka aha'i o ka moho Eepupuhalika i ka hanohano o ke kulana ana e paa nei i keia manawa. No ke koena ae o sa moho a ka ahaelele Bepubalika i wae ae ai no ke Kalana ame Kulanakauhale o Honolulu, e laa na hoa o ka Papa o na Lunakiai aole he kanalua ke olelo ae, he oi ae ke kulana maikai o kela mau moho e haaheo ai no na B«pubalika ina o lakou ka papa a ka lehulehu e nana aku ai no ke kokua asa aku i ka Meia Bepubalika. No ka moho Hope Makai 3fui, ua wae ae ka ahaelele ia William K. Simereon oia ia wahi, a oiai ke paaia nei kela kulana e Ohas. Bose o ka aoao Demokarata, nolaila me kā lokahi wale no o na Bepubalika, a pela hoi ka loae ana o na manao e kia kela mau kulana a elua ia lakou, o ke alahele wale no ia e pau palua ai kela mau kulana a elua.