Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 24, 17 June 1910 — KE KALAIAINA. [ARTICLE]

KE KALAIAINA.

(Kakaaia eA. Kaleiopu.} O ke kalaiaina he atea nui ia isa sa Aapani naaaao apau i kakaloia malana oke Kamakanawai. He mana ia e makele ana i ka nooeo-o o na kanaka soonoo akea a iauU maiana o na ninaa koioko a kawaho mawaena o kekahi Aapani me ke'&ahi Aupuni he mana ia e hoonee ana a i ole e haawi ana paka 1 ke koiana holomua a i oie ikaika o kekaki Aaponi ame kona mau makaainanau Mamaii o ka mana p ke kalaiaina, aa komo aka kekahi mau Aupuni iioko o na kaua hahana weliweii ioa f m»maii nooke kalaiaina ua apo ia e ke koikahi ia he iehuleha o na Aapani like oie o ka honua nei, mamuii o ke kaiaiaina. Ua oiii ae he mau aoao iike ole me j ko iakoa maa aiakai lehalehu no kei aiakai toi i na haaa hookele A«|rao! ame na makaainana ma ko lakou ma-, naoio. ! Ma na. Aapani kalaiaina nui o ke | ao nei e like me Enelani, Kelemaaia ame Amehka Huipuia, ua oili ae kekahi mau kanaka kaiaiaina kaulana loa e like me Pohakuhauoii, Bisemaka, \Va-j ēinetona ame Linekona a hookole aku i { ko īakoa mau moka aupuni pakahi iioko o na owili makani ikaika e pa ana ma o a maanei a iloko * ke kupikipikio o na ale ahiu o ka moana kaiaiaina a t hiki i ka pae l&n&kUa ana ma ke awa kaimalino o ka maiuhia ame ka hoiomua maialo o ke aiakai ana o ka pauma o ke aloha i ka aina, kona hooponopono aupuni, kona kuokoa ame kona mau makaainana. Maiuna o keia xnau kāhua i hoike ia ae la i ke Aloha Aina, ka hooponopono Aupunī, ke knokoa ame ka pono o na makaainana. Ua oili ae he lehulehu o kekahi mau kanaka noonoo akea a laula i kapa ia he mau Loea a alakai aku i ko lakou mau hoa makaainana ma ko lakou mau manaoio iike ole, e kaiai ana maiuna o na ninaa ano nui he lehulehu no ka pono o ke AuIpuni ame na makaainana, e kapae ana hoi i Ha manao pilikino a hailiili waie aku i ko iakou mau hoa kaiaiaina ma ke ano hakuepa a hapala wale aku i ko! lakou mau hoa makaainana, a i mea hoi j e loaa ai ia lakoa (poe hakaepa) ka| lanakiia ma ke ano .apuhi a hoopunipuni. I

O na kal:iiaira o kela ano aa kapaia Ke kalaiaina makani wela (hot air) sole ona keana maloko o ka moolelo o na kanaka kalai\ina naauao o ka honua nei. 0 na kalaiaina i«aauao, no ka pomaikai o na makaainana ame ka holomua o ka aina maluna o na ninau kuloko ame na ninau kuwaho like ole, he mau mea hoonaauao mai ia i na makaainana, aka, o na k&laiaina i hookahuaia maluna o na pono ponoi iho o kekahi mea, ka epa, ka maalea, ka imihala ame ka hoopunipuni, he mau mea hoonaaupo a hoopouliuli aku ia i na iuakaainana.

0 keia mahele hope o ke kalaiaina & ka meakakau hoi e olelo nei aole ia he kalaiaina, oia ke ano kalaiaina ike nui ia ma Hawaii nei ivraena o kakou na Hawaii, na mea ano ole, na mea i hala, na mea i popopo i hanaia a i ole hana ole ia, na mea i hanaia i hooko oleia, ka lili, ka ohumu, ka epa, ka imihala, •ka hoonuinui ame kekahi mau ano* imiliala lehulehu e ae, oia ka lakou e ku ai a hookukulu mai imua o ka lehu* l'lehu me ka maalea nui, hoao lakou 'ea ano apau e kulai i ko lakou mau hoakanaka Hawaii e like me ka ike «me ka ikaika hiki, ia lakou ke hana e 'hooko ia ko lakou mau manao ino, a o ■na kalaiaina waiwai e loaa ai ka holo■mua ame ka pomaikai o na makaainana aole lakou noonoo ma ia mea. Kekahi 'mea kupaianaha loa no ma ko kakou mau kalaiaina ana, ina he hana i hana ia e kekahi kanaka Hawaii a ua ike keia poe kalaiaina iniihala he mea ia e ahewa ia ai ko lakou hoa Hawaii e hoao ana lakou ma na ano apau no kona haule ame kona make*, aka, ina oia hana hookahi a he haole ka'mea nana i hana kole e lioao ana kela poe kalaiaina imihala .i ko lakou hoa Hawaii e kulai 1 kela haole.

He nui na mea hoopoino maopopo i 'hanaia e na haole. aole .nae i pu-a ae kekahi leo ku-e mai keia poe mai, aka, ina he kanaka Hawaii ka mea uana i hana, hewa loa kela kanaka Hawaii, kau koke ka inoa o ke kumakaia, ka waiwai ole ame ke aloha ole maluna ona. Oia ano kalaiaina no ia e ike ia aku nei i keia wa, ke kii i na jnea i hala i hana ole ia a i ole i hooko ote ia a waiho mai imua o na makaainana me ka ukali pu ia e na hoino apau i mea e hooko ia ai ko manao lapuwaie. 0 keia ano talaiaina ka kou meakakau e kapa nei (Cheap Politics). O ka hoopau ae i I:eia aho kalaiaina oia ko kakou pono ame l<y> kakou holomua ma ke ano o ko kakou aku, oia ko kakfoū hoi hope olau ana, ka ukali mau o ka pilikia ia liakou.

E nana aku i ke ano kalaiaina o ko kakou hoa 'makaainana ilipoakea, ko lakou holomua ma ka lakou mau hana a lawe mai ia i kuniu alakai no kakoa, alaila. he wa no aole mamao loa e hiki aku no kakou ma ke aniani hookahi o ko lakou holomua. I ko lakou pii ana ae ma kekahi keehina hilinai 'ia, onou like aku ko lakou mau hoa ilipuakea, aole lalau aku ma ko lakou mau wawae a huki mai i lalo; aole pela V.akou i ka wa e pii ae ai kekahi kanaka Hawaii ma kakahi kuiana hilinai ia, oia no ka wa a na kaiaiaina Hawaiī e lalau koke aku ai ia lakou ma ko lakou mau wawae a huki mai la i lalo.

Ano, ka wa keia o kakou na hoa Hawaii noonoo mai. ke nee nei ka manawa e nee pn kakou me ia iloko o ka holomua, i liio ka kakou mau hana maikai apau i mau kumu alakai no ka kakou mau hanauna o keia mua aku.

B hoomanao ia, he poe Amerika kakou, a e hana kakou i na hann Axnerika aole o ko lakon pokakaa i kahi hookahi. E like me ke akea a lauia o na manao kalaiaina o na kanaka Amerika malona 0 na ninan kalaaina lehuleha, knloko a knwaho, no ka holomna o ka ikaika. ka waiwai ame ka naanao o ko lakon aina, pela k&kou e uhai akn ai ma ko lakon man mehen ame ka lakon man kalalaina ana i hiki ai i ka kakon man bana hon ke pii akn a noho pn me ka lakon ma ke annn hookahi o ka holomna ame ka naanao. Ke pii mai nei ka la o na hana* noa a kakon o keia maa aka ma ka Hikina me kona nani, a ke iho awiwi nka nei ko kakon ma ke Komohana, aneane nlii mai ka ponli, e kn e na Hawaii kahiko, e waelp a. e h^omakaakan 1 ke ala, no ka e pai koa inoa Hawaii ī: keia Hawaii apopo, Hawaii a man!«L~Ka o HawaiL