Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 23, 10 Iune 1910 — HOIKE I KE KUMU O KONA KAKOO ANA I KA HOOLE WAIONA. [ARTICLE]

HOIKE I KE KUMU O KONA KAKOO ANA I KA HOOLE WAIONA.

Ma b po o k* Pa&oao aei i ba&lteia • ae ai o Porofesa U. Tkompson o ke Kola i kaaa ha'ioielo i- f mo& o oa haomaaa o ke kula i akoakoa; a« ma ka aiaaina loaa i hMwiia maloko o ka bal« aisa o sa keikikaae, a maloko o ua ba 'ioielo 2a e koakaka ana oia i ke Koma o kooa makemake aaa e kakoo i k* hookapo iraioaa, pe~ sei iho ke aao aoi o kana ka r iolelo: "O ka nman kamailio naiia. o keia maa la, o ia no ka alnaa hookapa waiona, Oiai aole ao e oobo asa maanei no ka hookomo aoa i ko 'u baloka ma ka la 26 o lulai, oa m&kemake aa e kofao bo maanei & i keia manawa hoi, a e boike pu aku hoī ia ookou e nn kanaka opio i ke kuma o ko'a koho ana ma ka aoao hookapu waiona. "TJa ike oukou i ka oiaio o keia mau mea e like no me ko'u ike ana. Kolaila aole au e hoopau manawa wale ana ma ka hoao ana e hooiaio aka ia mea. Aka ua ike anei oukou o ka hapanoi o na keiki makapo, ka hapanui o na keiki ma'i ame na keiki na&upo, mamuli mai no.ia o ka noho maikai ole o ko lakou mao makaakane ame na makuahine? Aole anei oukou i hoomaopopo, ma ka hapanui o na haawina o keia ano, ua loaa mai kela ano maikai ole o ka noho ana mamnii mai no ia o ka waionaf A ua maopopo anei ia oukou, ina e hookolo aku ana oukou i ke kumu o ka loaa ana mai o ka truknpo, ka naaupo ame ka hoomaopopo ole c kuhikuhi mai ana ka hapanu ; o keia mau pilikia i ka puka o ka Lale inuramaf "Aia he mau kaukani o na haawina o keia ano i huliia a maopopo a ua piha na buke moolelo ia mea. "He mea na kekahi e hauoli ai ka ike ana i kana keiki 'me ke kino ikaika, ka maikai o kona noonoo, me ke a'o ponoia no ka hana ana i kekahi hana e waiwai %i, me ka holo ana aku o ke koko maemae iloko o ka lakou mau keiki aku. "O ka lilo ana i makuakane no kela keiki, he mea ia e hauoli nui ai, a o ka lilo ana i kupunakane no na moopuna o kela ano, o ia no ka ike mua ana i ka hauoli pookela e pono ai i kekahi kanaka ke ike. "Ina i makemake au i ka ? u mau keiki e nawaliwali, e loaa i na ma'i a e lilo i mea waiwai ole, he mea pono ia'u ke inu i ka waiona mamua o ko lakou hanauia ana mai, e haawiia aku hoi ia lakou iloko o ko lakōu mau la omamaka mua o ke ola ana. "Ma ka la 26 o lulai, e olelo ae ana kela ame keia kanaka o Hawaii nei ma kona baloka: 'ke makemake nei au i ka'u mau keiki ame na moopuna e loaa ia lakou ke ano niaikai kupono 0 ke ola ana e like me ka «iea hiki. Ua makemake au - e ikaika lakou, e mohala ka noonoo a e loaa ka hoonaauao maikai ia.' A i ole e olelo ae oia: 'Aole o f u nana ika hopena e hoea mai ana maluna o ka'u mau keiki ame na moopuna; na lakou no e nana no ]akou ibo.' "Aka nae ina aole he noonoo o ka hapanui, he mea anei ia e loaa ai ka pono i ka lakou mamo a i kau paha? Ua hiki ia oe ke ninau aku i ka poe maauhele wale iho no ina paha he makemake lakou i ka hana i mea e ola ai, a i ole he hiki .no paha ke ola me ka hana ole. He oiaio e koho ana lakou ma ka aoao e ku-e āna i ka hana. * "I ka manawa e loaa ai i ke kanaka ke ano maa i ka inu ana, aole i loaa iaia ka noonoo maikai no ke koho ana maluna o ka ninau waiona, ua Uke hoi ia me ke kanaka maauhe)e iho no me kona noonoo maikai e koho ku-e ana no ka hana. <f lna paha he kanaiwa pa-keneka e koho ana ma ka aoao kakoo i na hale inurama. Ma kahi oka hoike ana mai 1 ka pono io o na hale inu rama, e hoike mai ana ia i ka nui maoii o ka hewa o ia mea. Nolaila aole ma ke kaa ana o ka hapanui e hiki ai ke hooiaioia mai ka pono o kekahi mea. Ua like no ke kupono ame ka hewa o kekahi mea mamua a mahope paha o ke koho baloka ana. 4< Aole loa he oiaio no ka ruln &na o ka aoao oka hapanui. A aole loa e hiki ke rulaia a hiki i fca ikeia ana o ke koho ana a kela hapanui jpe ka maopopo pono i ka mea pono no ka hanauna hou e hiki mai ana, me ka makaukau pu e ku no na mea oi ae o ka maikai. * M 3fa ka la, 26 o lalai, aole o ka pono a o ka hewa p&ha o ka hookapu waiona ka mea e hooholoia aku ana, aka no na ano o ka oukou mau keiki ame ka lakou mau keiki aku e hanauia mai ai a e ola aku «i. "Ua olelo ma» o Bnskin, «O ka waiwai ame ka ikaika o ka lahui aia iloko o kona mau kanaka ame na wahine.' Heaha la ka oukou mea e hana ana no keia .meal**