Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 21, 27 May 1910 — AIA MALALO IHO O KOU ALELO KA MELI AME KA WAIU. [ARTICLE]

AIA MALALO IHO O KOU ALELO KA MELI AME KA WAIU.

| I ke K:l»hsA» Pooiela o ka L&aaī I *na ke kelt*&a!apa »brdla eta&ia uaa -ka Kap-5-p» Kaoko* am« kc-a {ahoeui. Aiaha kana: He waai meaiioa : jna ke kelesalapa aweaole e b'i m*i v aaa, Malak» ibo o ke Alelo ka meiī ime [ka waia. e kaa nei ma ka aawae o ke' kanAka i h<ele hoi ke kaaaka a m&kewai, ua loaa k* meA nana e koomaalili ka weia o ka la. t e hooma-u aka; boi i ke kiieu ke kamu o ke alelo. Ar/be p* >e i ike i keia paaawai meli t na ke Kilohana Pookela q □& kuahiwi wiie Qo ka Xapepa Kaokoa £ aka ka lohe *puni ka honua, 0 ke alelo he mea pal«palu ia aole oaa ivri. aa hoonohoia oia maloko o ka 9raha; ma na aoao apaa o koaa kino he p.ile itri oolea loa a mam&a mai ooa. oa kakulaia koaa paiekaaa. oia ka papauiho. he oi i iike me ka maka oka pahikaua. I kukala ia keia papa koa oia hoi ka niho i mea kiai a malama i ke alelo, i ole e holo mahuka he palupaiu keia keiki, eia aae he kea a ke aiwaiwa o kana mau hana e hiki ole ai ke hoolakalakaia no ka ahiu. hookahi wale no, oia kona mau kaikuahine elua, aia laua mawaho mai o ka niho, maluna ae o ka auwae oia 0 lehelehe lana ame lehelehe lalo. 1 I ka wa e huhu ai o alelo hoomaka oia lapau, ia wa hookahi no o ka niho e keke ai, aole pono i kekahi mea kino okoa e kokoke aka o pau mai i ka mnka ia. Aka, o kona mau kaikuahine o lehelehe he mana ko laua e upoi a paa, pau ko laua oni ana. Aole puai leo hou mai ; he nunulu. kau e lohe. 1 ka wa e hauoli ai o alelo, kauoha aku oia ia kileo i kona pokii, e hookuu mai i ka pila o 'Uwehone, ia wa i pii pahiku ae ai kona u'i, e lewa ana o auwae kona hanau mua, e uwehe malie ana kona palekoki keokeo oia ka papa niho, ia wa hookahi no e ike ai oe i ua mau kaikuahine nei o lehelehe e hookuu ana i ka waiu ame ka meli, ke hoonuu iho ka he keu a ka ono. Ia wa hookahi no i hemo mai ai ke kapu aila o waha, he pii ke kumukuai o keia aila; o keia paha ka aila e boo-ma-u ai i ka oni a na hao, wahi a ka poe ha-'iolelo o na aoao kalaihonua. O ka meli ame ka waiu e komo ana ma kou waha a loaa aku o kileo a hoea aku i ke kanaka hapuku o puu moni ai. Pela i olelo ai o Halelu "Nani ka ono 0 kau oielo i kuu puu, oi aku mamua o ka meli i ko kuu waha." Ma keia, olelo & Halelu i hoolilo ia meli ame waiu i kumu olelo oia hoi he ono ka olelo mai ka waha mai o ka poe i hookupono ia. 0 keia waha, ua maheleia kona mau aoao he lehulehu, 1, waha wai; 2, waha kole; 3, wahapaa; 4, waha nuku; 5, waha lepo; 6, waha pala; 7 waha haikaika; 8 waha keke; 9, wahamoka; 10, wahapalu; 11, wahaawa; 12, waha aila; 13, wahapuu; 14, wahahee; 15, wahapelo; 16, wahamaalea; 17, wahaala; 18, waha waimeli; | hookahi makalua o waha o na mea apau e komo ana ma ka waha ua komo ilakou a hele aku he puka okoa, no | waho. | 0 na mea apau i noonoo ia e ka 1010 o ke poo, holo aku ia lohe a, hiki 1 ka lunamanao e moe ana he mau aa 1010 a hiki i ke kumu o ke alelo ame kileo hoomaka o waha e walaau e like me ke kikoni a kela aa 1010 i ka helu i makemakeia, nona kela mau waha he 18. Nolaila e ke kanaka i hanauia e ka wahine e akahele ma ka olelo, e lolii ■ma ka lohe, e hoomanawanui ma ka I manao, e noonoo pono i kau W e jhaahaa ka noho ana. Mawaho ae i> ke apo o keia, "O ke aloha oiaio" aole 0 kou hoopuka i na olelo kipehi i kou I hoa kanaka aole ia he naauao o ka hana I ia a kela mau waha he 16 i oleloia a ! i ka puka ana mai aole ka meli ame , ka waiu, aka, o ka aila okoa no a e ao. j Nolaila i mea e loaa ai ka meli ame ka waiu e like me ke poo manao E maka'u ia lehova" i loaa ka apono ia ! mai alaila kohu ka olelo "Hana ka "Uwila ke oni nei na hoa" no ka mea iua haawiia mai he Uhane Hemolele ■ oiaio, mana, maluna o ka honua. . A nau e ke kanaka i hanauia ei ka wahine e imi, e loaa aole hiki' i ka mana ikaika o na ha&u o ka po ame na uhane na'lii o ka lewa oia ke dia- , bolo, ke ku-e i na kauwa a ke keikihipa a ke Akua kiekie loa. | Aole hoi i ka mana o ka honua ke dala me ke gula oia hookahi ka lunakanawai kiekie loa nana e hoōkolokolo i ka poe ola ame ka poe i moe. { E loaa mai ana ka uku (oia ka,ole!o hooholo) i na he pono kau i hana — e kiiia mai ana ke kukui iloko ou a kaili ia aku. s Nolaila, o ke alakai kanaka nui ka luhi me k'a eha ame ka loaa i na popilikia. Aka, o ke alakai a ka Uhane Hemolele o ke keikihipa ua hiki Joa e t kookahuli ia oe mai ka hewa a i ka | pono. I Nolaila mai keia la aku aole e hala he elua pule i koe e lohe ana i na olelo ' o na waha he 16 a e koe ana elua waha Helu 17 ame 18. owai la ia waha ame na waha o ha nnpepa » pela aku. 1 He mea maikai ka hoolohe aka ina 1 paakiki oe e hele mai oe a loaa au i kahi i kapaia o Kuhimana Helu 1211 Alanui Pupule, Palama, Honolulu, a na'u e ktvhikuhi aku ia oe i ke alanui > o ka Waipuna e pii ana i ke ola me [ka lanakila. E aloha kaua. XfE6. P. GEO. KUNUKAU, | "Mei 18, 1910.