Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 17, 29 ʻApelila 1910 — HE MOOLELO NO MAKAIKIU UWILA Ka Weli o ka Poe Hakihaki Kanawai, A I OLE O KE AKA MAALO I KA IHO ANA A KA MAKA [ARTICLE]

HE MOOLELO NO MAKAIKIU UWILA Ka Weli o ka Poe Hakihaki Kanawai, A I OLE O KE AKA MAALO I KA IHO ANA A KA MAKA

MOKUNA LVI. 4 *E hui bou ana niaua i keia y>o, a pebea e hoike anei au iaia no ka loaa aku o kela mau dala iaia nui ka po o ka la apopo?" Me kela mau kukal olelo pokole ana mawaena o Makaikiu Uwila ame Alika. ua ku ae la o Alika iluna a haalele mai la i ke keena o ka loio. MGKU>'A LVII. i Ma keia wahi, e huli aku ka poe heluhela o keia moolelo a nana pehea akn nei la o Bete. a o ka mea maopopo no nae, aia ua kaikamahine la ke noho la iloko oke kulana kupilikii. E hoi hou aku nae hoi kakou i kela manawa o kona kau ana iluna o ka waapa o ke kanaka powa. a pela pu hoi me kona ano ma keia wahi o kona laweia ana aku e ka mea pakalia. I ke kaawale loa ana mai o ka waapa mai ka aina mai, ia wa i wehewehe ae ai o Tom i na kaula ana o ka hoopaa ana i na lima o Bete. a wehe pn ae I|i no hoi i ka welu i hoopihaia ai kona waha, a hoomaka aku la e kamailio i ka i ana aku: "Auhea oe e Miss Lanada, ua hala aku la kahi o ka pilikia mahope o kaua; a ina fto hoi oe e noho pono aku ana iluna me ka maikai. alaila e lawe aku au a hoolele aku ia oe ma kekahi wahi maikai loa, a ilaila oe e noho ai me ka' malama maikai ia." ••Ua makemake au e ninau mua aku ia oe, eia oe ihea e lawe nei ia'u," i ninau mai ai o Bete me ka )eo kuoo, me ka ike no nae, he hana makehewa wale no iaia ka hoao ana e* pakele mai keia kanaka aku. U I pane no kena ninau au e ke kaikamahine ea, eia au ke lawe aku nei ia oe imua o kou mau hoaloha/' "Eia io kaanei oe ke lawe nei 'ia'u i kahi o ko'u mau hoaloha. O kuu maknahine hookahi wale no ko'u ihoaloha, a ua kaili mai hoi oe ia'u mai iaia mai, nolaila he mau olelo hoopunipuni wale no kena au e i mai nei ia ? u, eia oe ke lawe nei ia'u imua o kuu mau hoaloha." "Aole anei he manao aloha iloko ou. a maliu mai i ka ? u noi aku ia oe e kena kanaka lapuwale e hoihoi hou ia'u nouka o ka aina?" "Aole au he kanaka lapuwale e like paha me kau e manao mai la, aka i hoike aku au ia oe ea, e lawe aku oe i ka'u mau a'o ana, o ia hoi, ina ua aloha kekahi mea ia oe, o keia ka wa maikai loa e hoao aku ai iaia, a mai hoao oe e hoikeike wale aku ia oe iho, o auanei oe iaia me ka maalahi loa, aole anei ke kamailio aku nei au ia oe i ke alahele pono nou e hana ai?" Ike iho la o I3ete mamuli o na olelo a keia kanaka, he mea makehewa wale no iaia ka hoao ana e hoomalimali aku no kona pono, a o kana wale no e manao la, o ia ka lawe ana o keia kanaka iaia no kekahi wahi mehameha a pepehi aku iaia a make, a i ole haawipio aku paha iaia ia Gere.

Ua honhml» ae la oia i kona mau manao he hookahi % mea i loaa iaia o ia 110 kona make ana aku, ina paha mai keia kanaka mai a mai ia Gere mai paha. Ke noho hamau loa la nae oia me ka pane koke ole aku i ke kanaka e noho aku ana imua o kona alo, a i ka hala ana o kekahi manawa, ua hoololi hou ae la oia i kona manao niua. o ia hoi ina paha he manao maoli ko keia kanaka iaia. ua hiki loa oia ke kiolaia aku iloko o ke kai me ka maalahi loa, e ike oleia mai ai e kekahi mea. koe wale no ke Akua nm ka lani. Oiai oia e noonoo ana pela, akahi 110 a loaa iaia kana mea e pane aku ai, a o ia kana o ka i ana aku: "Ke manao nei au, malia paha he hoaloha no oe no'u. aolej anei pela?" j "He hoaloha io au nou, no ka m'ea aole au he kanaka powa a | aihue inaoli, e like paha me kau e manao mai nei no'u, aka no ka hooko ana aku i kekalu liana auo nui, pela oe i ike mai ai ia'u e holo ana me oe maluna o keia waapa hookahi i keia po." '*He mea pono anei ia'u ke hilinai aku ia oe e kena kanaka, alia nae hoi e noonoo ae au no kau mea i hana ai!" "Aohe au noonoo ana no ka mea i hala, aka e noonoo mai oe no ka'u mea e hana nei i keia manawa!" "Pela io ka hoi, a heaha kau mea e hana nei e keia kanaka?" a He keu no lioi eia au ke haawi aku nei i na olelo a ? o maikai i mea nou e pono ai! E hoouiaopopo mai no hoi oe, aole o kou ola ka ? u e ake aku nei, aka ina ua aloha mai kekahi ia oe, alaila i walii e loaa mai ai ia kaua na dala a kela kanaka, he mea pono e pulapu aku iaia ma na ano apau e hiki ana.* ? I pane no kela mau olelo a Tom, ua ku ae la o Bete iluna. a hoao aku la e lele iloko o ke kai, a mai ko no ia manawa o ke kaikamahine opio, aka ua ike e niai la nae o Tom, i kela hoao ana aku ana e lele ia wa i hopu koke mai ai oia ia Bete, a noke iho la laua i ke aumeume a aneane loa ka waapa o laua e kahuli. "Mai pau elua maoli ka hoi kaua i ka haule iloko o ke kai, a ina oe e hoao hou ana i kena ano hana au. e nikiikii maoliia aku ana oe e a'u a paa i ke kia o ka waapa, a hiki i ko kana pae ana aku i ka aina/' ki lna he hoaloha io oe no'u, alaila ke noi aku nei au ia oe mai haawipio aku oe ia'n imua o kela kanaka o Gere/' "Ina no hoi oe lie kaikamahine i minamina i kou ole, mai hoao hon oe e lele iloko o ke kai, a hoao paha e hookahuli i keia waapa!" a onou aku la oia ia Bete nolalo o ka waapa. me ka pane hou ana aku. "O ka*u no ia o ke kamailio nma ana aku nei ia oe e noho malie, eia nae he hoaano mai kau, a loaa no ia oe ka eha e pono ai i ka hookiekie, Ina no oe e noho malie anā, e lele aku ana no kana iuka o ka aina me ka maalahi loa, aka ua hele nae a plha loa an i ka inaina no ke kokoke loa ana e kaholi keia waapa mamuli o kau hana, a aneane no au e pepehi maoli akn ia oe i keia v manawa." Va eha loa o Bete i kela onouia' ana aku e kela kanaka, 'nolaila aohe ona onioni ae i kela manawa v koe wale no ka noke ana i ka uwe, o ka uwe hoi no ka ehaeha i loaa akn iaia ma o kela kulaiia ana, a he nwe hoi no ka hoomanao ana ae i ka haawina ehaeha i kau aku maluna o kona makuahine no kona kaawale ana mai iaia mat * Ke pa mai Ja ka makani me ka ikaika, a ke paialewaia la ko lana wahi waapa e na ale o ka nioana, aka he kanaka akamai nae keia i ka hookele ana i ka waapa, nolaila he mea ole ia man ale iaia, aka no Bete na<e, ke pule la oia Hoko ona iho, no ke piholo o ko 2aua waapa, a he 01 ae ka make ana iloko o ka moana, mamna o ka haawiia ak« iloko o ka lima o ke kanaka ana i maka'n ai Mamuli nae o ka noi loa mai o ka ino, ua hookomo koke ae la o Tom i ka waapa ma kekahi wahl kokoke, a ia komo ana aku iloko o ke kai lana malie, akahi no oia a pane mai ia Bete i ka I ana mai:

"IV»ni;iikaī imuAl kaua i ko kuua ana iuai Ui i wahi. aahi' wa a pau eiua kaua i ka uiake 'ūok® o ke kal" "Jna bo ko kaaa |4bi>lo iloko o ke kau. he keu loii ak« ko'u haooli. mamua o keia |>ae maaiahi ana mai ia ma keia wahi." Aohe pane aku a Tom. ao kela mau olelo a Ik-te. aka ke hoopili aka la oia i ka waapa no ka hoolele aea ako i kana ohua nouka 0 ka aina. a o ia ka ua kanaka la o ke kamailio hoa ana aku: "Ina aole oe e hoao hou mai ana e hana i kekahi mau hana 1 wahi no'a e huhn ai ia oe, alaila aole loa e loaa aku aaa ia oe he mau hoopilikia ana." l'a hoolohe loa aku la o Beae i keia kauoha a kona mea nana e lawe nei. a i ka poa ana o ka waapa i ka nakiikiiia, o ke ka'i aku la no ia o Tom ia Bete no kekahi hale ma kahi kokoke mai i keia wahi a laua o ka pae ana aku. O kela wale no ka hale ma kela wahi, a he mehameha pu wale no na wahi aj.>au, me ka maaloalo kanaka ole. a ia laua i hoea aku ai no kela hale, ua noke aku la o Tom i ke kikeke no kekahi mao manawa. akahi no a oili niai kekalii mea mailoko mai o ua hale la, a ia wa i ku mai ai he JSika. a ninau mai la: "Owai keia mea. a heaha kou kuleana o ka hele ana mai e hoouluhua wale n,o i kekahi poe?*' "Mai kamailio mai oe e kena Nika ia'u pela, o ike aku auanei oe i kou heleia aku e a'u e hanai na ka mano!- y "Auwe. o oe mai la no ka ia e Tom! He kuhihewa aku nei paha ko ? u he kanaka e loa la. E komo inai hoi paha iloko nei, a he malihini hoi kekahi au, nohea mai nei kena kaikamahine n*i Ua komo aku la o Tom iloko o ka hale me ke alakai pu ana aku ia Bete iloko o kekahi keena uuku ? a iloko o ka hapaiua hora, ua laweia mai la he mau meaai na Bete, eia nae aole oia i hoopa aku i kekahi o ia mau meaai. Ma keia manawa o ko Bete hoonohoia ana aku maloko o kela keena, ua hala aku o Tom no ke kamailio pu ana me ka Nika nona kela hale a iaia nae i «hele hou mai ai no ka ike ana ia Bete. e waiho aku ana no na ineaai aole i hoopaia, a ia wa i pane mai ai ua kanaka la me ka leo okalakala: "E haalele ana au ia oe e Miss Lanada maloko o keia hale, a malalo hoi o ka ma.lu o kela Xika, no ka mea e hele ana au i ke kulanakauhale i keia manawa. ''lna he mau hoaloha kekahi ou maoloko o ke kulanakauhale i keia manawa, alaila ua kan aku maluna o lakou ke koikoi o ka hoopakele ana ia oe mai keia wahi aku. Ina e haawi mai ana lakou ia'u =he elua kaukani dala, alaila o kou hele lanakila no ia, aka i nele lakou i kela huina, alaila na kekahi mea okoa aku e uku mai ana ia'u i kela huina dala, iaia auanei au e haawi aku ai ia oe i wahiue nana, a no kekahi hana e ae paha ana i makemake ai ia oe." U E hana aku oe e like me kau i makemake ai, no ka mea oko manao ana mai e loaa aku na kaukani dala elua ia oe mai ko'u mau hoaloha aku, he hana pohihilii loa ia, oiai aole o'u mau hoaloha i lawa nie ke dala e uku aku ai ia oe. I lohe pono nae oe i keia manawa ano, he hoaloha ko'u, ina e hiki ana iaia ke hoopakele ae ia ? u, oia auanei ka mea nana e kau aku ia oe maluna oka ainana likanaka." "Ina pela ua pono, a e hele aku ana au e kii i na kaukani dala a ke kanaka nana au i hoolimalima mai. E hoomanao pu hoi oe, 0 ke ola o kela Nika, eia ia iloko o ka poho o kuu lima, a ua kauolm aku nei au iaia ina oe e hoao ana e mahuka aku mamua o kuu huli hoi ana mai, alaila ua hiki iaia ke oki i ko kani a-i, nolaila e hoomanao oe, aole keia he pulapu wale aku no na'u ia oe, aka e hooko mai ana kela Nika e like me ka'u i lioike aku ai iaia, v me kela mau olelo liope o ke ku mai la no ia o Tom me ka haalele ana aku ia Bete e noho hookahi maloko o kona wahi keena uuku. MOKUNA LVIII. E like me na mea i ike muaia ae nei ma kekahi o na mokuna i hala no ka hoea ana aku o Tom maloko o ka halekuai o Kalaka a halawai pu ai me Makaikiu Uwila iloko o kona huna, o ka manawa.ia a Tom o ka hele ana mai i ke kulanakauhale o Nu loka ma ke kakahiaka o kela po ana o Tsa aihue ana ia Bete. He kanaka keia i piha me ka maalea, a ua maopopo hoi iaia ke ano o Kalaka ame Gere, nolaila he mea makehewa w r ale no iaia ka hoikeike ana mai ia Bete a hiki i ka maopopo pono ana iaia o ka loaa aku o kona uku no ka loaa ana o kela kaikamahine. Ua maopopo mua ae nei no hoi i ka poe heluhelu na kamailio mawaena o Tom ame ke kanaka ana o ke kuhihewa loa ana o Kalaka, ame na hoolala ana no ko laua hui hou ma kela po, a o keia ka manawa a Makaikiu Uwila o ka hoolala ana e hele e hui pu me Tom a o ke kumu nui no lioi o kona hoea ana aku imua o Kolina, no ke koi ana iaia e hele pu laua ma kela po ma keia misiona ano nui. Mamua o ka hiki ana mai i ka manawa e halawai ai o Tom me Makaikiu Uwila iloko o kona aahu hoonalonalo ma ke ano o Kalaka aia ua o Tom maloko o kekahi hale inurama kahi i noho ai, a i kamailio ai hoi me ke kanaka o ka hale inurama, he kanaka i kamaaina loa iaia, a iaia e inu rama ana, a i ke kau ana ae o kona kiaha iluna o kona mau lehelehe, ua i aku la oia i ka bakipa: t "Auhea oe e kuu hoa, ina e holopono ana kekahi hana a'u e Jhana nei, alaila e haalele ana au i ke kulanakauhale o Nu loka nei. |no ka hele ana aku no kekahi wahi okoa aku e noho ai," a ia wa i 1 inu ae ai oia i kona kiaha me ka piha olioli. "Pela io ka hoi, a ihea aku kau wahi i manao ai e hele aku?' i ninau mai ai kona kokoolua me ke ano kahaha. "O Kaleponi ka'u wahi makemake loa e hele aku, aole paha no ka manao ana e hooloihi loa aku i ka noho ana malaila, aka no ka hoohala ana no hoi i kekahi manawa, a hiki i ka huli hoi hou ana mai e ike ia oukou ko*u mau hoa." "Aole no o kana mai kou haano ? u e kuu hoa, no kena huakai au, a heaha keia manao nui ou e hele aku ilaila e hoohala manawa ai, he keu no o Nu loka nei no kahi noho iho. he hookahi mea nana o ka pii mau no o kahi apu. pumehana mau no ua kanaka!" '•Alaila aole ka paha oe i hoomanao. ina e hiu na pe'a o kekahi moku, alaila ua makankau kona mau ukana, o ke kali wale aku no i ke kau mai o ke kapena, o ka heo no iaT "Akiila he maka'u ka paha keia ou i ka oihana makai au t haalele houua mai nei ia Nu loka ea?" "Aole ko'u he maka'u maoli, aka he pomaikai nui ko'u ma kekahi hana a'u e lawelawe nei, a na'u auanei e hoopahu'a aku i kela makaikiu." u O ka makaikiu hea keia an e olelo uiai nei?" 4i Ke hoomanao la nae paha oe no Makaikiu Uwila ea, o ke akua lapu kona hoa e kohu air <4 He oiaio hoi ia au e olelo mai la e Tom. aole kena he kanaka hiki ke pulapu waleia. a pehea i loaa ai ia oe kena hana pomaikai?' "Mamuli wale no oka nlia laki. He kaikamahine u'i opio keia me he mea la ua makemake kekahi kanaka lalawai o kakou e lilo mai oia i wahine mare nana, nolaila ua hoao oia e huna iaia, aka lohe e ia nae e. kela makaikiu." "Aole no kena he hana ano hou maloko o ke kulanakanhale o Nii loka nei, iie keu no hoi o ke ano iho la no ia e hana mao ia mai nei e kekahi poe o kakoul'* w Pela no. aka he ano okoa ae nae hoi keia mai na ano mai i maa man ia kakoo ika ikeia ame ka loheia. Ma ka'u hoomaopopo aku, eia ka makaikiu ke ukali nei mahope o ka meheu o kela ka* naka nana e hoopilikia aku uei i ke kaikamahine. w "Alaila o oe ka paha ka mea i hooliinalimaia mai no ka hnna ana i keia kaikamahine?** (Aole i paa.)