Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 42, 15 ʻOkakopa 1909 — HUAI KA HOHONO O NA HANA POHOLALO Ohiia na Dala Laikini e na Makai o Kau, Hawaii me ka Hoihoi Oleia i ke Kalana. [ARTICLE]

HUAI KA HOHONO O NA HANA POHOLALO

Ohiia na Dala Laikini e na Makai o Kau, Hawaii me ka Hoihoi Oleia i ke Kalana.

Mahope ibo o ka moe lolii ana o kekahi mau hana kolohe a kekahi mau makai o ka Apana o Kau, Hawaii, ua oili okoa mai nei ia mau hana a lakou a ua loaa aku ka ike i ka Makai Nui no ko lakou kolohe, e ala jnai ai ia mau hana a hoopilikia ia lakou. Ma ka wa i loaa mai ai keia meahou i Honolulu nei, ua loaa pu mai no hoi ka lohe no ko ka Papa Lunakiai hoole «na e uku aku i ka Ukuhana o ka Hope Loio Kalana Mr. Carl Smith, a pela paha i hiki ole ai ke lawe kokeia ae na keehina e pili ana i ka hana kolohe a kela poe makai, oiai eia ka Loio Kalana Willianw ke waiho mai nei i ka «na'i. He nui na ike i aku i na luna aupuni o ke Kalana o Hawaii no na hana poholalo a kela poe makai, aka ■eia no nae lakou ke lawelawe mai nei i ka hana o ke aupuni. Ua manao waleia o ke Aupuni Teritore kekahi e ala mai ana me ka pauku laau a hahau aku maluna o ka poe kolohe, no ka mea ma na mea i hoomaopopoia, ua ohi aku kekahi o kela xnau makai i na dala laikini mamua ae 3 ka wa i hoi ae ai malalo o na Kalana ka mana o ka ohi ana mai i na dala ( laikini.

Aia ka ma Honuapo, Waiohinu, Punaluu ame kekahi mau wahi liilii e ae, he lehulehu wale o na halekuai &me kekahi mau oihana e ae e lawelaweia ana e na Kepani malaila, a he kakaikahi wale no hoi na manawa a ka mea ohi laikini e hoea aku ai ma kela mau wahi. I ka hoea ana aku nae o Mauna kea ame Willis ilaila iloko o kekahi manawa ae nei i hala, ua loaa aku la ia laua he lehulehu wale_ na likiki i hoikeikeia mai e na Kepani e lawelawe oihana ana ma kela mau wahi, he mau likiki hoi no na dala i ukuia aku i na makai, e hoakaka ana ka kela ame keia likiki no ka loaa ana aku i na makai o kekahi huina dala no ka laikini a mau laikini paha. He nui maoli na likiki o kela ano i loaa aku a ua hoike okoaia mai ka lohe ia Makai Nui Pua ame ka mea ohi laikini Affonso, a i ko laua hoea io ana aku i kela mau wahi, ua ikeia ka pololei o na mea i hoikeia aku ia laua, a 3ce paa nei kela mau likiki lehulehu malalo o ko laua malu. Iwaena o kela mau likiki lehulehu i loaa aku i na luna aupuni, he'heluna nul o lakou i haawiia mamua ae o ka

man&wa i hooholoia ai ke kanawai e koihoi ana i ka. ohi ana i na dala laikini mala}o Ona Kalana. Hawaho ae o keia mau hana poholalo a na makai o ka Apana o Kau, he hanā kolohe e ae no ka kekahi i hanaia, aole na« e na makai apau, aka he h'ookaHi ka o. lakou i ike mauia kona hana kolohe i na Kepani e kaahele ana ma ke alanui. 1 ka manawa ka o kela makai e ike aka ai i sa Kepani maluna o na kaa e holo ana ma. ke alanui, o kona manawa ia e hele aku ai a koi aku la e ukuia. mai he elima dala iaia, no ka holo nui, .a i ka wa e loaa ole mai ai ka elima dala e ae ana no oia e lawe i ekolu dala mai ka poe mai ana e koi aku aī. I ka hoea ana aku ka o kekah'i Kefasi kahnnapule malaila ua noiia mai I* oia. e kela makai e uku aku i elima dala, a i ka hooleia ana aku aole ana dala, Ua hoemiia mai la ina he ekolu dala, alaila pakele oia inai kona hopuia ana ako. Ua hoole loa aku la no ke kahunapule aole he dala iloko o kona nan pakeke, a ua hookikina okoaia mai la oia e hele. e aie iloko o ka haleknai e ku kokoke mai ana t a i' ka loaa aaa mai o ka hapalua, ua hookuuia aku la oia e hele me ka hoopilikia oleia aku. Ua oleloia, ua nui ka poe ma kela apana i maopopo 1 kela mana hana kolohe a na makaī, a ua nui pu hoi na ike e hooiaio mai ai i ka lakou mau hana epa maoli, ma ke auo he mau hina aupnni no ka lehulehu.