Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 42, 15 ʻOkakopa 1909 — AHEA LA AO KANAKA MAI. [ARTICLE]

AHEA LA AO KANAKA MAI.

He meā no e hoalaia mai ai na manao kaumaha mamuli o ka ike mau ana i na Hāwaii i ka holomoku mau iloko o na hana 6 kaualako aku ai ia liikou iloko o na hana e pili mau mai ai ka ilihune ame ka poino, ma o na hana piliwaiwai la ame ka inu waiona.^ Ma ke Sabati aku la i hala aole e nele ana ka ike o kekahi mea iaia e kaalo af) ai ma ke Alanui Moiwahine e kokoke la i' Magoon Block i kekahi lieluna nui o ka poe piliwaiwai e noke ana x ka olokaa i na ulu, aka ua hiki ole nae i ka oihana makai ke hopu aku ia lakou mamuli o ke akea loa o k& lakōu wahi e piliwaiwai ana. Mauka ponoi iho o ka Paka Alkinaon, maloko o kekahi pa i kukuluia he mau hale lehulnhu, o ia walii ia a ka poe piliwaiwai i hoona ai ma kela la, me he mea la e hoike okoa mai ana lakou i ko lakou noho mana aua maluna o ke kanawai. I ka nana ana, ma o kekahi poe Hawaii la e noke mauia nei i ka hopuhopu 110 ka ona ame piliwaiwai, he keu aku lakou oka poe hiki ole ke bela ia lakou i ka wa e paa ae ai i ka hopuia, a oi loa aku hoi ka hiki ole ana ke uku aku i ko lakou mau hoopa'i ke < loaa ke ahewaia imua o ka aha hookolokolo me na hoopa'i nunui, he helehe>lena ,maopopo loa o ko lakou kulana nele ma ko lakou noho home ana, a nohona ohana ana, i nele pu hoi i na hoaloha na lakou e kokua mai iloko o ka wa o ka pilikia. He nui na mea a makou e noke nei i ka hoakaka imua o ka lehulehu no kekahi mau hana kupono e pono ai ka nohona o na Hawaii, e pili ae ai no hoi ma na anuu kiekie ae o ke ola ana, he nui pu no na ninau e lioalaia mai nei no ka mea e ulu hou ai keia | lahui, aka ina o ka piliwaiwai ame ka inu waiona na milimili a na Hawaii e pulama mau ai, e hoomahuahna mau ia auanei ka nalohia ana aku o ka lahui ma na alahele e hiki ai ke ikeia mai he ao kanaka.

He mea e hauoU ai ka manao i ka lohe ana i ka manao hoakaka o ka Meia o ke Kulanakauhale ame KAlana o Honolulu no kona ake ana e hanaia ka poi a ka lehulehu e ai mai nei me ka maemae, a o ke komohia ana aku o ka manao makee/ iloko o ke kanaka e noho poo ana maluna o ka papa Lunakiai o ke Kulanakauhale ame Kalana no keia mahele nui e pili ana i ko ke kanaka ola ana, he mea ia e ala koke mai ai o kekahi alahele a ka Papa Lunakiai e hana mai ai e pili aua i ka poi a na Pake e kuai mai nei.

O ka hiki ana anei e loaa mai na home hookaonoono i na kanaka Hawaii ka ninau ano nui oka manaiwa? Aolei, aka oka hiki ana ike kanaka Hawaii ke malama i kona home. Ehia kanaka Hawaii iloko nei oka aina i makee* ia mea he he «home? Na na kanaka Hawaii i hoowaiwai aku i na malihini, mamuli o ka uhauha, ka akole ame ka lealea, e huli kau ihope e pau auanei ke kuhihewa, a pehea ua ao kanaka anei i keia manawa, q nana iho i keia au o ka noliona o na kanaka, e pau auanei kuhihewa!

Ao.he kuhikuhi ana ae a ke Aloha. Aina i.ka Elele Lahui Kalanianaole no ka pono o kona ili hookahi, aka eia iho no i ke alo ke kumu alakai. Moe like no ika hale hookahi, ai like no ike pa hookahi, a kaa hoi i ke Demokarata ka mana hookohu i na luna aupuni Kalana me na iimahana Kalana, pehea ka hoi ka Elele a na Demokarata i hoopa ole aku ai i ka Meia i wahi hana na ia limahana?

Eia no he\ mau wahi kuai waiona me ka laikini ole ke malamaia mai nei e ka poe hakihaki kanawai, i hooiaioia mai hoi mamuli o ka ikeia ana o kekahi puulu i ka ona ma na la Sabati, ame ka hele ae o kekahi poe me na ie waina aine na omole mai na wahi mai i mauaoia ona punana ia oka waioha. " *