Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 35, 27 August 1909 — HAINA NANE [ARTICLE]

HAINA NANE

Mr. Lunahooponopono, Aloha oe: Ma! ka poli lauae aku hoi au o na kolamu 0 ka Nupepa Kuokoa e hooipo ai ne ka nane a J. E. K. Kakelalnaluikaleo, a f i ikeia hoi ma kona helu o ka Poalima, lulai 23 i liala oia keia: O ka mea e piha ai kuu inoa ua lawa ia ma na hua palapala ame na huahelii Haina Poalua, lulai 20, 1 p. m. Penei ka'u hooheno ana, mahele mria Poalua, lulai 20. O ka hapa mua ma na huapalapala Po, ua ikeia ma ka Puke Nui o ka po he wa ia no ka hiamoe e hooipo ai me Niolopua. O ka hapa hope, e like me ka huahelu 20 nolaila ina o ka huahelu ole wale no ua olelo ia he mea ano ole ia, ua kapaia kona inoa Kikika kokua. Mahele hope, 1 p. m. oia hoi hora 1 o ke ahiahi. Hapa mua ma ka Ifoahelu 1 oiai o ka manao o ka mea Nane, he hoopehu ae i ka loaa o ke Kulanakauhale ame Kalana a nona ka'u e hooheno ae nei i keia: He helu ekahi au i ka' Pulapu la i lono oe. Hapa hope ma ka huapalapala M. ka helu eha o na hua leo lua ma ka Puke Kuinu Mua Hawaii a nona paha ka manao o ka mea Nane Mu ka leo ma ka hawanawana i ka huina pau ana e loaa ai keia Poalua, lulai 20, 1 p. m. Me na keiki hoonoho hua ka welina. Kou no a mau, K. H. OPUNAKUNAKU. Aole mai la ia, huli houia mai! He iki wale iho no kahi o ka make, hoopololeiia mai no a ma ke poo, e kaanini auanei ua kolohe ia kaua. —L. H. Mr. Lunahooponopouo, Aloha oe: E oluolu hoi oe e hookomo aku ia'u me ke pukonakona o na mea pohihihi, ka Boss o ke Kfeena Oihana o ka Halepiiphao o Uwahipouli i ka'u hain.i o ka nane a ua kae'ae'a.la o ka "hale o ka laka ame na kuahao" i hoopukaia ma ka Helu o ka la 23 o lulai i hala. Penei ka'u wehewehe: Ke kukulu nei au i ka ninau me ka ukali pu o na wehewehe. Ninau. 0 ka hapamua o leuu inoa ma na huapalapala ua hooniponipo iho au ma ka aoao o Niolopua? Haina. Ha: Oia . ka bipi ma ka aoao akau o k.a paa bipi kauo kaa, a palau p|iha3 nolaila ina o Niolopua ke | si (aoao hema) alaila o Ku 'ikahekili ka "ha" aoao akau. Pela no ma na paa e ae apau ma keia hookaulike ana, ke hooheno ia penei: O ke si o ka lia ko'u alakai, • -Na makamua i ka hu'a o ka uwepa. Ninau. A o ka hapahope o kuu. inoa ma na huahelu, ua hoonele loaia mai au i na poinaikai he nui? Haina. 0 He ole, ua nele io no aohe waiwai io iloko o keia huahelu, aka penei oe i hoonele loaia aku ai i na pomaikai lie nui. E kukulu ae i ka hapamua ae nei alaila hoopili aku i keia hapa penei: Ha-f-o —hao aole keia o ka hao a ke keiki o Welapapala aka o ka hao keia o ka alunu ame ka makee a koe aole; a nele oe, uona keia hooheno ana: O ka hao a ka makani Koe wahi opala ole. Ninau. 0 ka hapamua o kuu inoa ma na huahelu ua hoopehu ae ia i na loaa o ke aupuni Kulanakauhale attie Kalana? Haina 4444. Eha "ha" (four fours) ua like ia me elia tausani eha haneri ame kanalia-kuniamaha, aole anei hoi e pehu io ,ae ka waihona o ke aupuni ina e kahe aku keia huina iloko olaila aka e nana i ka huina a hookomo i kiko kahi penei 44.44 ina e kau iho i hoailona dala mamua alaila e loaa ana kanaha-ku-mamaha dala anie kanaha-kumamaha keneka aka .hoi ina e nana ponoia ma kek'ahi aoao penei Eha '' ha'' • oia hoi 4x4 like me 16 ke pehu ae la no. E hooheno ia iho nae penei: Mai hoouluhua mai oe, O givi a ka pehu aku au. Nmau. A o ka hapa hope o kuu inoa ma na huapalfl\pala ua hoohiamoe aku au ia oe me ka hooluolu ana no ka 'manawa hope loa? Haina. Ole. He oiaio ua pau ae la na "ole" no ka mea o ka "ha ,fr keia 0 na ole o "Olepau" hoi ma kahi olelō ana nolaila e hiamoe ana me ka hooluolu ana a ala hou mai i keia kaulana manina ae oia hoi ka umi o na po mai ke kau ana mai o ka Hilo ma ka helu malama a'ka Hawaii. Maluna mai oe o ke Zipelina, pololei no ka mea he poe haole olelo e ko lnna o ia mokn. O oe pu no i ka wa a ka Haku e lia'i ana i ka Euanelio oia no, no ka mea he nui ka poe o ko na aina e i lohe i keia nuhou maikai, nolaila kukulu iho la ua loea nei o na mea pohihihi i ka ninau penei: Owai au i ka ke ao holookoa olelo ana? Eia ka'u haina, O oe o Haole.. Eia ka hoonohonoho ana o ka nane: Mahele mua, hapamua o ,ka inoa, Ha; mahele mua, hapa hope o ka inoa, O; mahele elua hapa mua o ka inoa, 4; maliele elua hapa hope o ka inoa, Ole. Nolaila i ka hoonohonoho pono ana ua loaa mai keia maluna ae. Eia k'ekahi o ka olelo Hawaii aole no ka mea i olelo pela he Haole, ma ka olelo Beritania he (foreigner) malihini o ko na aina e mai na Hawaii nae e kapa aku nei he haole, ma ka unuhi maluna ae aole i pili i ka poe ilikeokeo wale no keia huaolelo aka ua pili 1 na poe apau o ko na aina e mai me ka nana olq i ka ili ame ka lahui, no ka mea he (foreigner) no na Pake, Kepani, Pukiki a pela aku. Ua- ninau o lesu i kana mau haumana i keia ninau. Owai la au i ka na kanaka alelo ana? Ua pane na haumana penei: O ,ka kekahi o Elia oe, o ka kekahi a loane Bapetite, o ka kekahi o kekahi 6 na Kaula. Ninau hou o lesu, Owai hoi au i ka oukou olelo ana? Pane o Petero O oe no ka Mesia ke Keiki a ke Akua ola, nolaila no ke aifpuni o ke Akua mai o lesu alaila he malihini kipa no ko na aina e mai a he Haole ma keia kukulu manao ana. ; E kala mai ia'u ina aole i ku like ka'u māu huapalapala mey na hūahelu ame ka'u mau hoakaka ana. Me ka Boss o ke Keena Oihana o ka Halepaahao o Uwahipouli ko'ū aldha wehe papale ame oe e Mr. Luna* : hooponopono ko'u lima akau. J. K. K. KA MAKANI WAIHANAU. Kalaupapa, Molokai, Augatē 20, 1909. : Aole ilaila ka hali'a, eia mai no i ka olelo Hawaii! Apakau loa aku la oe i ka haole, eia mai no kgua i ka hapalua like o ke alahaka o Nualolo. Noonoo houia mai!—L. H.