Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 32, 6 ʻAukake 1909 — KUU WAHINE ALOHA UA HALA. [ARTICLE]

KUU WAHINE ALOHA UA HALA.

I ka Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa, Solomon Hanohano, Welina kaua: E oluolu oe e hookomo iho i ka 'u wahi puolo walohia ma kahi kaawale o ka kaua hiwahiwa Ka Nppepa Kuokoa, Ke Kilohana Pookela no ka Lahui Hawaii; a nana ia e uwila aku ma na kihi apau o ke Teritore o Hawaii nei i ike mai ai na kini makamaka* ame na hoaloha apau ona mai ka la puka mai ma Kumukahi a ka welona a ka la i Lehua. Ma ka hora 3 a oi a. m. o ka Poaha la 8 o lulai, M. H. 1909, ma Waialua, Oahu, ua kipa ae la ka elele ana ole a ka make a lawe aku la i ka uhane o ka 'u wahine aloha Kaaumoana Kealohapauole. j Ua hanauia oia ma Kukuiopae, S. I Kona, Hawaii i ka makahiki o ka pele j mua ma Kiholo i ka makahiki 1859, nolaila ua piha iaia na makahiki ma I keia ao mauleuie i ke 50. Ua puka mai oia mailoko mai o Kaea ! (w) ame Kaawa (k); nolaila e hooI maikaiia na Lani kiekie Joa ma ka I inoa o ke Akua ola Amene. I Ua hoohui ia maua ma ka berita o | ka mare e ka Bev. Manaee ma Pahoej hoe S. Kona i ka malama o lune 30, M. H. 1880; nolaila ua hiki aku na makahiki o ko maua nolio ana iloko 0 ke apo a ke aloha i ka 29 o na makahiki me ka loaa ole he manawa i kaawale ai kekahi me kekahi ma ke ano he ku-ee. He wahine heahea he hookipa i na malihini mai ka poe kiekie a ka haahaa, he puuwai hamama lokomaikai e poina ole ai i ka poe apau ana i hookipa ai mai kona lahui ponoi a na hapa a hiki aku i ka haole piha maoli. Ua hookipaia eia aole ma ke ano ulakolako aka ma kela haawina kupaianaha a ke Akua i haawi mai ai ia kakou ka lahui Hawaii oia hoi ke aloha ka mea i oi aku imua o na mea apau. Nolaila ke haku nei au i wahi kanikau nona: i Kanikau alolia keia nou e Kaaumoana; i Kuu wahine mai ka wai i ka maka o | ka Opua. I Ke halihali ae la iuka o na ulu a weli, j He hooweliweli ka ko aloha ia'u, Elia—e kuu manao njjjue ke kino, 1 leo hala ana aku la. Auwe kuu wahine, kuu aloha hoi—e! Kuu wahine mai ke kai malino o Kona—a! Hakonakona loko o'u i ke aloha ia oe, Kuu wahine mai ke one piha kanaka o Puhau, Mai ka ua Lu Lehua o Pinaonao. Mai na pali kuilua o ka aina, Mai ka la wela hulili mai i ka Pahoehoe; Mai ke kai haku'i lua i Mokapu, Ua kapu aku la ou mau maka ia'u Auwe kuu wahine kuu minamina—al Kuu wahine mai ka ua loku mai i ka nahele, Ke kapekupeku ae la i ka lau o ke ki, Ke kihae ae la i ka lau o ka ieie, Ke koiele ae la i ka luna o Kaupokii, Kii mai ko aloha i kuu waimaka, Hanini haluku i ka lau p ka lihilihi, Auwe kuu wahine kuu aloha hoi—e! 'Kuu wahine i ka la wela i Haleokeawe, Aloha ia wahi a kana e hele ai, E hooikaika. ana i na hana o ka Uhano Kuu wahine hoi—e, kuu aloha hoi—al Kuu wahine mai ka ihu haulani o ka Mauna Loa, Ka home hoi nana i hiihele mai i ko kino wailua, A hiki hou hoi i ke one hanau o ka wahine,

Aloha na lae makawalu o na Kona, E nihoniho ae 1 a i ka ili o ke kai, Kai a kuu kino eha i ko alolia, Lupea i ka hana a' ka waimaka, Auwe kuu wahine kuu aloha hoi—e! Kuu wahine mai ka leo hone mai o ke Kahuli i ka pili o ke- ao, Mai ka hau kololio mai i na Pali. Mai ke Kai maokioki i ka holoa e ka hāu, *' Ma na ale hanupanupa o. Alenuihaha. Ke haha hewa nei au i ka paia o ka home o kaua, Aole nae ou wahi 'loaa aku. Hookahi no mea i loaa ia'u o ka nele A o ka eha e loloku nei i kuu kino no ko alolia, Aloha ka malu Ulu o Lele o ia aina malihini, A kaua e luakaha ai me ka mama o kaua. Lumilumi Ahu Lani i ke kapu, Noho aku kakou o ka la'i o Luaehu E wālea ana i na keiki heenalu o Uo, Uo ia ko aloha paa i kuu puuwai, He waiwai makamae hoi na'u e hii nei, Aloha kahi wai o Kapoulu, O ia wai hu'i i ka ili o ka malihini. Aloha ia wahi a kaua e hele ai, Auwe kuu wahine kuu minamina hoi—e! Kuu wahine mai ka ihu haulani mai o ka Neki Mele, Ke kaupu hehi ale o ia mau la Nana kaua i, hii hele aku r A hiki i ka huikau lua o ke kaona. Aloha ka home i Puehuehu, 0 ia wahi a kaua e pili ai. Piliia aku e kaua ka luna i Palikea, 1 hoolau kanaka i na keiki ame na moopuna. Aloha ia wahi a kaua e noho ai E honi ana i ke ala o ka pua Kenikeni. i Ke kanikani a ula nei no loko o'u i ko aloha, I Aloha'kuu hoapili o kuu wahine. Kuu minamina pau ole hoi ia oe—a ! Kuu wahine mai ka la wela o ke kaona Mai ka huikau lua la i ka Nekina, Mai ka i'a mili lima la o Ulakoheo, Aloha ia wahi a kaua e pili ai. Aloha ka leo o ka pele o Kaukeano, Hoanoano mai ana ko aloha ia'u, E i mai ana ia'u e uwe iho a uwe no—a! Kuu wahine mai ka lawe lilo a ke kaaahi, A hiki aku kaua i Manana. Kau aku ike kaa lio oni ka huila, ! Lawe haaheo i ke kula o ka Lipahee. Hele aku kaua o ke Kahawal o Kipapa, Kle papa mai nei oe ia'u ua oki uaj lawa, Ua pau hoi kou hoopa ana mai ia'u, Auwe no hoi kuu aioha kuu kaumaha ia oe —a! Luuluu wale loko o'u e noho nei i ko aloha, Aloha ka malu lau o ke Koa o Waikakalaua, O ia wahi a kaua e hoomaha ai. Hele aku o. ke kula o Kalakoa, E alo ana i ke anu a ka makani he "Waikoloa. He loa ka helena o Leilehua, Haila kaua i ike ai i ka nani o ka . aina. Ka waiho la'i mai a Kalena i Haleauau, Lahalaha Lihue i Malamanui, Nui kuu minamina kuu aloha ia oe—a! Auwe kuu wahine kuu aloha hoi e. Kuu wahine i ka la'i o Waikoloa,

O 5a "wahi a kaua e pili ai me na aikane a leaua. Lohe aku ana v oe e Lahapa ika lono kaumalia, Aloha ae la o&"o ka uka i Wahiawa, Hele aku o ke kahawai i Kukaniloko, Ke lokuloku nei loko o'u i ko aloha, E Kaaumoana hele loa—a Alo—ha! Kuu wahine mai ka uka la o Kepaaikanaka, Mai ke kula kaulana la i Heleinano. Manomano ko aloha ia'u nei, Hiki ole ke ana ia. E na mea ike a ke akamai a ka haole, Kuu wahine i ke kula laula o ka Pehu. Ke pehu mau nei no loko o'u i ko aloha, A hiki mai no ko aloha e uwe no au—a. Auwe kuu aloha kuu minainina hoi—e. Kuu wahine i ke kula o Halahape, 0 ia kula a kaua e hele kokoolua ai. 1 kokookolu i ka luhi a kaua he keiki, Hiki aku kakou i ka Pohaku haili lepo, Ike i ka nani o ke Awaawaihe, Hiki aku i ke ltula o Kemoo, Po ana Puaena i ka ehukai. Huli aku nana ia Kawaihapai, Me J>e moena pawehe* la ke kula i Mokuleia. j H,oomaha aku kaua, I ka hume o na kaikuaana o kaua. Aloha ia wahi a kaua e pili ai, Pili hele ia e kaua, Ke kahua heihei la i Walikanahele. Aloha ia -wahi a kaua e pili ai, E huikau pu ai me na> kamaaina, 0 ia aina ku polua i ka la'i, Lai iho la ke luila i Kamananui, Hoonuinui mai ana ko aioha ia'u e uwe, A uwe no au—a! Auwe kuu wahine kuu minamina hoi—e! Kuuwahine mai ka lawe haaheo a ke Kaaahi, 0 ia lio aha'i puahiohio ia kaua. Mea ole ka loar-».ka Lae o Kaena, Huli aku e ke alo i Makua. Ike i ka uka la o Koiahi, Ua ahi ua wela ke Kaiaulu, 1 ka lioohae mau a ko aloha, Aloha ke kula i Ohikilolo, I ke ku Kalaihi mai a Malolokai mamua, * Aloha ia kula a kaua e pili ai, Hiki aku i ka la'i o Makaliā, Oni ana o Mauna Lahilahi mamua. Hilei aku i ka La'i o Pokai, Ke i ae nei ko aloha ia'u e uwe. A e uwe no au—a. Auwe kuu wahine leuu pauinako hoi —e! Alo—ha Alolia uo—a! HE INOA NOU E KAAUMOANA. Noh o 110 i Puna ka nani me ka maikai, He hale kipa ia na ke ala me ke Onaona, E oki oe i ke kal o Huia, I ka hoene leo lea o. ka Ie() o ka wai i ke alo o Kaala, Ala Hilo hoopumehana i ke ahi a ka wahine, Ua anu i ka ua a Kauluau. A ka makani nui e pa nei Pa na leo lea na ke kai o Huia, I huia Hilo i ka hala rtie ka Lehua, E kahileo ana i ke kai o Paikaka. I ke one luana kanaka nui i Waiolama', Malamaia ke aloha i loaa. O luhi auanei oe i ka imi, Ina ke aloha la he mea liliha, Maikai ke aloha ke ike pu no—a, E— o e Kaaumoana i ko inoa. Me ka Lunahooponopono ko'u welina aine na keiki hoonoho hua ko'u a noi. Kou oiaio, T>. Kealohapauole Kahunaaina. Pahoehoe, S. Kona, Hawaii.