Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 31, 30 Iulai 1909 — HAINA NANE [ARTICLE]

HAINA NANE

Mr. Lunahooponopono, Aloha oe: E' oluolu oe e hookomo iho i keia wahi haina nane ma kahi kaawale o ka leo 0 ka Lahui i ka haina o ka nane a W. B.' Kaukaweli Home i hoopukaia ma ka la 16 o tulai, 1909, e olelo aua ua wahi nane nei penei: He I\ama ka'u i hanau mahoeia iloko o ku'i ka hekili, nei ke ola'i a ka uwila i Kaneohe, h'e lei, a he milimili na ka ua punohu ula i ka moana. O ka mua o ua luhi la a maua me ia nei ke noho nei ia inaluna o ka aina me ke kilohi ana i ka hono o na moku, mea ole ka piina ka ihona pali, e lekei ana maluna o na a no ka mea ke i mai nei ka haku, Owau no ka malamalama o ke ao nei o ke kUlanakauhale i ku ma kahi kiekie aole ia e naldwale, oiai o ka mea huna o ka aina ua ikeia. Nolaila eia ka haina o ka mahoe mua o Maunakea ka aina, kela kuahiwi kaulana o Hawaii e like me ka mpolelo o ua kama uei a maua e olelo ana penei: O ka meahuna o ka aina ua ikeia, pololei, ina oe e pii ana iluna o Maunakea aina e ike ana oe i na wahi apau e like me ka olelo a ka Haku e. olelo nei o ke kulanakauhale i ku ma kahi kiekie aole e pela no, ina oe e pii ana iluna o kahi kiekie o Maunakea aina, aole no e nalowale ke kulanakauliale ia oe no ka mea ua kau oe ma kahi kiekie a e ike ana oe i iia wahi apau, a nona keia wahi hooheno penei: 1 E aliaia ana o Maunakea, alo pu me ke kehau. * Ke i niai nei ka moolelo o ka mahoe elua aole ana wahine, ua hookuuia e hele maluna o na ale kupikipikio o ka moana nui kai hohdnu e pehiia ana e na huna kai lelehune kai heahea i ka ili me he kui la e houhou mai ana i kuu poli. Ua kaaheleia e laua ka aina ame ke leai a o ko laua aloha no oukou, ua lawa ia no ke kaapuni ana i ka honua' holookoa. Ke olelo nei ka lua o ka mahoe aole ana wahine, pololei sua kela aole no wahine a Maunakea moku 1 ikeia ua mare a i ole noho manuahi paha. Nolaila ua ku ka ninau penei: Owai ka inoa o ka mahoe muaf Haina o Mauuakea, kuahiwi o Hawaii. ! Ninau 2, Owai ka inoa o lea mahoe elua? Haina, o Maunakea moku. Ke manao nei au e puka mai ana ka malamalama a nana e hoakea aku i na wahi pouliuli apau. E kala mai ina ua hu i kula ka waa 1010 niu. Me ka Lunahooponopono ko'u malialo me na keiki oniu hua inekala ko'u welina pau ole. D. R. K. AEKAI O KA HEMA, Kewalo Lumber Yard. US hu io i kula ka auwaa loloniu; i | kau a mea o ka hoe ole, a ina paha i kiei lihi ia iho e oe iloko o kahi keena iki o ka Mauna Kea, ina ua loaa pono ua mahoe nei e hoekepue ae ana, me lee c> a ke keiki o Alika, e ao nae o ku ko mau maka, a haha poele ka j>apai o Honolulu. Huli houia mai! O ka'u haina kekahi e Wm. R. Kahalii i pae like mai la i ka ale hookahi ! a?-pi 5 - holo aku la mawaho jo Molokai— L. H. Mr. Aloha kaua: Ma ka Pplilauae aku hoi au o' na kolamu o ke Kuokoa, no o k,a Lei a kuu hoa J. W. KakelamaluikalQo nona au e hooheno ae nei i kahi mea a Kaehu. "Noh 0 a-u hoolono maloko, | Ka holoke akeKi i ka laka." Penei.—Ke huiia ke kino,me ka īii'u Paliu. E ku kiai ana n ! 6''ka maluliia 0 ke dala a ka. poe waiwai ,nai pali»v hao ma na hokele na wahi hoaliu dala a ma na taowera na pahu e welo ai na liae a he mau pahu noi leo na poe ilihune no na lole. Ina o ke kino wale no, Pa he makau hi aku, he mau umiumi kona i pipii ai ke kai i k'a. Ava e oeliu ai na lioe. Ina e huiia ke poo me kino, Kipa kahi o ka hooliiolu ana hoomalia ana a kalaia ana ae o kekahi mau hemahema mamua o ka hiki loa ana i leahi 1 manaoia. Tna e huiia ke poo me hi'u Kihu pololei ole ka poka ma kahi i manaoia ua hoouluhua a hoonaukiuki mai i ka mea Kipu. . Ka moa o na pauku ekolu o ka Lei. 1. Ki, o ia ke poo. 2. Kino, Pa. 3. Hiu, Hu. Owai keia Halelu i paanaau ma kona waha? Haina, Ki. Oka inoa piha o ka lei Kipahu. Me na' keiki oniu hua mekala ko'u welina, K. H. OPUNAKUNAKU. Aole ilaila ka lei a ke keiki o Uwaliipouli, aia i ke kuahiwi i ke kualono, i ka haka lewa o Nualolo, a aia no imua o ke alo kahi i hoekepue ae ai, a ina i pohihiihi mai la oe i keia ea, alaila aia a lilo oe i keiki o Kohola e ike auanei oe i leo liosana i ka Halelu a Davida. Hoonuiia ka ikaika! O kau haina kekahi e Wm. R. Kahalii r olehaia mai la e ke aku no ke ku ole i ka ii aloko. L. H. Mr. Lunahooponopono o ke Kilohana, Aloha kaua: E oluolu mai ia'u no'u lioi kekahi mmi kaawale o ka kaua liiwahiwa no ka'u haina o ka nane a Kaukawoli Home i puka mai ai ma leou pepa o ka la 16 o lulai, A. D. 1909, a penei no ia: He Kama ka'u i hanau mahoe ia iloko o Kui ka hekili nei ke ola'i, a ka uwila i Kaneohe. He lei, a he milimili na ka ua punohuula i ka moana. O ka mua o ua luhi la a maua, me ia uei, ke nolio nei oia maluna o ka aina, me ke Kilohi ana i ka Hono o na moku, mea ole ka piina ka ihona pali, e lekei ana maluna o na mauna, a no ka mea, ke i mai nei ka Haku, Owau no ka malamalama o ke ao nei, o ke kulanakauhale i ku ma kahi kiekie aole loa ia e nalowale, oiai o ka inea huna o ka aina, ua ikeia. O ka mua o ua luhi la a maua he "Pou Kelekalapa," ke nolio nei oia maluna o ka aina, e kilohi ana hoi i ka Hono o na moku, e lele ana hoi kona mana hoonee mai k«kahi pou kelekalapa aku a i kekahi, mea ole hoi ka piina ka ihona pali, e kohu ai keia hooheno: Ina a o Mine leo'u lio holo, Mea-' ole ka piina ka ihona pali. Ka lua o ka luhi wahine ole a maua, ua hookuuia aku ia e hele maluna o na ale kupikipikio o ka moana nui kai hohonu, e pehiia ana hoi e na hun\„kai lelehune kai heahea i ka ili, me he kui e houhou mai ana i kuu poli. Ua kaahele ia e laua k*t aina me"ke kai. a o ko laua aloha no lawa ia no ke kaapuni ana i ka honua holookoa. Ka lua o ka luhi wahine ofc a maua,

he "Pou Kelekalapa" ma ke kai, o ia hoi aia muluna o na mokuahi nunui e holo inai nei i o kakou nei, na moka manuwa o ia hoi na mokukaua. i ka hookuku ana a hootiana, nana.ko maka i ka mahina, ua like wale io mai Kaena a Waialua, ua puni ke ao holookoa i ko laua nani a kakou e ike nei i keia au naauao. E ku ai hoi keia mele a kahiko: Aohe hana a Kauhikoa, Ua kau ke poo i ka uluna. Ninau 1, Owai ka inoa o kuu mahoe mua? Haina, Pou Kelekalapa ma ka aina. Ninau 2, Owai ka inoa o kuu mahoe hope? Haina, Pou Kelekalapa ma ke kai. Me keia mau weLewehe, pokole ine ka manaolana e lioea mai ana ka malamalama. E kala mai ina ua ewa ka pilina me ka nihoniho. Welina'i ka Lunahooponopono ame kon mau keiki ko'u anoai. Kou no a mau, AEKA.I O HAIĪOLA. Lahaina, Maui, Iulai 21, 1909. Ua ewa mai la ka pilina me ka nihoniho, ua hapaku'e ka holo ana o Mine. Kiekie loa aku la no oe iluna o ka poa kelekalapa, eia iho no ua mau mahoe la iialo kahi i kolo ai, he mau lōlo, aia no ka hiki he hapaiia, eia nae iloko o ia haahaa ahuwale ke ao holookoa i ko laua mana.—Imi houia mai. —L. H,