Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 25, 18 June 1909 — KA OLELO HOOHOLO A KE KOMITE MOKU HEIHEI. [ARTICLE]
KA OLELO HOOHOLO A KE KOMITE MOKU HEIHEI.
He halawai ka i malamaia e ke Komite mokuheihei maloko o ke keena liana o ka Hawaiian ma ka hora ekahi auwina la Poakolu nei no ka noonoo ana i ka Olelo Hooholo hope loa no ka hoohalahala i waihoia mai no ke kiaha dala a Mr. Cooper. Ina i hiki mai o Alee. L.yle ma ka Poalua aka ua pau mua kela hana i ka hooholoia, a no ka makemake ole o ke Komite e hoopuka e ia ka Olelo Hooholo me ka loaa ole i manawa nona e kamailio ai pela i hoopaneeia mai ai a ka auwina Ja Poakolu nei. O ka heihei moku no ke kiaha kala a ke Kiaaina i hoolalaia no ka la 26 o lune nei, e holo kaapuni i ka Mokupuni o Oahu—ua hoopaneeia a kahi manawa iloko o ka mahina o Augate mamuli o ka manaoia he oi aku ka maikai e heihei i ka wa o ka mahina piha. Ma ka Poalua nei, ua wae ae na ona moku i ka lakou mau makana like ole e like me ka lakou i koho ai. E lawe o Hawaii i ka umeke laau a Maui. O ka Kamehameha i ke kiaha dala a E. O. Hall & Son; ke Concord i ke pena i haawi makanaia mai ai e Allen & Robinson, a o ka Luka o ka moena veleveka Kepani i haawiia mai t Lewers & Cooke. No ka umeke laau makana a ko Maui poe i haawi mai ai he wahi moolelo kupaianaha no ke .pili ana ia umeke. Ua kenaia kekahi limahana o Mr. Williams e kii i kaalio a kau maluna a holo e huli i umeke laau kahiko i hana maoli ia me ka lima i ke au kahiko, a ina oia e ike ana e kuai mai, no ka mea oia maoli ka makana i makemake loaia aole o ka mea i hanaia me ka mikini. Ua huli hele kela kanaka ma na kau hale like ole a ua ahiahi akahi no a loaa iaia kekahi umeke laau kahiko. He umeke koa ia i lohila a noho ke aka iloko. O ka apiki, aohe makemake o ka mea nana ka umeke e kuai, no ka mea, he umeke kaljiko loa ia i malamaia e ka ohana no ka manawa loihi. Ua haalele koke kela kanaka i ka hale me ka manao no ka hoka o kana huakai, a mahope ulu ae la ka manao iloko ona e kii i kekahi kahuna a e hele pu mai me ia i ka hale i loaa ai ka umeke me ka manao e lilo kana mau olelo i mea weli ia e leela. ohana a o kana kauoha e kuai i kela umeke he olelo mana maka'uia ia. He oiaio ua ko io kona manao. I ko laua hiki ana me ke kahuna. i ke hale o ka poe ria lakou ka umek&, ua noke aku la ke kahua i ke kamailio ia iakou a hiki i ko lakou ae ana mai e haawi wale, aohe dala. Ua haawi ia aku nae kekahi puu dala nui ia lakou a lilo mai ka umeke. E kinohinohi ia ana kela umeke me ka waikala apuni me na huapalapala moakaka. O keia iho la ka moolelo e plli ana i hela umeKe.