Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 10, 5 March 1909 — KA HALAWAI A KA PAPA LUNAKIAI Ae na Lala Repubalika o ka Papa i ka Loaa Ana o ka Mana Hookohu i ka Meia. [ARTICLE]

KA HALAWAI A KA PAPA LUNAKIAI

Ae na Lala Repubalika o ka Papa i ka Loaa Ana o ka Mana Hookohu i ka Meia.

Ma ka noho ana a ka halawai a ka Pana Lunakiai ma ka po Poalua nei,! he helehelena lohaloha wale no ko na hoa apau i akoakoa ae. Aolie i loihi | /ihfv ka noho ana o ka Papa a o ke no»" kokeia mai no ia e Lunakiai Quinn j a kokuaia mai e Ahia no ka hoopanee ana. Mahope o ka liehiheluia ana mai 0 Up, moolelo o ka halawai i hala o ko Logan manawa ia i komo aku ai a lawe ae la i kona noho. I ka wa no i pau ai o ka heluhelu ana a ke Kakauole{o Kalauokalani ua noi koke mai la 0 .•'uinn e hoopanee ka halawai a ka auwina la Poakolu mai, ua kokua kokei'u« hooholoia ka hoopanee, Wahi a Lunakiai Logan i, kamailio ae ai, ina ka oia i hiki mua/ mai a i ole i maopopo mua iaia ua noiia e hooffane<! i ka halawai ina ka ua ku-e oiaj no ka mea he mau liana kekahi 'aha i makemake ai e lianaia i kela po a 't*,D ka hooholo muaia ana no ka hoopanee aohe ana mea e hana liou aku. ai. Wahi hou ana ua loaa mai ka na ā'o ana i ka Papa i na keeliina a lakou e hoonee mua aku ai i ka hana ma *ia la, nae ua holo mua aku hoopahee. Ma ka mea i hoomaopopoia aku o ke kumu o ka hoopanee kokeia ua hopohopo ka hapanui o na Lunakiai Repuba)ika ina e hoomauia aku ana ka lawelawe ana i na hana mau o, ka halawai e waiho hou mai ana ka Meia i 1 kniia inoa ma kahi o ka Luna Alanui [ ame na luna aupuni e ae a he mea ia | ē hoala houia mai ai leo lakou paio ana e pilj. ana i.ka oihana alanui. j & ka .lnea i hoomaopopoia aku he j makemake ko na Lunakiai, Kepubalika e hoopaneenee i ka lawelawe ana 1 na hana maa mau, e like ka loihi ke kupono i ko lakou manao, a ) o&'». hiki paha i ka .hoololiia ana-ma o ka palapala hoohui Kulanakauhale ; i mea e hiki ai e loaa ia lakou ka mana hookohu i na luna hana Kalana, [ aole hoi i ka Meia, e like me ia e ku nei i keia manawa. Ma ka olelo a kekahi o na Lunakiai I ma ka Poalua nei, ina ka e hele loa aku ana ko lakou aoao i ka nele i ka mana hookoliu, alaila e lioole ana i lakou i ka hookaawale ana i liaawina

dala 110 ka uku ana i na limaliana a | ka Meia e liookohu ai. I Ma ka Poalua nei ua kiiia mai o Meia Fern e ka Makai Kiekie e hele imua o ka Aha Kaapuni a e pane ma ke an<> oi:i kekahi o na mea i hoopiiia ma ka hihia o Jolm Haskell vs. i ke Kulanakanhale ame Kalana o Honolulu, he lioopii e koi ana i $5,000 poho mannili q ka poino i loaa i ka mea hoopii i ka malama aku nei o Novemaba i hala, i ka wa ona i kiola ia ai mailuna aku o ke kaa ukana o ka U. S. mamuli o lta hooku'iia ana e kekahi o na kaawai kinaiahi ma Palaina, a haki kona wawae, Ma ka Poalua nei ke komo ana ae o ka hoopii iniua o ka Aha Kaapuni.. Ua hoike ae ka Meia i kela hoopii imua o ka Papa maloko o ka leka a ua noiia aku e waiho i kela hana iloko o ka lima o LoiO Kalana. Aohe nae lie inea i hanaia. O ka hoike e pili ana i ka liihia o Solomcn Peek i manaoia e laweia mai ana i kela ahialii, eia nae, mamuli o ka hoopanee kokeia ana o ka halawai aohe i heluheluia mai. 0 ka hoike kekahi a ka Makai Nui i laweia mai no ka heluhelu ana. Maloko o kana hoike o ka huina nui 0 ka poe i hopuia ma Honolulu nei wale no he 339; a o ka nui o ka poe i hoopa'iia he 243; a o ka uku hoopa'i 1 ukuia mai he $1,147.90. O ka huina| nui o na lawehala i hopuia no ka inokupuni holookoa o Oahu he 379; he 267 i hoopa'iia a o na uku hoopa'i i oliiia mai he $1,628.90. 1 ka wa i nolio ai ka Papa ua mahae lua na kanaka limahaua i komo aku i ke keena ma na aoao elua; ko na Demokarata ma ka aoao mauka a 0 ko na Repnbalika ma ka aoao makai. Ma ka noho ana o ka halawai a ka Papa Lunakiai ma ka auwina la Poakolu nei, ua hoakaka ae na Lunakiai i ka mana o ka Meia e liookoliu 1 na poo o na oihana like ole o ke Kulanakauhale ame Kalana o Honolulu, a ma ia hana ana ua hoole maoli lakou i ka mana ole o ka lakou mau hana apau i lawelawe ai mai ka la 4 mai o lanuari i liala. Ua laweia mai ka papainoa a ka Meia i hookoliu ai ma ka la 4 o lanuari ua hooholo loaia kekahi mau hookohu a o kekahi aohe i apono ka papa, a ke mau nei no kela paio o lakou no ke koena o na hookohu a ka wa hea la e hololea ai. Ua apono pu ka Papa i ka hookohu o ka Luna Alanui, a oiai o Jobn Wilson, he Demokarata, ua hoole ka* papa i ke apono ana i kona hookohu.-' , Ma keia apono ana a ka papa i na hookohu a ka Meia, ua kuleana ole loa*ko T. P. Cummins noho ana i Luna Alanui iloleo v keia mau mahina elua, no ka mea, na ka papa ia i liookohu, aohe mana liookohu i loaa i ka papa he mana apono wale no leona. O leekahi hemahema nui a ka, papa i hana ai o ko lakou' hoopau e ana i na poo o na oihana mai lea hana aku me ka loaa ole o na pani hakahaka ma ko lakou mau walii. Malalo o na rula e paa na' luna aupuni mua i ko lakou mau leulana a liiki i ka liookoliu ia ana o ka mea e lawe ae ana ia kulana, alaila waiho mai i ka hana. O keia lea pilikia ma ko Cummins aoao, no ka mea ua hoopauia o Cummins e ka papa Lunakiai, ma ke ano oia ka Luna Alanui mua, mahope koke iho no o ka la 4 o Tanuari a ma ia kumu ua nele ko Cummins kuleana e nolio hou mai ai i Luna Alanui e like me lea ka papa i hookohu \hou ai; na lakou no i hoopau me ka loaa ole o ke kanaka ma ia wahi a na lakou no i kii hou a lioonoho aku iaia i Luna Alaīiui me ko lakou maopopo Meia ka inea kuleana e hookohu, * Ma ka nana aku i ke kulana Liiha Alanui o John Wilson ka mea kuleana e noho i Luna Alanui, ke kaniaka a ka Meia i kookoliu ai mai ka la 4 mai o lanuai'i, aole i apono ka papa ia inoa i Luna Alanui, aka nae oia ke kanaka kupono loa e nanaia aku ai nana e malama a e hooponopono i na waiwai o ka Papa Alanui i keia la. Pehea la ka nui o na halawai i koe a'T«a papa e noho ai a hiki i ka lokahi An&io «nā manao o ka Meia ame ka Papa no ke kanaka kupono i Luna Alanui? O keia malalo ilio nei ka papainoa o na poe i liookohuia ma ka la 4 o j Tanuari: C. L. Rhodes, Kakauolelo a ka Meia; Mr. Gere, Eneginia Kulanakauhale; Captain Berger, Kumu Puliiolie; W. L. j | Frazee, Poo v o ka Oihana Kukuuwila; | C. H. Thurston, Poo o ka oihana Kinai- j ahi; Mr. Reeves, Makai o ka Uwila a-! me Hoike Pauahi; J. H. Wilson, Luna Alanui; D. K. Martin, Luna o ka Oihana Lawe Opala.' Na Logan i noi aku e apono loaia | na inoa o Gere, Berger, Prazee, Reeves ame Thurston, a o ka inoa o J. H. Wilson aole e aponoia, a o ka inoa o na luna aupuni e ae e waihoia ma ka papa. jUa ku-eia mai e McClellan. Ua ma-1 kemake o Logan e ninau kukaawaleia o J. H. Wilson a o na inoa ana i waiho mai e ninau ia a e apono loaia. | Ma ka ninauia ana no ke aponoia o | na luna aupuni Kalana apau ua hooholo lokahiia, a koe na luna alanui liilii. Noi hou mai o Logan e ninauia ko J. H. Wilson inoa ma ke ano he Lima Alanui no Honolulu aole e aponoia. Hoole ka Meia i ke noi ame ka ninau ana a na Logan ponoi i ninau. O na Lunakiai i apono ole —Aylett, Kane, Ahia, Quinn ame Logan. Ma ka aoao apono, o McClellan, no Cox hoi, kanalua. Heluheluia mai na inoa o na luna alanui ma na Apana—No Ewa, o J. Manoanoa; Waianae, Fred Meyers; Waialua, H. H. Plemer; Koolauloa, D. K. Kaahu; Koolaupoko, J. K. Paele; Waimanao, Geo. Chalmers. Noi mai o Logan e apono loaia na inoa o na luna o Waianāe ame Waimanalo; ua aponoia e ka Papa a Logan, a o na inoa e ae aohe i aponoia, a waihoia ke koena aku o na inoa ma ka papa ina ke noi a Logan. Waihoia ma ka papa lea papainoa ukuhana i waihoia mai ai e McClellan no na lako meahana, na ukuhana no , ka apana Alanui o Honolulu, Koolauloa j Ewa, Koolaupoko ame ka oihana Lawe j Opala, pela me na paka no lakou ka j huina he $2,000 mamuli o ke noi a Logan. Ma ka hoike a ke komite ua aponoia ka pololei o ka Peek lawelawe ana. mai ka hoike. I Heluheluia mai kekahi mait palapala hoopii e noi ana i mau ipukukui uwila nunui. Ua waiho muaia na noi o keia ano iloko o ka lima o ke komite a mamuli o ka mai o ka Lunahoohana nui Frazee

o ka Oihana Kukuiuwila aole i loaa mai kahoike. Noonooia ka ninau uku hoomau no kekahi kanaka ma'i o ka bana Hawail, a ua hooholo ka Papa, o na hoopon»pono ukuliana no ka poe limahana i ma'i e lawe pololei ia ae no imaa ® ka Papa. Hoopaneeia ka halawai a ka Poalima Malaki 5, ma ka hora 7:30 p. m.