Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 9, 26 February 1909 — NA LIMAHANA AME KA MEIA [ARTICLE]

NA LIMAHANA AME KA MEIA

I Mr. Lunahooponopono "Kilohana a ka Lahui"—Ma ka nana ana i ke kulana hookele aupuni e like me ia e ikeia nei i keia la malalo o ka hooponopono ano aupuni liou i kapaia ko Anpuni Kulanakauhale a Kalana o Hoeolulu, a pela pu hoi me na hana kupaianaha e hanaia nei e ka Meia ame kn Puuku, aole e nele ka ike ana o ke kanaka noonoo kaulike i na hana kaili inana a ha'iha'i kanawai mau ana a kela mau luna aupani i man30 o laua ka oi maluna o na mea apau, oiai nae, ina e hoomaopopoia ka mea oiaio, he mau walii kauwa wale iho no laua e liiwelawe ana i ka hana o Va lehulehn. He hookahi malama me ka liapa' mai ka manawa mai i hookiekie ia ae ai ki'ia mau keonimana ina kekahi o na oihana kiekie loa o ka lehulehu a he hookahi malama ame ka hapa ko laua ame na loio o laua i piha na pakeke me na kina'una'u kanawai ano ole, hoapaapa ana maluna o ka mana • loaa ōle ia laua, a ae aku i-ka pilikia anie ka hune e kipa aku ma ka ipuka 0 kela ame keia limahana. - He hana pono anei keia? Ke olelo nei au, aole! Aole o ia wale, aole i hiwa ae ]a kela mau hookaumaha ana a keia man kanaka i ka lehuleliu e like me ia i hoikeia ae la maluna, aka, r.a kauo loa ia aku na limahana, ka poe na lakou e hoopoinaileai nei i ke Kalana imua o ka aha no ka imi ana 1 ko lakou pono ilaila. Pehea ka loihi 0 kela ninau e waiho ai inwa o ka aha, aole mea i ike. Heaha ka hopena | e loaa ana i na oihana kalepa waiwai a l.-ooholomua iloko o kela Kulanakau- i hale ame ke Kalana liolookoa ina e haalele mai ana na limahana e hana n:ei ma na hana o ka lehulehu i ka i hana, a imi aku lakou i ola no lakou ma kekahi mau hana okoa e ae mar j waho ae o na hana o ke aupuni Kula- i nakauhale o HonoluKi? Owai ka mea nana e papa ia lakou i ko lakou haiia ana pela? Aole loa hookahi. E pili ana i ke kuleana o ka Puuku e hoole i ka uku ana i na kikoo dala 1 aponoia e ka Papa Lunakiai, aole a 'u kamailio maluna o ia ninau, no ka mea, ua pau mua no ia n'wiau i ka hooponoponoia e ka Aha Kiekie, oin. 'hoi: " Aole he iftana o ka Puuku e hoole i ka uku ana i na kikoo dala i aponoia e ka Papa Lunakiai; a aole no" ona mana e lawe ae i ka mana o Ue kanawai ma kona lima a hooholo iho i ke kir-e' a ku-e ole paha q ia hana ana a lea Papa Lunakiai i ke kanawai." No ka Mana o ka Meia. Ina no paha ua loaa iaia ka maiia ma ke kanawai e iiookohu i na luna aupuni i hoomaopapu ole ia ko lakoi: kohoia ana, a i olē hookohuia ana paha' e like me ka manao o ka pauku 81 o ke kanawai aupuni Kulanakauhale, a pela pu hoi me kana ame kona mau hoakuka e olelo nei he mana oi ae kona mamuli o ke kuhikuhi ana a ka pauku 146 o ua kanawai la, o ka ninau, oia keia: Owai kana e hookohu ait owai ka luna aupuni a mau luna aupuni i hoomaopopo oleia ma keia kanawai? Aole hookahi ma na mio apau, koe wale no paha, ka luna pa aupuni ka luna paahao o na halepaahao Kala- j iia, ka lunawai o ka oihana wai o ke ■.

Kalana, ina nae he mau luna aupuni kekahi o ia ano i ikeia, a i ole, hoomaopopoia i keia wa. R hoomanao, o ka Papa Lunakiai ma ka manao o ke Kanawai pauku 24 he mau luna aupuni lakou, a ia lakou i haawi ia ai ka manu piha e hooponopono ma na ano apau, i na alanui, na alaloa, na akliilii, na Paka, a pela aku, e like me ka manao o ka mahele 2 Pauku 23 o ke kaiawai. Aole au i ike iki he inana kekahi o ka Meia malalo iho o ka la, a i ole malalo o ke kanawai Aupuni Kulanakauhale e kaili limanui ae i ka mana o kekahi luna aupuni i hookohu ponoia eke kanawai. Aole oia wale, ua haawi no ka pauku 9 o ke kanawai i ka Papa Lunakiai e koho i mau kokua no lakou (Papa Lunakiai) •ma ka lakou hana, ina manao lakou he mea ia e holopono ai ka lak«u hana. Ua liaua aku ka Pana Lunakiai e like me ke kuhikuhi o ke kanawai a ua hookohu aku ia T. P. Cummins i Luna Alanui Nui no ka Apana o Honolulu, a oia wale no ka Luna Aupuni i ku i ke kanawai malalo o ka Papa Lunakiai a o ka hoao ana o ka Meia & i ole, o ka Puuku e lawe limanui ae i ka mana i kela mau luna aupuni i hoomaopopoia ma ke kanawai he ha'iha'i kanawai maopopo maoli kela, a ua kupono laua e hoopii luna nui ia. E na alii aimoku (Meia ame Puuku) o ke Aupuni Kulanakauhale e noonoo no na liinaliana —ka nui o ko lakou pilikia inamuli o ka ohia. hoapaapa i ko lakou mau wahi ukuhana e pono ai ko lakou noho ana. E noonoo'i ko lakou mau ohana ame ka lakou mau kamalei ma na home e kau mai la ko lakou mau mkka o ka pau ae o ka olua I mau hoopaapaa ana a manao ae ka j pono o ka noho ana o keia mau la i j hoomanawanui ia iloko o ke kaniuliu j aine ka inea a ka hune, Ina no hoi aj 0 olua ma kahi o keia poe aole no hoi i e nele ko olua ike i na ehaelia o keia mau la e hoomanāwanui ia nei e keia poe. O k<;la' mau hoapaapa auo ole maluna o na kinaunau liilii o ke kanawai ame kela mau hana ku ole i ke alolia hoakanaka i hapai ia e na»manao uilani pili politika, aole pona e hoomaa ia maluna o keia aina o na kanaka 1 hanauia iloko o lee kuokoa. Hookahi wale no alaliele i koe, a ka^ lehulehu e hana ai, Ina e hoomania leela aumeume mana o oukou—oia' ko lakou hoopii ana ae i ko lakou mau wahaolelo ma keia kau Ahaolelo, e hoo)pau i kela kanawai" liiki ole ke ia me ka hololea no ka pono o ka lehulehu. A. S. KALEIOPU. Honolulu, Feberuari 16, 1909.