Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 5, 29 January 1909 — NO KA AHAHUI KAAHUMANU. [ARTICLE]

NO KA AHAHUI KAAHUMANU.

He mea no e hauoli ai ka naau a e Lanohano pn ai ka aina ka ike ana aku i na Hawaii oiaio e hoomahu'i mai ana i na hana maikai raa ka hoala ana i na ahahni kokua manawalea uo ka poe i loohia i ka popilikia iwa«na o «a lahui Hawaii i ikeia ka hune ame ka ni'le i ko lakou wa o ka nawaliwali a i oi loa aku i ko lakou mauawa e haalele mai ai i keia ola ana. Iwaena o ahahui kahiko loa ku nei iloko o ka aina, o ka Ahahui Kaahumanu kekahi i helu puia. O na lala apau o keia ahahui he wahine wale no me ke komo pu ana mai o ka lakou mau kaikamahlne, a ua kukuluia Keia ahahui, aole no ka huli ana i mau poinaikai, aka no ke kokua ana i ka poe popilikia i ko lakou wa e nawaliwali »i. Ua kukulu muaia keia ahahui aneane elima makahiki a oi i hala ae nei ma Honolulu nei, a ma ka nana īna i ka nui o na lala ua ikeia ka ho; l<ynua loa o keia ahahui ma ka nui © kona mau lala, aole nae ma ko lakou waihona, a o ke kumu mai o ka mahuahua nui ole o ko lakou waihona, mamuli no ia o ka nui loa o ka poe aawaliwali, ka nui. o ka poe 1 Aaalele mai i keia ola ana, a o ke kuuiu koikoi loa paha, pela ka hoomaojiopo aku, mamuli no ia o ka liilii loa f , ko lakou mau auhau, oia hoi ko lakou ukn komo ame na auhau kumau, aka nae, iloko o ia uuku ua holomua loa no ka lawelaweia ana, me ka hoouele oleia o kekahi lala popilikia. O ke kumu nui i hoemi loaia ai ka «ku komo i hiki ai i ka poe nele ke auamo i ka auhau o ka bui, a o ka lua, oia no ka makemakeia o na wahin'e apau e komo mai, i loaa ai ka mea nana e hoomaopopo aku ia lakou i ko lakou wa. o ka pilikia, oiai he haawina pilipaa loa kela i ka lahui liawaii, oia ka hune, a i. ka wa e liiki mai ai o ka popHikia. ua 10/ia ka niea nana e hoomaopopo aku, oia ka ahahui. I keia la aia maluna aku o ka 500 lala ka nui iloko o keia ahahui a koe aku na )ala ma na ahahui e ku mai nei ma ua wahi like ole mawaho ae o Honolulu. O MisB Peabody, i kamaaina loaia e ko Honolulu nei poe a pela no paha me ko na kuaaina, ka peresidena o keia ahahui, a he pono no e haawiia aku na mahalo kiekie iaia no kana hana hoomanawanui me ka hooikaika e hoouee a e hoomau i keia hana maikai iwaena o na o kona lahuikanaka; he nui no na luna nui e ae mawaho ae'ona, a o lakou apau he poe wale ao i loaa na manao ikaika e hana i koia hana me ke kanakamakua hoopono a hiki i ke oo loa ana. 0 ka Punku o keia Ahahui ua hoopaaia malalo o ka bona, aole paha mamuli o ka hopohopoia o kolohe oia 1 ke dala o ka ahahui, aka i mea. hoike aku i ka lehulehu ua hanaia ka hana uie ka pono ame ka oiaio e hoopauia ae ai na manao kanalua iloko o kekahi poe no ke koloheia o ke dala o ka ahahui, a o ka hoike oiaio loa o ko lakou hoopono ma ka hana alima a 01 niakaluki o ke ku ana o ka ahahui iohe manawa hookahi i ku ai na haiia me ka nele i na kokua manawalea i ka poe popilikia. Ua kukuluia keia ahahui maluna o *e kumukanawai, na kanawai ame na rula paa naue ole e hiki ole Ai. ke hoonioniia, a he haawina kaulike no nae keia i na ahahui apau i kukuluia 'e Kke me keia; he mau komite kumau j ko lakou me na lunahoohana ame ka Papa o ka Mana Hooko, a ua koho pu ia he mau komite launa me na lala. Maloko o ka halepule o Kawaiahao ko lakou rumi halawai mau a mamuli o ka lokomaikai o ke kahu ame na luna kahiko o ka Ekalesia makua ua aeia lakou e malama mau i na halawai ma- j l«ko olaila i ka la mua o kela ame keia mahina a i kekahi manawa ua malamaia elua manawa i ka mahina. j Ua kapaia ka inoa o keia ahahui mamuli o kekahi o na 'lii hanau o ka aina oia ke aliiwahine Kaahumanu, a me he mea la ma ia kumu paha i makemake mau ai keia ahahui e malama mauia no ko lakou halawai maloko o kela halepule, kahi a Kaahu manu i hooikaika ai. 1 ka wa e loaa ai kekahi o na lala i ka ma'i a i ole ia haalele mai paha J keia ola ana, e makaala mau ana na komite launa ma kahi o ka mea pilikia a hiki i ka oluolu ana a haple paha me ka haawi pu i wahi ola (dala) i; kela ame keia hebedonia; i ka wa e j ftpaMe mai ai kekahi lala i keia ola ana, e lulu ana na lala a hiKj i ka piha ana o na dala i manaoia no kona kino kupapau a o ke koena aku e haawiia ana i ka mea i hoakakaia ma ka palapala kauoha a ka lala i make, Xta kekahi manawa i hala ae nei, aa ulu ae na manao maikai iloko o ba lfela e kuai i hale kaokoa no lakou ij Wki ai ia lakou ke halawai a e hoala paha i kekahi mau hana e hooholomuā aku ai i na loaa o ka ahahui, a ihamuli o ia manao, a hui puia no hoi ai« ko lak<fu makemake ole e malama aiau ia ka halawai a ka ahahui maloko o ka halepule, oiai nae ua hemolele ka naau o ke kahu ame na lunakahiko no lakou, ua kuai iho la lakou i keAahi pahale ame ka haie e ku nei ma le alanui Ilokele. a i ikeia hoi ka pahale o Robikana, a oia ke kuea e ku nei mawaena o' ke alanui Puowaina ame Alapai, kahi a na lala i manao ai ma keia mua aku, mahope iho o ka hookaa ia ana o na aie apau, e lilo Joa ana no lakou a ia wa e keekeehi iho ai kulana o ka ahahui. Ua aieia le dala i ka poe mea'dala i ka wa i knai ia ai kela apana aina, malalo o ka hookele ana a ke kahu waiwai o la ahahui, a no keia pilikia nui o ka ahahui ke hookolo mai nei i ka nui manu ina paha e loaa ia ana ke aloha no lakou ma ke kokua ana i kahi mea e loaa ana i mea e kukaokoa loa ae ai lakou mailoko mai o na haawe hookaumaha a ka aie. Mamuli o keia pilikia o ka ahahui, e "kaawi ana lakou i ahamele hoolaulea ame hulahula mi ke ahiahi Poaono, Tanuari la 30, ma ka Hokele Hawaii. X komo pn ae ana ma ia ahamele na puukani leo lea o ke kaona nei no ke kokna wale i keia ahah\ii i mea e &oopauia ae ai kekahi pilikia o ka ahaSni, a ua manaolana lakou e haawi nai ana no ka lehulehu i ka lakou «īau kokua no keia hana maikai. Ua pan na papa hoonohonoho hana \i ka hoomakankania a me he mea la eia paha ma fta lima o na komite e lawe hele ia mai nei me na tikiki uku komo. Ke kuaiia nei na tikik\ a e loaa ana xo ia i ka poe e makemake ana mai lima aku o na komite i koho pono w no ia hana, a o na loaa apau e loaa mai ana mai kela ahamele mai « hoilkoiia akn ana no ka hookaa -ana i ke nie o ka ahahui i ka mea nana le da!a i aīeīa aku ai. . Ke kjmai nei na manaolana o keia jbafcr maluna o na kokua a na maka-

maka puuwai hamama o keia kulana kauhale, oiai hoi, aole keia he pomaikai no ka mea hookalii wale, aole no hoi no ka haneri wahine wale, aka o keia pomaikai e imiia nei no ka Jakou mau keiki aku, ka lakou mau moopuna aku a hiki aku i ka lakou mau mamo hope loa. He lehulehu loa o na lala he poe wahine lakou na na kanaka e paa mau nei i ka hana, a ua ilee nuiia lakou ma ka inoa ka papa o na limahana— ka poe hoi i nana nuiia aku ka iwi ame olona o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu. O ka haawi ana i keia poe wahine i na kokua ua like no ia me ke kokua ana i ka lakou poe kane, na makuakane ame na hoahanau a kaikunane paha, ka poe i hoohanaia ma na hana like ole o keia kulanakauhale a e hooikaika nei ma na hana like ole no ka hnli ana i ko lakou mau pono o keia noho honua ana i kela ame keia la, a o lakou no hoi ka poe nana e hoopomaikai aku nei i ko lakou mau hakn. O keia malalo iho nei ka poe na lakou e kokua e hapai nei i keia hana maikai: Mrs. Kekaaniauokalani Pratt, Miss. Lucy Kaopaulu- Peabody, Miss Wahineikaili Kahoalii, Mrs. Kulamanu Allen, Mrs. Kamaka Stillman, Mrs. Paakaiulaula Bush, Mrs. Ilikealii Auld, Mrs. Harriet Townsend, Mrs. Mary Adams, Mrs. Emma Aina Nawahi, Mr3. Kahaawelani Kahe#i, Mrs. Edgar Henriques, Mrs, Geo. |fī. Robertson ame Mrs. E. A. Mclnerny.