Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 40, 2 ʻOkakopa 1908 — KA HALAWAI A KA PAPA LUNAKIAI Noi ke Kakauolelo Kalana e Kiaiia ka Pahuhao Mahope o ke Koho Balota. [ARTICLE]

KA HALAWAI A KA PAPA LUNAKIAI

Noi ke Kakauolelo Kalana e Kiaiia ka Pahuhao Mahope o ke Koho Balota.

Ma ka noho ana o ka halawai a ka Papa o na Lunakiai o ke Kalana o Oahu nei ma ka po o ka J?oakahi nei i waiho mai ai o Kakauolelo Kalauokalani he noi imua o lea Papa e hookaawaleia i haawina o $270, no lea uku ana i na kiai na lakou e kiai i ka pahuhao o kona keena no na la he kanakolu mahope iho o ka. pau ana o ke koho baloka iloko ae nei o ka mahina o Novemaba e hoea mai ana. Ua ala mai keia manao iloko o Kakauolelo Kalauokalani mamuli o na hoohuoi i ala mai iloko o kekahi poe iloko aku nei o ke kau koho baloka i hala, me ka manao ua kolohe ia e ia na baloka i waihoia mai ma kana malama ana. 0 kona manao maoli, ma o keia hapai ana mai i kela kumuhana, oia no ka wae ana o kela aine keia aoao kalaiaina i ekolu kanaka o ka aoao hoo« kahi a e ukuia hoi lakou ma ke kanakolu dala pakahi. I wahi e kaawale loa mai ai oia ma na hoohuoi ana, ua hoakaka mai oia, no ke kiia ana ō ka puka oloko o ka pahuhāo a paa me ke ki, a oia ki ke haawi aku i ka lunahoomalu o ka Papa e paa ai, a aole hoi he pilikia nowaho, no ka mea oia hookahi wale 'no ka mea hiki ke wehe i ka pahuhao, eia nae aole e hiki iaia ke wehe iaku i ka puka maloko/ oiai

aia ke ki i ka lunahoomalu kahl i paa ai. Ua hoakaka mai o Lunakiai Harvey, i ka waiwai ole o na hoolilo o keia ano, a e lilo auanei ia i mea na na nupepa o na aina e e hoohenehene mai ai i keia ano o ka hana ana ma Hawaii nei, aka uā makemake no oia e lawelaweia kekahi hana ma ke ano mama mai, ina .he mea hiki ke hooholoia mawaena o ke Kakauolelo ame ka lunahoomalu. tla hoike mai ka Loio Kalana i kona manao, malia paha he manao maikai i l)oakakaia mai e ke Kakauolelo, aka he hana hod nae keia iaia, a o ko Hustace manao hoi, ina e noonooia ana ke ano o ka malama ana i ke ki ame ke ano o ka wehe ana i ke pani owaho o ka pahuhao, alaila e kakau mai ke Kakauolelo i ke ano o ka •wehe ana a waiho iloko o kekahi wahi leka i silaia a paa, me ka huna ia iloko o kekahi wahi maluhia, no ka mea ma ia hana ana, i ka wa e make ai o ke Kakauolelo ma ke ano ulia, ua hiki loa ke ikeia ke ano o ka welie ana aku i ua pahuhao la. Mahope iho o ka noonooia ana o ke alahele maalahi loa e Hana ai, ua apono ia ka hoakaka manao a Lunahoomalu Hustace, a koe iho la ia mau haneri dala o ke Kalana mai lilo ma'uwale aku la i ka uiakani. Ua komo ka Papa ma ka noonoo ana i ka uku hana. o keia hapa hope mai nei o ka maliina o Sepatemaba a apono ia, a pela no hoi kekahi mau bila o ka mahina aku nei o Augate i, hala, ua hiki aku ka huina o ka bila haawina i hooholoia ma kalii o $48,-1 000.. | Ua hoakaka mai o Lunalioomalu Hustace i kona manao, no ka haawi ana mai p ka Loio Kalana i kona inanao kanawai e pili ana no ke alahao halihali lanahu a ka hui moleuahi holopili j tūna § hana nei maluna o- kekahi o na j alanui o ke Kalana, no ka mea aia i he mau ulia e loaa ana i ka lehulehu ma o na kaa lanahu mai. ■ Ua hoamana, aku no hol ka Papa ia Kalauokalani e hoolilo aku aole e oi aku mamua o $170 no ka hoolimalima ana aku i mau kakauolelo na na lunakanawai koho' baloka o na mahele i liiki aku ka averika o ka poe koho balokā ina' kahi o 250. Ua hoakaka mai ke Kak&uolelo, ua oi aku na hoolilo no ke koho balt»ka mamua o na mea e ukuia mai ana e na moho. Ua waiho mai ka Puuku i kana hoike oia hoi, o ka nui o na loaa no ka maliina o Augate, he $i33,520.14, ke hui puia me ke koena dala ma ka waihona, a o na lioolilo hoi, ua hiki aku nia kahi o $49,347.07, e koe ana ma ka waihona i ka la 1 0 Sepatemaba ka huina o $84,173.071 He mau pala'pala hoopii elua ka i waihoia ae imua o ka Papa mai kekahi poe kanaka i hoopauia mai ka hana alanūi aku, e noi mai ana e hoo« pauia aku ka luna alanui, no ke kumu, ua hoohanaia ka poe aole lie mau makaainana no ke Teritore, a ua waihoia aku kela mau palapala hoopii ma ke pakaukau. Mai kekahi aoao mai o Oahu nei i hoea mai ai lie palapala hoopii e koi mai ana i ka Papa e hoopauia aku o John Gere, he hoahanau no ka Enekinia Kalana, mai kona noho luna alanui ana, no ke kumu, aole oia i lawa no ka noho luna ana, a he mau hana lehulehu hoi kana e la>»filawe ai malalo o na hoolilo o ke Kalana. Ua hoga ae nae kekahi lohe, ua ala mai ka kela hoohalahala e pili ana no keia luna, mamuli o ka makemakeia e komo mai kekahi kanaka Hawaii īna kela wahi. O kekahi p na hana a kaCPapa i noonoo, ai ,oia no ka hooholo ana i kekahi olelo hooholo, e hookapu loa ana i ke kukuluia ana o na hale, hoolimalima o na Kepani ma kahi he 500 kapuai ihai kekahi halekula kulike ai me ka palapala hoopii a kekahi poe o ka apana o Makjki.