Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 38, 18 September 1908 — HALAWAI A KA PAPA LUNAKIAI. [ARTICLE]

HALAWAI A KA PAPA LUNAKIAI.

Ma- ke ahiahi Poalima i hala i malama ae ai ka Papa Lunakiai o ke Kalana o Oahu uei i ka lakou halawai mau. O na kumuhana ano nui i noonooia e Ka Papa ma ia halawai, oia no ke kuai ana i mau kaawai hooma-u alanui hou i ekolu no na alanui ma na kuaaina; ka haawi ana i na keiki puhiohe o ka Bana Hawaii i manawa hoomaha no lakou; ka noonoo ana i uku hoomau no ka limahana poino oiai oia e hooko ana i kana hana ame ka noonoo ana i ke koho baloka kulanakauhale malalo o ke kanawai hou, ē kaheaia i kuahaua koho baloka laula ma ka la 3 o Novemaba, 1908 mawaena o na hora .8 a. m. ame 5 p. m. Na Lunakiai Fern i hoakaka mai oiai kekahi kalaiwa kaa kikane e iho mai ana me kana kaa ma kekahi ihona ua kiolaia mai oia mailuna mai o ke kaa a waiho ana i ka lepo a ma ia haule ana ona ua hakiia kona opuu--1 puu wawae, a o kekahi o kana mau hoki ua haule i ka auwaha. Ua holo kela kanaka i ka halewai maluna o ke kaalio, a mailaila ae ua hoouna loa ia i ka halema'i Moiwahine maluna o ke kaa makai, a no kona maka 'u o okiia kona wawae e ke kauka, ua haalele aku oia i ka halema'i a mai ia manawa mai eia oia malalo o ka lapaau ana a kekahi kauka Kepani. O kana i makemake ai i ka pilikia e like iho la me ia, e hoomauia ka ukuhana o kela kanaka, oiai aole e hiki ana iaia ke hookaa i ka bila kauka ua poino ia, a o kona wahi ukuhana he uuku maoli, a mamuli iho la o keia ulia ua hooku'i koke na pilikia me ia e hiki ole ai e uku i kona mau hoolilo. Na ka Luna Alanui Cummins i hoakaka mai ma ka pilikia e like iho la me ia, ua hoomauia no ka ukuliana o kela kanaka, aka, aole nae e oi aku mamua o ka mahina. O ko Mr. Hustace manao hoi ma ke ano hana iho la e like me ia aolie i kupono loa ka hoohanaia. O keia malalo nei na hoolilo i manaoia no ke Kalana no ka malama o Sepatemaba: Kapiolani Paka, $184.50; na kiai paka he $100; no oihana kukuiuwila, $370.50; Makai aine ka hoailona pauahi, $90; Kakauolelo Kalana, $170; Eneginia Kalana, $212.50, Loio Kalana, $410; oihana Kinaiahi, $1, 832.50 oihana Alanui. $607.50; oihana Lawe Opala, $132.50, Makai, $3,228.65; Bana Hawaii, $675. Ua apono ka Papa i na hoolilo malalo iho nei no ka mala ma o Augate: Alanuui Apana o Koolaupoko, $479.28; na lilo o ke Koronero, $50.40; alanui o Kailua, $144.65; Lunahooia Kalana $25.60; Alanui Apana o Waianae, $44.75; Kakauolelo Kalana, $42.95; Oihana Kinaiahi $773.67; Oihana Kukui uwila, $681.48; makai ame ka hoailona pauahi, $66.55; Oihana Makai, $64. 24; Alanui Apana o Waialua, (alahaka o Waimea) 487.17; Alanui Apana o Waianae, 454.97; Alanui Apana o Ewa (pio hookahewai) $52.13; Puuku Kalana, $1.75; luna pa Aupuni (hoihoi- j ia ka uku no ka hoolaha ana) $6; na lilo no ke koho baloka, $163.00; Eneginia Kalana $98.90. He palapala mai ka Luna Nui mai o na hana o ka Lehulehu Campbell e hoike ana ua haawiia aku ka ae i ka Hui hana Aila Ea o Honolulu e hoomoe i paipu aila nui ma ke Alanui Kula. Waihoia aku i ke Komite o na Alanui anie na alahaka. Ma ka lioike a ka Makai Nui laukea ua ikeia he 360 poe i hopuia iloko o ka malama o Augate e ku-e ana i ka huina 323 o Augate o ka 1907, « 0 ka nui o na poe i hoopa'iia he 269, e ku-e ana i ka huina 252 i ka 1907, No ka Luna Kinaiahi Nui Thurston 1 hoike mai he eono inau pauahi iloko 0 ka malama o Augate, a o ka nui o na poino lie $130, aoka huina i hoopaaia ma ka inisua he $1700. Na 0. S. Holloway, ka peresidena o ka waiwai o John Ii i hoike mai i ka Papa, ua makemake kela waiwai e hoohana i kekalii apana aina i onaia e ua waiwai la ame ka poe e paa nei i ka hoolimalima, ka Oahu Sugar Co., a e moe la ma ke alanui hou kokoke i ke awawa o Kipapa, Wahiawa. Ua hooaiai mai oia i kekahi aelike i hanaia mawaena o ke Teritore ame kela waiwai a ke Kalana e hooko aku ai, oia hoi, e hoopuniia kela apana aina me ka pa. Ua hoomanaia ka oihana alanui e pa ma ka laina i aelike ia. Ua laweia mai ke kuahaua koho baloka a noonooia a o keia no hoi ke kuahaua mua loa o keia ano malalo o ke Kalana ame ke kanawai Kulana- | kauhale. Ua hooholoia ke kuahaua | me ka lokahi e na lala apau o ka Papa j i akoakoa mai, o ka Lunakiai Cox wale no ka mea i noho, a oiai he palapala ano nui loa ia ua kakau iho la na hoa apau i ko lakou mau inoa me ke akahele loa. Lawe liouia mai k» noonoo ana i na koho no na kaa pipiwai ma na alanui ke kumuhana i hoopaneeia ma ka halawai mai i hala. O na mea koho oia no ka Hui hana kaalio a Schuman ame ka Hale hana Hao o Honolulu. Na ka Luna Alanui Cummins i hoakaka mai i kona makemake e hanaia 1 kaawai nona ka nui e paa ai i 800 galani wai me (ka, enekini aila ea. Wahi ana, aohe i hahai loa na mea koho i ka hana ana i na kaawai a like ka nui me ka mea i makemakeia. O ke koho a ka Hale hana Hao he

7.30 galani wai a e hoolako pu ana lakou i enegiai aila ea me na iliwai a he pakui hou ana mai ia i $300 me ka lilo o ka hana ana i ke kaawai. Ua hoohalahala ka lunahoomalu i keia koho, no ke kumu, he eini mai na galani wai ma ke koho a ka halehana Hao a he nui loa nae ke kaki, a o ka Schuman hoi he 800 galani wai me ka enekini i huiia, he $655 wale no. He 750 galani wai o ka ka Hale hana Hao kaawai me ka enekini lie $712.50. He like ole o $27.50 a ua nui loa ia i koiia noonoo ana. Ua waiho pu ia mai na koho no na kaawai liilii mai. Ua makemake o Archer e ike pehea ana la ka nui o ka Enegini, a na Enekinia Gere i hoakakā aku, he enekini ia nona ka ikaika i like me elua ame hapa lio. Ua haawiia ke koho ia Schuman, hoo kahi kaawai 800 galani me ka Ene/.ini lno ka $685. Ika hale hana hao o Honolulu elua kaawi 600 galani me ka Enegini ole no $375 pakahi. ( Noi mai o Enekinia Gere i kaawai pipi alanui no Ewa, a ku-e ka lunahoomalu no ke kumu he kaa rola alanui wale no kana i makemake ai a ke noi hou mai nei nae i kaa pipi: wai. Ua lilo ke noi a ka Eneginia Gere i kaa pipiwai no Ewa i kumu walaau no na hoa o ka papa no kekahi mau minute, a i ka hope loa ua aeia ka Archer noi, oia hoi o ke kaa ano kahiko ke hoolakoia no Ewa nona na lilo he $150 a e ukuia mailoko ae o ka waihona o ka Apana o Ewa. Na ka lunahoomalu i hoakaka mai he mea pono e haawiia i manawa hoomaha no na keiki puhiohe mai keia manawa aku a hiki i ka hui hoi ana mai o ke aumokukaua o ka Pakipika mai Samoa mai. Ma ka ninauia. ana ua ' hooholo loaia me ka lokahi ia kumumhana. Na Lunakiai Kealoha i hoakaka mai he pono e hana hou ia na Alaliaka ma Koolauloa. Wahi ana ma ka hoike a ka Enegihia e hiki ana ma kahi o $500 no hoolilo no ka hoomaemae liou ana, a o ke Kulana o ke alahaka i keia manawa he kulpna ku ika poino. Nana no i hōike mai o kekahi mau alahaka ma Kaneohe ua popopo a he mea pono ke hana kokeia. O ke alahaka o Waialiole ka mea mua e hana kokeia, a ua noi mai ia e hoolakoia aku na meā hana no na alahaka e ae. Noi mai o Archer e lioopaneeia ka noonoo ana i kela kumuhana no hookahi pule, oiai ke komite e manao ana e holo makaikai ma na wahi apuni ke Kalana, a ua manao no ia aohe e make aua kekahi kanaka iloko o ia manawa. Ua hiki ole i ke Komite alanui ke nee aku no ka nana ana i na alanui ame na alahaka ma ka la i mamuli o ka Aha Elele Repiibalika e malama ia iana ma ka Poakahi nei, eia nae, ua hhom'anaia aku o Mr. Gēre e liana koke i na alahaka popopo a mft na wahi e hanaia aku an» i mau alahaka liou e pono iaia e hoomakaukau mūa i mau kii no ia mau alahalea. Na LUnakiai Fern i mai i kona makemake e penaia na alahaka ma ke alanui Moi me na alahaka mauka. E kope mua ia ke pena kahiko mamua oke pena ana. Ke malama mai j nei ka Hui, Kaauwila i ka maemae o | ko lako-u a he pbno e malama j ke Kalana i kona i mea e mau ai ka maikai. Hoopaneeia ka halawai a hiki i ka la 18 o Sepatemaba ma ka hora 12 awakea.