Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 31, 31 Iulai 1908 — KA HOOMAAMAA KIKIMAKA A KE AUMOKUKAUA. [ARTICLE]
KA HOOMAAMAA KIKIMAKA A KE AUMOKUKAUA.
O ka mea ano nui a ke aumokukaua - i hoike mai ai i ike oleia iloko o na moolelo o ka Oihana Kaua Moana o ke ao nei. oia no ka hana haaheo loa a na kanaka Amerika kipu o Adimarala Evans i hoike ai ma ka hoomaamaa kikimaka ma ke Kaikuono o Magdalena. Iloko o kela hoomaaiuaa ana mai nei na lilo na moolelo mua i mea ole a ua lilo no hoi i mea e loaa ai na manaolana i na kanaka a e hauoli pu ai lakou. Wahi a Kapena R. R. Ingersoll, 11 he niea pono e haawiia aku na malialo kiekie i na kela o na manuwa, no kela mau hana kelakela loa a lakou i lawelawe ai. 4< lna e hoohanaia aku ana kela niakaukau -o lakou e like me ia i ikeia ma ke Kaikuono o Magdalena, alaila ia wa e ikeia aku ai ka makaukau ki pu i hana oleia e kekahi aumoku inamua aku, a 9 oi aku ana paha, pela ko'u manao, mamua o na moolelo i ikeia o na aumokukaua o ke ao nei." O kela kikimakn i lawelaweia ai me na pu nunui, ke laweia a noonoo he hana ia i kupono loa e haawiia aku na mahaio kiekie, oiai, i kela manawa e mau ana uo ka maluhiluhi o na kanaka mamuli o .ka loihi loa o ke alahele a Uoomaka koke no kela hooiuaamaa kikimaka ana, Ua a 'oia lakou a makaukau ma ia hana a i ka la mua loa i kiki ai .ua hoike lakou apau i ko lakou makaukau ma la hana. Aole i houluuluia ka averika o «a poka o na pu ame ka manawa o kela ame keia moku, aka nae, he liuinn nui Uookahaha ke ikeia ana e ka lehulehu i ka wa e Uoikeia ae ai ia mea. Maluna o ka Moku Lawe llae, ke Konetikuta, ka moku o Adimarala Evans ke kiekie loa o na mahaloia mamuli o ka eleu ke akamai ame ka pololei o ke ki ana a ka poe ki pu. He o.So ku ana o ka maka i ka pu hookahi i ka minnte, oiai e holo ana ka moku ma ka umi mile ika hora. O na kanaka na lakou i lawe mua loa i ka hanohano o kela lioomaamaa kiki pu mai nei, oia na kanaka ki maka o ka mokukaua Minesota. Mailoko ae o ka 120 poka i kiia lie 116 i ku aku i ka Inaka a puka pu ma kaUi aoao nona ka mamao he 1,600 i-a. He Uoike ana keia i ka makaukau o na kanaka mahope o na nukuniahi. O na kanaka mahope o na pu o ka Mokukaua Marvland ka mea nana i lioolilo i ka ny)olelo kikimaka o ,ke ao nei i mea ole, oiai me na pukuniaUi 6 iniha ua kiia e lakou lie 18.65 poka i ku i ka maka i ka minute oiai e holo ana ka moku me ka mama holo o umi mile ika Uora. Ika po kela kikimaka ana me ka malamalama o na kukui uwila e hoolele ponoia ana maluna o ka maka. Oiai na kukui nunui uwila e hoolele ponoia ana ka malamalama a e kiia ana na pu nunui a ua pouli i ka uwahi i kela manawa, eia nae ua loan iio he mahaloia i na kanaka mahope o na pu liilii ekolu iniha me ka loaa :a lakou lie averika 11.76 ku ana o ka makn i ka pu hookahi i ka minute. He liana keia i lawelaweia me ka noeau e haaheo loa ai o Amerika ma o ki-na mau kanaka koa la. O kahi mokukaua Albany ka mea nana i lawe ka hanoliano o ka makana no ka lua o ka manawa no na mpkukaua liilii i like ka nui me kona. Ua haulehia ka manawa ame ka nui o na pol.a i ku i ka maka j> na manawa mamua aku i keia wahi mokukaua. Me ka pu elima iniha ua kiia he eono poka a ua pau loa lakou eono i ke ku i ka maka, ame na pu wawahi ua kiia he umi poka a ua ku lakou apau loa i ka maka iloko o 22 sekona. Ua o ia na kela he mau la mamna- iho o kela hooinaamaa kikipu ana mai nei, aole nae i lilo ia o ia ana i mea e hookuemi ai i ka makaukau i a'oia ia lakou ame ka lioike ana aku i ke ao hol&okoa o ka poe ki pu Amerika he lahuikanaka nui ia i heluia ma ka papa kukaawale nona iho.