Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 19, 8 May 1908 — HAINA NANE. [ARTICLE]

HAINA NANE.

Mr. Lunahooponopono, Aloha oe: —h ohiolu inai kou ahonui e hoolauna aku 0 ; ia'u me D. R. Aekai o ka llema no kahi ai a ua makamaka nei i hoopuka ia ma kou helu o ka la 1 o Mei nei, e i ana: He wahi ai ka'u i kanu ia o Ikiiki k-i iiiala.na a o Kaloa ka po a ke ulu nei a ke hua nei a ke ai nei no kakou apau i keia ai, a o ka poe e al mau nei i ai nei ,oia no ka i>oe ake akamai e noho nei ma na oihana naauao like ole. Pololei. mailoko mai o ka noonoo o ka puniu poo o ka poe »ke akamai ame ka poe naauao e hiki ai ke hoohana aku i kahi e hooholomua ai e ioaa ai na poniaikai i kekahi oihana imi loaa. O kekahi kino ona ke'mikini ia mai nei e na aupuni nui a hoouna mai i mea e pono ai na lala o ko kakou poo wahine ame kakou apau, Wela ka hao i ka niniu poahi a ka mikini.

W'ehewehe oe i ka pulu owaho o ka niu a kiola aku 1 ka iwl o ka niu, a koe ka i'o a mikini ia aku a loaa nial la he aila manoi, a he aiia niu ma kahi olelo, he mea e pahee ai o na lauoho o kuahine ma ame kakou no hoi apau. O ke alahele e lona al o ua.al nel au e kolo oe ilalo e like me ke enuhe. Lawe a lilo no ua Aekai nei o ka Hema, nona paha nei wahl hooheno ana: Hemahema oe 1 ka'u ike, Ko niiki ole mal e kawele la. Aole io no he piiku ka pil ana o kela mea he nlu he kolo oe e like me ke enuhe e puliki al ou mau lima ame na wawae I ke kumu o ka niu. A eia ka ninau, heaha ka ai, haina he niu ka ai a ka makamaka. Eia au .ke hull hoi nei ke pa mal nei ka makani wela o kuu home. Me na keiki o ka papa pa'i ko'u adew. JNO. K. LELEO I KA MALUOHAI. Leleo, Honolulu, Mei 5, 1908. Hlu a wkla ke keiki o ka Maluohal ua killa aku la ka al a kaua e ka Aekai o ka Hema iluna o ka wekiu. Pehea hol e nele ai ka loaa he keiki ka hoi no ka uluniu o Poka-I, kahl nona ka. nlu i holo i ke mele. He ono a he momona, O ka wai o ka nlu haohao, A he ono ke monl aku, Hana ko'uko'u ana I ka puu Kliia mal ko makana. IJa kau Hke oe e J. W. K. Makanlkeoe ma ka papa heenalu hookahi, aka hoi no kou komo hope, ua puehu e ka hulu o ka manu 1 ke keikl o Leleo i ka. lokowai, Haaliliamanu honi kaua. —L. H. x Mr. Lunahooponopono, Anoal wale hoi. Eia mai ka'u haina o ka nane a slr. Na Lehua o Awini i hoopukaia ma kou kino o ka la 1 o Mei i hala aku la, e olelo ana penei: He 6 hua palapala ka nui o ka ino», o kuu wahl aina, o ka hapa mua ka u e lawe ae, a koe ka hapa hope, alalla e loaa ana he manu. Ina e lele ka manu a kau iluna o kekahi mauna, alaila o ka hapa mua Ja r p ka inoa o ua wahi aina la o'u, alaila kukulu iho la ua Lei Lehua la o Awini i ka ninau, penei. Owal iho la ka inoa o ua wahi aina nei^o'u? Haina, o "Keaiwa" ola ka inoa o ua a)na la o ke kaeaea I kapaia Na Lehiua- o Awinl. !l raea e maopopo ai, o Keaiwa io ka inoa o ua aina la, alaila e pono no e lawe ae i keia mau hoakaka ana penei: Ina e lawela na hua palapala mua ekolu, oia .hoi.ka hapa mua o ka inoa t o, ua aina la, alaila e loaa ana he inoa manu ka hapa hope a he oiaio hol paha ia, ua manu ia, a o ua manu la au ea, he Iwa a no keia manu no hol keia mau hooheno ana: "Kau ka iwa he la makani, a 1 ole hoi ia, o ka paeaea paha a ka wahine e noho ana i ka ulu wehiwehi, penei: Auhea wale oe e ka iwa, Hoa heihei o kri naulu. A lna hol e lele ana ua manu (Iwa) la a kau ilupa o kekahi mauna, alaila o ka hapa mua ia o ka inoa o ua wahi aina la ou. A auhea mal no oe e ua hoaluhi nel eia mai ka hapa mua o ua aina la o kaua Kea. O keia Kea a.'u i hoike ae la oia no ka Inoa pololel loa o kela kuahlwi e o mau la nei i kela wa Mauna Kea i ka hoopllipili ana i kela mau hua palapala Kea a hoomaumau Iho me Iwa alaila, e kohu pono auanei ko laua kuwiliwili ana iho Keaiwa like 6 hua palapala, a o ua aina la o ke Keaiwa aia la 1 Hawall, ea e. pa wai au a e kipa kaua. Kou no a mau. J. W. K. KAKELAMALUIKALEO. Keena Oihana, Halepaahao o Uwahi«pouli. Ua lel lehua no ua kanaka, ua pololei ke kuhikuhl ana a ka aumakua, kauoha la ka lei lehua a o ka wehi o Panaewa, ma kela huakal aku a ka Mauna Kea; a nawai hoi e pakele, he olaii ka hoi no ke kai loa, a he kuhikuhl puuone no na mea pohihihi. Ua like no ka olua mau haina e J. W. K. Makanikeoe ame J. K. Leleolkamaluohai, me keia a no oukou apau na lei lehua ke hoea mai.—L. H. 01 J» Mr. Lunahooponopono, Aloha oe:—E oluolu mai oe ia'u i ke kau wahi kaawale o ke kino o ka Hiwahiwa a ka Lahui i ka'u halna o ka nane a D. M. Manu Kapalulu ma ka helu 17 huke 43, aoao 8 o Aperlla 24, A. D. 1908. Penei no ia, He makua a ke hea ia nei oia ma ka inoa kapakapa kekahi a' ma ka inoa kahiko no hol mai a Waawaaikinaaupo a ke noho nei oia e malama a e hoomalu ma lee ano he makua hookama no kekahl ohana keikl like ole a e noho ana hoi keia ohana k«iki like ole ma ko lakou ano he mau keiki hookama na keia makua. Nolaila, e na makamaka ua ike Hke lho nel no hoi kakou i ka hala ana o ka poka a ke Ke<pia o Kauahipouli ma ka puapua o kahi manu a pehea ana la hoi kahi makani e papapau like ana no paha i ka puapua o kahl manu nona paha kela wahi hooheheno ana: Liilii manu ai laiki oe, Ua kohu nalo\mell k|i pipill I ka pua . Hookahi no poka huli kaaninl, O ao ala, na hulu 1 ka. puapua. Ninau 1. Owai ka inoa kapakapa o kela makua? Haina, Kalana o Maui ika mea l kapaia NahonoapiUanl, nona hoi keia wahi kanaenae ana: . A hala ke kowa la o Molokai, ,Ua kohu mami pikake i ka ili kai. Hookomo makou a i Lahaina, Nahonoapiīlani ua malle. . O ka. inoa kapakapa ia o ka makua

hookama o na keiki ke-o nel no aj hiki i keia la a i ka \va hea la ia e pau ai. Ninau 2. Owai ka inoa mua mai ia Waawaaiklnaaupo mai? Haina. Mokupuni o Maui o Kamalalawalu ka mi'a i kaulana i ka poe haku mele, penei: Kilakila o Maui ia Haleakala, Kuu pua Rose lanl na'u liookahi. Aohe lua e like ai, Mahiehie launa ole, Ohohia wale Haleakala, O Maui no e ka oi. Ea e lohaloha paha auanei na pekekeu o ka Manu Kapalulu la i na poka wela hui anu a ka makani e pa nei. Owai na inoa like ole pakahi o kela ano keia ano keiki? Haina, keiki ekahi, Molokai nui a Hina, oia ke keiki mua hookama a ka makua i ku'i aku ai kona kaulana m» na ano apau apuni na weielau o ka honua, nona keia wahi hooheno ana: Hanohano Molokai nui a Hina. I ka ulu kukui o Lanl Kaula, O ka hoiu nape inai i ke ahe a ka Makani, E moani ke ala o ka Rose lani. 0 keia ae la ka inoa o ke keiki hou* kama hiapo a mua loa a ka makua hookama hoi. Keiki 2, Mokupuni o Lanai a o keia ka mea i olelo ia i ke au kahiko ke kupaianaha o na kupaianaha ame ke j pahaohao o na pahaohao nona hoi keia wahi hooheheno ana: Ohuohu Lanai i ke Kadnaoa. 1 ke kapa Ahuula kau poohiwi, Ua nani no oe e Maunalei, Holo o Pahulu luu i ke kai. Keiki 3, Mokupuni o Kahooiawe nona hoi keia wahi olelo hookaau ana. E aha ana ka hoi oe e kahi manu e loha la o ko auwae ka paha ia e| lewa nei a ko a ko ke au la i Kahoo-1 lawe a lawe a miki o Keau-ka la i Halae-a he uku ia he i'a no Kahoolawe nona hoi paha keia wahi hooheheno ana: Eia au Kahoolawe, Hooipo ana oe me ka Hinahina, O ka pa mai a ka Ma-aa, Houhou ana i ka ili o Kama. Haina ia mai ana ka puana, Molokini alo i ka ehu kai. Keiki 4, Mokupuni o Molokini, nolaila o lakou nei a eha na keiki hookama ponoi a ka makua hookama e noho hoomalu ia nei e ka mana o ke kanawai Kalana o Maul, Nahonoapiilani. Nolaila ke haawi aku nei no au i ko'u mahalo ia D. M. Manu Kapaiuiu no kou hoomaalo ana mai 1 ka la luu Loli o na Haku o kaua, hoomau ia mai a hoonui ia aku. | Ke huli hoi nei no au ua ahiahi ke pa mai nel ka makani kaili aloha o kuu home. , J. K. W. MAKANIKEOE. Magoon Bl'ock. Lohaloha ole no ka eheu o ka manu Kapalulu i ka uuki* o ka lu. eia iho no o Manu Kapalulu ke upoipoi iho la i na eheu ona, e ao nae o hopu hewa i ka puapua, ku i ke a'u, i ka i'a nuku oi. Maikai no ke kui ana i ka lel,; ohuohu no Halemano i ka liko lehua, aka eia iho no na pua onaona la ke moani ae ia, e iawa pono ai ka ohu 0 ua kanaka. —L. H. . I He kama ka'u i hanauia i Kahiki ka po, hiki ka maiama, he kupa, he ewe, a he milimili hoi na ka ua punohuula' 1 ka moana. i Ua malama, mailani, a ua hoopumehanaia hoi ua kama la a'u ma ka poll o kona kahuhanai, a o ua kahuhanai la ona he mea kino aka wailiu la e hiki ole ai ke loaa 1 ka ike a ka maka. ' Ua maheleia iho ke kino o ua kama la a'u i na apana elua, ka mua, uaj helu ia oia ma ka papa hoonohonoho 0 na mea kino ano honua, a e alii ana hoi maluna o na lahul kanaka apau, ame na mea kolo, he oiaio, ke ruia nei oia i ko ka honua hoiookoa me ka mahiehie nui. Ka lua, ua heluia aku ola ma ka| papa hoonohonoho o na mea ano klno lani, e noho alii ana hoi maluna a malalo iho o ka malamalama o ka la 1 ke ao, a i ke alohiiohi hoi o na hoku . i ka po, o ke alahele o ua kama la a'u ua aiiaia iho ia e kekahi o na kial naue ole i kapaia ma ka inoa o Kupaianaha a i ole ai hoi e haumia na mea ( kino iani i ko kA honua nei. | O ka lua o na kahuhanai o ua kama la a'u he mea kino honua la, ke noho a ke hoomalu nei oia i ua kama la a'u iloko o ke kamumumu o ke aheahei malie. I He hilu, he i'a noenoe, kuu kama,' he hueu, he eueu, he kamanomano no na pali Koolau, a ke ole oukou e hele mai imua o ua kama la a'u, e nele auanei oukou i na hoomaha ana ma ko ke kino a ma ko ka Uhane pu. | Ninau 1. Heaha ka )noa o ua kama la a'u, Haina, he wai. Nianu 2. Owai ka inoa o ke kahu« hanai mua o ua kama la? Haina, O ka Uhane o ke Akua. Hoopunana iho Ja ka Uhane o ke Akua maluna o ka wai. Ninau 3. Owai ka inoa pololei o.

k*>la klal navie ole 1 kalu a iu ma ka inoa kapakapa, Kupalanali i, Haina, O Iesu Krlst«». Ninau 4. Owai ka inoa o k«- kahuhanni olua ? Haina, (> n;i kaliunapul* e hoolaha ana i ke nupuni o k.• Akua, a lioike aku i k.i nani o ka Kuanelio I ko ke ao h'»lo.»k.»a, n h«petizoia hol, ma kn inoa o ka Makua ko Keiki aini' ka l'hane i< l'a mahele ia ke kino o ko kama. ka inu*. ma ke ano kino honua. He wai, he mea kinn an.» h«»nua 1» Ke rula nei i ko ka lionua holooko*. Ka lua, ua holuia oia ma ka papa hoonohonoho o na moa uiio kino lanl. Haina, Keaouli. lna ua Uke na nlnnu, a i oie p« la k* huli hoi nei au, ke pa mal nel ka makani Olauniu. NIUHELEWAI RIVEll. Kapeke no ka pillna I kH nlhonih® umia houia ka hanu. hooplliplli hou ia ka mea ike a ka haole, hoi>nul ho* ia ka ikaika, 1 papahi 1 ka lel hlwa.Ulwa a ka lahui.—L. H. ~