Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 17, 24 ʻApelila 1908 — HAULE O F. KANAE MA KA HOOKUKU HAKOKO Aha'i o Hans Froelecher i ka Lanakila o ka La-Pilipili Ao Aina Ole Aku o Kauahi. [ARTICLE]

HAULE O F. KANAE MA KA HOOKUKU HAKOKO

Aha'i o Hans Froelecher i ka Lanakila o ka La-Pilipili Ao Aina Ole Aku o Kauahi.

O ka hookuku hakoko i malamaia mawaena o ī*rank Kanae ame Hans Froelecher, o ia kekahl o na lealea i makahehl nuiia e ka lehulehu o ka poe 1 makemake e ike i ka hopena o ka hookuku hakoko mawaena o ko Hawaii Moho ame ka moho o ke ao nei. Ua hele ka halekeaka Opiuma a piha hookeke i na kanaka, a o keia paha ka lealea i nui ai na kanaka Hawaii i hiki ae no ke ake ana e ike kumaka i ka mea nana e aha'i ae ana i ka lanakila ma ia po. Ua weheia na hana hakoko o ia po, ma ka hora ewalu me kanaha minuke mawaena o Hoberts, he luina no ka moku kolo Iroquois ame Amosa Kauahi. Ma keia hakoko i Ikela ai ka lihi launa ole aku o Kauahi ia Roberts, no ka mea iloko o ka minuke hookahi, ua kula'iia aku la o Kauahi a hina ilalo. I ko laua ku hou ana iluna a hoomaka hou e hakoko, ua hina hou aku ia no o Kauahi ilalo no ka lua o ka manawa. Ua kol aku ka lunakanawai ia Kauahi e hou laua e hakoko, no ka mea ma kona manao, aole i pololei ka lilo ana o kela hina mua ana ma ka aoao o Roberts, no ka mea ua hina o Kauahi ma ke ano ulia, eia nae aole he ae o Kauahi e hoi hou e hakoko me kona hoa. Mamuli o ka malama oleia ana o ka pelepele i manaoia no ia po, ua hoopaneeia no ia lealea, a he hakoko Kepani ka i maiamaia mawaena o kekahi mau Kepanl elua,, no laua na Inoa o Isohara ame Masekeyama. Ma ka laua ulele mua ana, ua kaa ke eo ia Masekeyama, a no ka lua o ka manawa, ua kaa aku la hoi i kona hoa mokomoko, a pela no ke kolu o ka manawa, a peia i haawila aku ai ke eo o ia hakoko laia. Mahope iho o ka hoomaha iki ana no na minuke he umi, ua hoea mai la i ka manawa e kau nuiia aku ana e ka poe makaikai no ka hakoko ana o Kanae me Froelecher, a he manawa hoi ia no ke pihoihoi e pahola ana iloko o ka manao o ka poe makaikal.

Ia laua 1 hui ae ai i kahi hookahi e hoao ana hoi kekahi e kula'i aku i kekahi ilalo, o ka wa ia e ioheia aku ana o na leo huro mai na kanaka mai no ka hiki ole i ka haole ke kula'l ia Kanae. No ka lua o ka manawa i hoao hou al ka haole e kula'i ia Kanae, he ole no ka hina, a o ka oi loa aku ia o ka hoopiolokeia o ko ka lehuiehu mau manao, a o ka oi loa aku paha, oia no na Hawall, a e loAeia aku ana ka inoa o Kanae i ka hoopukaia ma ko lakou mau lehelehe. No na minuke ehiku keia kupapa afta o laua, ua kaa aku la ke eo i ka haole, aka ua hiki ole nae ke hooleia ae ka makauka i loaa ia Kanae a o kahi no o kona pilikia, o ia no kona lke ole 1 na lolna apau e pili ana i keia ano hakoko, a ma ia wahi i oi pakela aku al ka haole mamua ona. Ua haawiia he hapaha hora no laua e hoomaha ai mamua o ka uleie hou ana, a i keia hoomaka hou ana i holke okoa mal ai o Kanae i kona iini arae kona makemake e haule kona hoa moko'moko iaia. He nui na manawa ana o [ke kula'i ana i kona hoa, eia nae mimuli o ka plha eleu loa o kela haole mamua ona, e ku mau ana oia iluna. He hookahi manawa i huli pu ai ka haole ilalo, me ka manaoia, o ka hana ana ia e kaa ai ka lanakila iaia, eia nae he keu aku ka piha eleu o keia haole a ku hou ana oia iiuna a me ka eleu no hoi oia i apakau ae ai a hina o KTariae malalo. Ua piha na minuke he umi-kumama-lua ia -laua ma kela kupapa ana, a oiai e paa aiia o Kanae malalo me ka hiki ole iaia ke oni ae a kaa maluna o kōna hoa, pela i haawi aku al ka lunakanawai i kana olelo hooholo no ka pono o ka aoao o ka haole, a o ka pau no hoi ia o ko laua hakoko ana. Ua mahaloia na moho hakoko e ka poe makaikai mamuli o ko laua kuiaha eleu a makaukau ma ia hana, a ia laua i haalele aku ai i ke kahua mokomoko, ua noke ia aku laua i ka huroia e ka poe makaikai.