Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 16, 17 ʻApelila 1908 — MOOLELO O KA AHAHUI EUANELIO O KA MOKUPUNI O OAHU. [ARTICLE]

MOOLELO O KA AHAHUI EUANELIO O KA MOKUPUNI O OAHU.

Noho hou ka Aha Ahahui Euanelio Mokupani o Oahu ma ka Ekalesia o Kalihi ame Moanalua i ka Poalima elua o Aperila 10, 1903. Hoomakala na hana me ka Hlmenl ka pule ame ka ha'iolelo a ka Lunaijoomal)i. - - Na Poai ! ka ha'lolelo hookipa I na lala ame na hoa apau o ka Aha. i HOOMAOPOPOIA XA LALA O KA AHA. • Kawaiahao, aole Kahu, Jas. H. S. Kaleo Eiele; Kaumakapili, Lono Kahu, Nahalau Elele; Kalihi ame Moa-. nalua, Poal Kahu, Keanu Ēlele; Ewa, Oill Kahu, Kahumoku Elele; Waianae, kaala Komlte, Hui Elele; "Waialua, Keliipio Kahu, O. P. Cox Eiele; Hauula, aole Kafiu, aole EĪele; "Waikane, Kuikah! Kahu, F. Lelaloha Elele; Kapeohe arne Waimanalo, Kuikahl Komlte, Kahaleulumoku Elele;. Kaukeano, aole Kahu, aole Elele: Ekalesia Pukiki Soares Kahu; Ekalesia Pake, Thwing Kahu, Ho Kowai Tuck Elele; Ekalesia lapana. Okumura Ka-„ hu, loshioka Elele; Waialua lapanā, Inergati: Kakaako Mission, Kagiro; Waikiki Mission, Ho Chein; Nuuanu lapana eh. Takeijiro Miyamori. NA LALA MAU. Timoteo, Oni, kauiia, Paele, Thwing, Maemae, Nakuina, F. Scudder, Aikue, Guiick, Poepoe, Nakookoo, Kanealii, Ertlman ame Manase. • Na Oleaon he noi e lilo na lala maikai e ae apau i mau hoa kuka no keia Aha, aponoia. Noho ka Aha a hoolohe *i ka ha'iolelo a Mr, 01eson i unuhi ia e M. K, Nakulna. ,Na E. S. Timoteo i ka hoike hapa a ke komite Imi Kumuhana a, na O. H. Gulick i unuhi ma ka olelo Beritania, aponoia. Kumuhana:—l. Hapalua< hora haipule. 2. Holke Kihapai o na Ekalesia. 3. Hoike a na Komite. 4. Na Palapala Hoopii. 6. Na Olelo Hoalohaloha. 6. .Na keiki a ka Aha. 7. Na Ekalesia Kahu ole. 8. Na Kahunapule -Ekalesia ole. 9. Ka oihana hoola. 10. Ka haawi īalklnl ame poni. 11. Hoōponopono Kumukanawai ame Rula. 12. Na Lulu Papa Hawaii ame Ame.rika. 13. -Ka hooponopono o ka Buke Lawe Lima no ke kukulu ana i na Ekalesla. KUMUHANA—"Na Ekalesia me na hana no ka hoomaemae ana.',' Na Mr. Thwing i noi mai e hookaawale ia ma ka lahui, aponoia. Na ka Lunahoomalu i kafaoha e hookaawale ia 'ma ke ano lahui. Ma ka noho ana o ke anaina o na Hawaii maliina o ke Kumuhana» ua koho ka Lunahoomalu i komite o ekolu lala a na lakou e hoike mai i na mea kupono e hoomaemae ai, Rev. Kelllplo, Lono ame Kaītfo. KUMUHANA 2:-Ho!ke Kihapai. Na Kaleo i ko Kawaiahao, waihola i ke Komite. Na Nahalau I ko Kaumakapili, waihoia i ke Komlte. Na Kahumoku I ko Ewa, waihoia i ke Komite a noonoo pu ia me ka Hoike a ke Komite e pill ana ia D. P. Hoolapa. Na S. K. Hui i ko'Waianae a waii ke Komite. Na O. P. Cox i ko Waīalua, a walhoia I ke Komite. Na Frank Leialoha I ko Waikane, a waihoia i ke Komite. Na Kahaleulumoku l ko Kaneoll'e

ame Waimanalo, waihoia i ke Komite. KUMUHANA 3:—Hoike Komite. Na Rev. M. Kuikahi, Komite o Kaneohe, waihoia a noonoo pu me na Ekalesia Kahu ole. Na Rev. M. Kulkahi Komite o Kaneohe ,waihoia a noonoo pu me na Ekalesia Kahu ole. Na keiki a ka Aha, na Oili ke hana nei kana mau keiki a pela no me Kuik^hi. Na Timoteo ke noi e hoomaha keia Aha a ka hora 1:30 p. m. me ka pule a Timoteo. Noho hou ka Aha e like me ka hoomaha ana me ka himeni ame ka pule a ka Lunahoomalu. Waihoia mai na Hoike no ka unuhi ana i ke Kumuhana na Thwing, F. 4 ame Erdman. Noi mai o Mr. 01eson e waihoia kela hana iloko o ka lima o elima komite a lawe mai i ka lakou hoike i ka hora 9 a. m. apopo, aponoia. Na Komite—Mr. Okumura, Moo Man Ming, P. Scudder, Soares ame Keliipio. , Hapaiia ka Hoike Komitp. j Na Rev. Oili i waiho mai ika Hoike •Komite e pili ana no Nuuhiwa ame ka hookuu ana o ka Ekalesia, apoj noia. KUMUHANA 7: —Na Ekalesia Kahu ole, Waianae, Hauula ame Kaneohe," a aponoia. ' : KUJIUHANA B:—Na Kahunapule Ekalesia ole. No ka Ekalesia o Waianae, waihoia a hoihoi mai ke Ko'ml- j te Hooponopono Ekalesia i ka Hoike, aponoia. Ekalesia o Hauula, noonooia e hoonoho i Komlte mailoko mai o na Ka-'! hunapule a ma ka noonooia ana ua! aponoia o Rev. Kaaia I Komite. Ekaiesia o Kaneohe ame Waimanalo. ua apono loa ia o Rev. H. H. Parker i Komite. KUA(JHANA 9.—Ka Oihana Hoola, ua kamailio nui na lala o keia Aha ma keia kumuhana, Na Alkuē i noi e (hoopaneeia .kela Kumuhana a lohe hou ia iloko o ka Aha Paeaina, aponoia. KUMUHANA 10:—Haawi Laiklni. Na Timoteo i paku'i mai "ame poni" a aponoia ka paku'i. Na Keliipio, e waihoia 1 ka lima o ke Komite o ekolu, aponola. Komlte—Mr. 01eson, Tlmoteo, Kelllpio, aponoia, a he mana ko lakam e hoohol.i e poni ia ke kupmio. KUMUHANA 11. —Hooponopono Kumukanawai ame Rula. Na E. S. Tlmoteo he hoolaha e paku'l ana i ka Pauku 3 o ke Kamukanawai ame ka Rula 4 no ka waiho ana aku imua o ka Ahahul Paealna e noho ana ma Hilo, HawaiL l kefa kaui Na Timoteo ke koena o ka Hoike a ke Komite Imi Kumuhana. * KUMUHANA 14:—Lulu no ka Ahahul Misiona o Amerika. KUMUHANA 15:—Ke Ola o na lala a ka Aha Paealna. KUMUHANA 16:—Ke Kula a Sfr. Erdman. KUMIUHANA 17:—Ka waihona o na. wahfne kanemake a na Kahunapule. KUMUHANA 18:—Ka Waiona\. Of)iuma ame piliwalwal, Heaha ka ka Aha e hana ai. KUMUHANA. 19:—Ke isoho ana ina Luna Nui, ke Kdmite Hooponoppno Kumuhana ame Papa Hana. KUMUHANA 20:—Kahi ame ka nawa e noho hou ai keia Aha .aponoia. Na Mr. Oleaon he Olelo Hooholo, kauohaia ke KaEauolelo o keia Ah& I elua pule mamua ae o ka noho ana 0 ka Aha e holke aku oia i na EkHu; Ekaleaia apau o keia Mokupuni i hiki la lakou ke hoomaopopo i ke koho ana i Elele no keia Aha, aponoia. Na Jas. H. S. Kaleo he Olelo Hooholo, e ukuia ke Kakauoielo o keia Aha i umi dala no kela ame keia kau e hoomaka anqi mai keia kau akui~ hoopaneela ka noonoo ana a ka Ia apopo:. Na Kuikahl ke Komite Haipuie t hoolahai mai, na Kaaia ame Kahumoku e malama ka hapaiua hora haipule--1 ka la apopo. Hoopanee ka Aha- a noho hotx ! ka hora 9 a m. apopo> m»ka puile a ka Lunahoomalu. LA HANA 2. Poaono, Apeiila 11. 1908». Nohoi bou ka Aha e like me ka> hoo>panee ana. Malamaia ka hapalua hora halpule pwi ke alakal ana a Kaaia ame KahUmoku. Hoomakaia na hana ponoi o ka> Aha mo; ka noho ana mai o ka Lunahoomalu ,me ka hlmeni ame ka; ptrife ka Lunahoomalu. Noho ka Aha a hoolohe i ka; haiolelo a Mr. Erdman. Kumuhana —ke Kilrapai o na Kelki a ka Ahtu Na ka Lunahoomalu i hoakaUau maii e Uke me ke noi a 01eson e lauwe ma4 ke komite o eiima lala i ka lakou; Hoike i keia la no na mea e pili anai I ka Hoomaemae Ekalesia. Na ka Lunahoomalu o ko- Komite Moo Man Ming i iawe mal. i; ka laktra Hoike a lawe pu mai oia he OleloHooholo, a e hooholoia, Ke kakoo nei makou i k« pani ana la Iwilei. Hooholo hou ia—Ke kakoo, nel m&- ' kou ia laukea no kona ho»ko ana t ke : kanawai. Na Kulkahi he, noi e lawe a noonoo aponoia. Na Kuikahi he pakul ame m wahl e ae o keia mokupuni, kokuaia. hoo~ j holoia, a apono loa ,la ka Olelo Hooj holo e īlke me ia I paku'i ißu Na Thwlhg he mau oleto hoakaka imua o na lala o kefa Aha no na mea i hāna ia e ke komite. Na ka Lunahoomnlu i hoakaka mal I ka. Olelo Hoohok> mai ta Kaieo e plli ana no ka uku ana i ke Kakauolelo a ma ka noonoo ia ana, ua kapae loa ia. KUMUHANA 12:—Lulu no ka Papa Hawaii ame Amerika. a hoomau ia no ka manawa e Wke me la l hoohoio mua ia. KUMUHANA 13:—Ka hoopooopono ana i ka Buke Lawe Lima no ke kukulu ana i na Ekalesta. Na Gulick i hoakaka mai I na mea e pili ana i ke Kumuhana, a he mea pono no e hanaia ma ka Buke Lawe Lima a ina no hoi Ahahul Huina ua hiki no. Na Rev. Kallno i kokua mai e apono loa la keia manao o Gullck a e paa hoi ia iloko o ko kakou Buke Lawe Lima. Noi hou mai o Gullck e waiho no pela ko kakou Buke Lawe Lima, a e hana aku no pela. Kokua mal o l£r. Erdman ina e hoololi la e hiki maJ ana ka wa he Buke Lawe Lima ko kakou o na hoololi wale no. A ua kakoo pu mai o Mr. Scudder, hooholo ia.

Na L. W. P. Kanealii i ka Holke komite Ekalepia ma o na Elele ia. Na Oni e lawe a noonoo, aponoia. La\veia a noonoo pakahi.—O ka mah'ele ekahi o ka Hoik« a ke Komite, aponoia. U ka mahele elua—Ua hoopau loa ia, Mahelo 3—Jl.'a aponoia. Mahele 4—Apono loa i ka Hoike Elele Ekalesia o Waikane, Mahele s—Noi ia e apono loa ia ka hoike o ka Ekalesia o Kaneohe, laponoia. Na Nakuina i nol mai e apono loa ia kk Hoikie a ke komite e like me ia i hooponoponoia, apono loa ia. Na ka Lunahoomalu i hoakaka mai e lawe ia ka Hoike a ka Ekalesla o Ewa a c«ia ka hana i keia wa. Noi mai o Nakuina i ka LUnahoomalu e hoike mai heaha ke kumu o ke kakau ole ia ana o ia ītolapala Noi Dala? Na ka Lunahoomalu, no ka hana ole 0 ka Ekalesia o Ewa a maopopo kekahi huina dala. Na Oni e ahewa ana i ka Lunahoomalu o kela Aha no kona kakau oie, kokua ia. Na Kuikahi e apono ana, kokua ia. Noi mal o Gulick e hookaawale ia na lahui e maluna o ke Kumuhana, ka Hooikaika Kristiano ame ka Ekalesia, aponoia, Ma ke noi a Keliinio e hoopau loa ana I ka noonoo ana i ke ahewa f l ka Lunahoomalu, aponoia. , Noi ia e apono ia ka Hoike o Ewa e like me ia i hooponoponoia, aponq!a, Na'Timoteo i heiuhelu mai i ka Hojke a ke Komite o na Ekalesia piHkla o keia Aha, aponoia. Na Keliiplo i ka Hoike a ka Elele o Waianae, e hapal hou ia, aponoia. No ka pau o ka manawa ua hoopaneeia a noho hou ka Aha i keia auwina la. Noho ka Aha a hoolohe i ka ha'lolelo mai ia M. K. Nakuina, -Kumuhana—"Ka Hooikaika Kristiano me ka Ekalesia." n. Xa Keliipio i ka Hoike komlte a keia Aha ame ponl. Na Kuikahi he nol e apono loa ia ka Hoike, aponoia. Na Keliipio e lohe ia ka Hoike mai ke Komite mal. Na E. S. Timoteo i hoike mai, aoie au he Komlte na kela Aha, aka, e hoike ana au I kekahl mau mea e plli ana no Waianae. Nol mai o Keliiplo e walho la kela hana i ka lima o ke Komite, aponoia. Komite—Oleson, Gulick ame Keliipio. Noi mai .o Kuikahi e hoomaha keia Aha a noho hou I ka manawa i hoike ia me, ka hlmenl ame ka pule a ka Lunahoomalu. Noho hou 'ka Aha e like me ka hoopanee la ana ma ka hoomalu la ana e ■*tev. E. S. Timoteo me ka hlmenl mai na Hawail, Pake ame lapana ame ka pule a Tlmoteo. Unuhi ana ma na olelo like ole i ke Kumuhana—"Ka Hpolkaika Krfstlano me ka Ekalesia. r * . Na Nakulna i urruhfae ma ka Olelo Beritanfa. Na Thwfng I ka Pake. Na Scudder I ka na Kepanl. Na Tfmoteo f nof maf e kapae f na ruīa ,aponofa. Hapai ia ke Kumuhana 17—Ka waihona o na wahfne kanemake a rra kahunapul'e. Na Timoteo f hoakaka mai he mea pono e noonoo hou fa kahl e waiho al' kela wHiTrorra. Na Nakuina he nof e apono loa ia e like me ka Aha Paeafna f hooholo ar, aponofa me ka palru'f e nomioo hou ia he koena i koe i ka manawa hana o keia Aha i ka Poakahf. * Na Girlfck fie hoolaha e hikf mal «ena o Woolley- i ka la apopo a ha'iolelo iloko o ke anaina Kula Sabatf. Na Gulfck he hoike waha a ke Komite ap ka Ekalesfa o Waianae. Na KuikaW he hoofaha, na Kefffplo ame Paele e malama f ka balawaf hapalua hora hafpufe o ke kakaMaka PoakaW. Hoopaneel'a na hana me ka pule a KanealiL LA HANA Aperila 13, 1908. j Mal&maia ke anaina haipufe hora 8:30 a. m.; "hora 9 a. m. lawe ka Lunahoomalu 1 ka»noho a hoomakaia na! hana me fra mmenf ame ka pt>ie. j Hapai fa ka heluhefu ana t ka moolelo o ka Aha a ma ka heluhehi ana, j ua aponofa me keia hooponoipono e j kapae ae i ka Ekalesia o Waianae ma ke ano he EKaleHia Kahu no ia. Na ka Lunahoomalu i hoakaka mai 1 ka hoike waha a ke komite no Waianae—a ke kauoha nei ka Lunahoomalu e lawe mal keLa komfte 1 ka hoike ma ke kakan. Na ka Lunahoomalu o ka wa keia e kamallio ho-a ia ai ke kumuhana 6 na wahine kanemake a n& Kahunapule» Na Timoteo l waiho i ka inoa o! Mrs, PuM, Mrs. Maka» Mrs. Naeole, aponoia. Ma ke kapaeia ana o na rula ua ae la. o Thwtng e kamaiHo ma ke Kumu-» hana "Na kanaka Hawaii ame na Harekuat Waiooa." Na ka noho e hoolaha ana i na' h*rfke kooifte t makaekau. Hapal ia ke Kumuhana 14—Lulu lio na Ahahul Mlsloqa Amerika a na Oleson i hoekaka mai, a aponoia no e itke me ka manawa iloko o lune o keta ame keia wakahiki. B|HTMUHANA 16.—Ke ola o na lala f ka Aha Paeaina, paipai ia na Ekale«la e hooko aku i ko lakou ha>awina. KUMXTHANA 16.—Ke kula Baibala a Erdman. Na Timoteo 1 hoakaka maj i ka .manao o keia kumuhana. Na ka Lunahoomalu i' no| aku ia Mr. Erdman e w&Iho mai i kana hoike no eono mahina 1 hala. Na Mr. Erdman i holke waha mai i kana mau mea i hana ai. Ma ke noi ua hoomau hou ia aku o Mr. Erdman 1 kumu Kul£. Balbala. I Na Keliipio he nol, e noonooia ka uku o ke Kumu kula Balbala no na 1 lilo kaahele, aponoia. | Na Timoteo i noi mai e waihoia ka ! noonoo ana 1 kela kumuhana i ka j Papa Hawaii, aponola. Rev. E. S. Timoteo ke Komite. KUMUHANA 18.—Ka waiona, opiu'ma ame pillwaiwal. Na Tlmoteo i noi mai e kohoia I komlte no keia hana, aponoia. Rev. Timoteo, Gulick ame Lono na Komlte. Na Oleaon he noi e kapae ia na rula a aponoia, hoakaka mai oia he mea e pono ai no ka Ekaleaia o Kalihl ame Moanalua no kona mau palena a noi pu mai e kohoia i komite o ellma lala, aponoia. . Noi mai o Kelliplo e hoopanee ke koho aita i ke komite a walhoia mai ka Hoike kihapal o ka Ekaleela o Ka-

lihi ame Moanalua, aponola. Keliipio kv koniUe nana e hoike aku i ke kahu o Kalihi. KI'MI'HANA 19.—Ke koho ana l na Luna Nui —Ke Komite Hooponopono Papa Hana ame na Kumuhana. noonooia ma na kulana pakahi. Waihoia mai ka inoa <> Poopoe ame Keiiipio a ma ka baloka ua kohoia 0 Poepoe i Lunahoomalu no ka Aha. Wm. K. Poai. Jvakauoieiv>. aponoia ma ka huki ana o ke Kakauolelo 1 hookahi baloka. G. B. Puuku, aponoia. me ka huki ana o ke Kakauolelo 1 liookahi haloka. Mahele 2—Komite Hooponopono Papa Hana. „ Xa Keliipio i waiho mai i na inoa 6 ke komite, Oleaon, Gulick ame Timoteo aponoia. Waihoia na keia komite hookahl ka imi ana i na kumuhana, a waiho mai 1 keia Aha e apono ia. Noho ka Aha a hoolohe I ka ha'iolelo a Mr. Oleaon—"No ke Kahu ame ke Kula Sabatl." KUMUHANA 20.—Kahi ame ka manawa e noho ai o kela Aha. Na Nahinalau i noi mai e hoopanee kela Aha a noho hou ma ka Ekalesla o Kaumakapill, aponola. Na Huli i noi mai e hoala hou la ka noonoō ana no ka Olelo Hooholo e pili ana no ka uku ana i ke Kakauolelo o keia aponoia. Na Huli no i noi mai e hoololl-ia i ellmn dala no ke Kakauolelo keia Aha aponola. Xa Aikue i nol e hoomaha keia Alia. aponoia me ka himeni ame ka pule a ka Lunahoomalu. Noho hou ka Aha e Hke me ka hoomaha ana, lunahoonialu ma ka noho a "Knomakala na hana me ka hlmenl H. A. N. aoao 226 ame ka pule a ka Lunahoomaln. Na Kelllplo 1 ka Hoike Komhe no *»a hana o ka Ekalesla o Waianae. Na Hui i nol mai e lawe ia a noonoo, aponoia. Ma ka noonoo ana, ua noi mai o Hui e apono i ka Hoike a ke Komite apono loa la. Na Timoteo he Horke Komite Imi Kumuhana —Kumuhana 21. —Koho ana i komite pilikla o na Ekalesia, aponoia. Na Kulkahi I noi mai e aponola na komlte mua me ka ttetno ana o ka inon o Lono, aponola. "Walhoia mal ka lnoa o Erdman, aponoia. Na Timofeo e hooplhaia ehiku lala 0 ke Komite, a o Oleaon am« Gulick kekalii mau lala. Aponoia. Na Tlmoteo e hapai hou la ke Kumuhana B—Na8 —Na Ekaleaia Kahu ale, aponoia. Na Timoteo e kohoia o Nakuina i Komite no ka Ekaleaia o Waianae a aponoia. Na Timoteo e hapai ia ke koho ana 1 komite o elima lala no ka Hui ana aku me ka Ekalesia o Kalihi a apono ia. Komite—Gulick. Timoteo, Nakuinn. Lono ame Poepōe. Na Kelilpio e noi ana i keia 'Aha e waiho ana ola i ka Ekalesia o Waialua, aponoia'l Kumuhana. Na Oni e waihoia iloko o ke Komite pilikia o na aponola. Na Oleson, 'e haawi aku kela Aha I Palapala Hookuu no E; B. Turner, aponoia. Na ke Kakauolelo o keia Ahft e haawi i hoomaikai no ka Ekalesia o Kalihl no ka maiama ana i na lklk o keia Aha, a e hilinai ia ke Kakauolelo e hoolaha aku I ka moolelo iloko o ke Kuokoa ame Ka Honloha. Na Keliipio e hoopanee l'oa keia Aha a noho i kela kau a ■ ma ka Ekaleaia o Kaumakapili me k i hlmeni ame ka pule a ka Lunahoom ilu. REV. WM. K. POAI. KakauolelO A'ha Euanello MV3&3B*»uni o Oahu.