Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 10, 6 Malaki 1908 — HOAOIA KA HOLO O KA MAUNA KEA. [ARTICLE]

HOAOIA KA HOLO O KA MAUNA KEA.

KAPALAKIKO, Feb. 13.—Ma ka hoaola ana o ka holo o ka mokuahi Mauna Kea, ka mokuahi hou loa o ka Hui Mokuahi Holo Piliaina no na mokupuni o Hawaii maloko o ke awa nei i nehinei e ke kapena Clem Randall o ka Hui o ka poe Ona moku ame kalepa, ua ikeia ka holopono o na mea paahana, a ua ku hol i ka makemake o ka Ona ame ka poe kapili moku.

O keia ka nfoku nui loa i kapiliia e ka hale hana Hao o ka Hui Uniona iloko o na moku elima i kapiliia e ia hui no ka oihana kalepa o ka hui Mokuahi holopili aina, a o ka nanaia ame ka manao nui i kapiliia ai keia moku no ka halihali ohua ana no ia. He elima ona mau oneki i kapiliia ai a he kanaha-kumamalua mau ruml moe ohua kanena. Ua like keia me ka ae ana aku laia e halihali i 153 ohua o ka papa ekahi a kanaono ohua o ka papa elua. O kahi ano hou i loli ae i ko na mokuahi mua e ae oia no ka hanaia ana mai nei i rumi ai poi kekahi no na ohua o ka papa elua, a he rumi keia i hoomakaukauia no ka pono o ka ohua mamull o ke kauoha a'ka hui e hanaia pela, oiai ua ikeia ka hemahema mokuahi e ae aole i hanaia kekahi mea o ia ano pela. O ka loa o keia mokuahi hou he 240 kapuai; o kona akea he 36; o ka hohonu, he 18 kapuai ame hapa; a o kona kaumaha he 2100 tona; o kona ikaika hoonee ua like ia me ka ikaika huki o na lio he 2200. Ua hoolako ponoia keia mokuahi me na waapa hoopakaka'nalu, no ka mea, ma kekahi mau awa ana e holo aku ai he mea pono loa i na ohua ke aloaloia aku iuka maluna aku o na nalu e ha'i ana. Ma ka aelike he 14 wale no mile i ka hora i koi ia, aka mamuli o ka makemake e ikeia kona holo maoli, ma ka hoaoia ana i ka la i nehinei, ua ikeia he 16 ame 1-10 mile i ka hora, a e hoike ana ia o kona mau enegini o ka ikaika hoonee ua like me ia me ka ikaika huki o 2200 lio. Me he mea la e haalele mai ana oia ianei iloko o hookahi pule i koe mai keia la aku.