Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 10, 6 March 1908 — NO KA HUI KOKUA AME MANAWALEA O NA POOLA. [ARTICLE]

NO KA HUI KOKUA AME MANAWALEA O NA POOLA.

O ka la 28 o ka mahina aku la o Feberuari i hala o ka piha ana ia o ka makahiki hookahi o ke ku ana o ka Hui Kokua ame Manawalea o na Poola o keia kulanakauhale, a Bia ka Poaono o ka pule }l hala i malama ae ai kona mau lala i na hana hoomanao no ko lakou hui. Me he mea la i ka nana aku he kakaikahi loa na haole i hoomaopopo aia kekahi hui o keia ano i kukuluia e na kanaka Hawaii, mawaho ae o kekahi mau Hui Hookuonoono, e like me ka Hui Kokua sl Hookuonoono o na Oiwi Hawaii ame ka Hui Poo Kauikeaouli ame keka.hi mau hui kokua e ae. Mamuli o ka manao nui ame ka makemake maoli no hoi o ka hni i kukuluia ai, e like me ke kokua ana i kona mau lala ponoi iloko o ko lakou wa o ka pilikia, ke kokua ana i na wahine kanemakt k ame na keiki makua ole, ua lilo maoli ka hui i hoala a kukuluia i mea na na Hawaii a haaheo ai aole wale mamuli o ka loaa ana o na kokua iloko o ka wa popilikia, aka mamuli o ka hiki ana i na Hawaii ke kukulu i keia mea he hui, ka mea hoi a na haole i olelo ai i ka hiki ole ke hilinai i na kanaka Hawaii ke hoala i na ihana o keia ano. Aole no i kuhihewa ia oleloia ana no na kanaka Hawaii, mamuli o na mea i ikeia a i hoomaopopoia iloko o ka wa ae nei i hala, i ka wa i hoalaia ae ai na ahahui lehulehu, a haule pa-hu walp, aka i ka nana ana nae i keia au o ka neenee ana o ka manawa, eia na Hawaii ke hehi nei ma na anuu mua o ka hoomakaulii, ka hoomanawanui ame ke aloiha hoakanaka. Mai ka manawa mai i kukuluia ai keia hui a hiki wale i ka piha ana'iho la o ka makahiki hookahi, ua hiki aku ka nui o na dala i holo aku inailoko aku o kona w T aihona, no ke kokua ana i ka poe popilikia, na wahine make a kekahi o kona mau lala, na wahine kanemake ame na keiki makua ole i ka umi-kumamalima haneri dala, he hoike maopopo hikimua o ka lawelawe ame ka hoohanaia ana o ka ahahui me ke kupono, me ka nana oleia o ka pono o ka mea hookahi a o ke ano alunu paha. O kekahi mea a ke Kuokoa e hauoli loa nei mamuli o ka hoalaia ana ae nei o keia hui e na Poola, ka poe e ikeia nei ke komo nui ana ina na hana piliwaiwai ame ka lu ana i ka lakou mau loaa iloko o na hale inui'ama, oia no ka loaa ana o kekahi wahi waiwai loa e luia ai o kekahi o na ihunahuna liilii o' na mea i loaa mai me ka hou o ko lakou lae, a ua lilo lakou i poe hooia a i poe ike maka no na pomaikai i keia la. Aole he olelo ana no ka poe i hoomaopopo maoli i ka waiwai o keia mea he hui, aka aia no nae he heluna nui i loaa ole aku ka ike maopopo ana a liiki wale no i ka ike maka maoli ana iho nei, i ka wa i halawai mai ai me na pilikia; oiai no nae aole no e kala loa ka buke nui i olelo mai ai: "E kiola i kau berena maluna o ka wai, a hala na la he nui e hoi liou mai no ia ia oe." Ua hiki aku ka nui o na lahl o keia hui ma kahi o ka eha haneri, i oi ae kona heluna imua o kekahi o na ahahui kahiko o na Hawaii e ku nei maloko o keia kulanakauhale, he hoike maopopo loa hoi no ka hooia ana mai i ka maikai maoli o ke komo ana iloko o ka hui, he puuhonua a he kokua kokoke iloko o ka wa o ka popilikia. O ka ke Kuokoa e iini nei.oia no ka huki like ana ō na poola apau ma keia hana maikai. Oka lokalii ka ikaika, oka mokuahana ka nawaliwali. »-4-» E like me ke kelekalapa i hoounaia mai e Mr. Buckland iloko o kekahi la o ka pule aku nei i hala e houpuupu mai ana i ka manao ana o kekahi poe kanaka ma Hilo e kukulu i hui uniona, he hana maikai io no ia ina e hoalaia ae no ka imi ana aku i kekahi mau mea e pono ai, a e pomaikai ai kona mau lala; aka o ka manao ana e hoala no ka manao ana e haalele aku i ka aoao Home Kula ame Demokarata, a kukulu ae i aoao hou no keia hakoko kalaiaina e hoea mai ana; he hana hawawa ia. E nana ika moolelo oke keiki uhauha a e loaa he haawina a'o mailaila mai. O ke kulanakauhale i mokuahana iaia ihoJ aole ia e mau, pela no auanei na hana kalaiaina o keia makahiki e hoolalaia mai nei ena aoao kalaiaina kuloko o ke Teritore nei. Lokahi ole na lala o ke Komite Kuwaena o ka aoao Repubalika ma ke kakoo ana ia Wilder i moho Luna Auhau, pela no hoi e hoohuakaeo mai nei kekahi poe Demokarata i na hana a ka Mana Nui Demokarata, o ka hopena aku auanei palia ea, e nahaha ana ka ikaika e weluwelu liilii ana ka lokalii a e kani ana ka aka a kekahi poe alualu kulana a alualu oiliana aupuni. No ka lawelawe ana o kekahi o na limahana oloko o ka hale knai o E. O. Hall ma i kekahi o na waiwai o ka hui, i oleloia ae i aihueia e ia, i hopuia ae ai oia, a mai keia halekuai iliookalii mai no hoi i kaiehuia aku ai kekahi mau kanaka Hawaii elua iloko o ka mahina aku nei i hala. Aole he manawa e hala ai ka hahai mau ana 0 ka poino mahope o ka mea hana hewa; nolaila e lilo i mea ihoomanao mauia e kakou, e paa mau ana ka hana i ka mea hana pololei a e mamao mau ana hoi mai ka mea hana kolohe mai. Aole he ha'iolelo ikaika e ae no ke kohoia o J. Lor Wallaeh i Elele i Wakinekona mamua o na leka e hoopuka mauia nei nona maloko o ke Alo<ha Aina, ke manao holo Elele. Heaha auanei ka hana ano nui a ka Elele Kalanianaole i hana ai no ka lahui e lilo ai oia i mea makemake nuiia e na Hawaii? Ei auanei e he ola ka ma'i lepera iaia. E nana ika hoike piha ana komite o umi ame ka manao kanawai o ka Loio Kuhina ma ke kanawai e pili ana 1 ka Papa Ola, ua lawa ia no kona lilo ana i Elele. O ka hookohuia ana ae nei o Charleg Wilder i Luna Auhau no ka Apana Auhau Ekahi ka mea e oleloia nei i ka hookaeia o na kanaka Hawaii ma ka lawelawe ana i na.oihana aupuni, ma o keia hookohuia ana mai o ka haole ma ia kulana, oia nae ka ke Kuokoa i paha aku ai i ka pule i hala o ke kanaka ma ka aoao o ke kamaa bnti ke komo e ana iloko olaila, mamua o ke kanaka i kahi e loa. O ke kanaka i makaukau me ka pu, oia ke hoi mai ana me ke dia, a o ka mea hemahema e hoi ana oia me ka nele. No ka maau hele o kekahi poe keikikane i ka po, a komohewa iloko o ko ha'i pa, me ka manao kolohe e aihue i ke ko i kanuia e ka poe na lakou ia mea kanu, i kauia aku ai ka hoopa'i maluna o Henry Kukahiko e Lunakanawai Andrade i ka pule aku nei i hala Oia nae hoi e lilo ana no ke keiki maikai e hele pu ana me na keiki ino i keiki e hana ana i na hana a ia auna hookahi, nolaila o ka hoomamao no mai ka pohai mai o na keiki kolohe ka mea e hahai oleia ai e na popilikia.