Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 1, 3 January 1908 — IKEMAKA EKAHI. [ARTICLE]

IKEMAKA EKAHI.

Mr. Lunahooponopono, Aloha oe: —E i ae tnai ia'u e hoounauna aku 1 ka j kaua kukini mama, ke Kilohana Pookela, no ka ahai ana aku i keia Episetole ma na kaiauiu o Hawaii aloha. i Oiai he kumuhana ano nul ke kahua i ku ai keia poomanao maluna ae, oia no hoi ke ola o ka Lahui Hawaii mai ka haawina a ka ma'i hookaawale ohana, nolaila, ua hiki ole i&'u ke alo a kaua iho paha i ka'u makapeni mai ka hoike ana aku i kuu lahui # aloha no ka'u mea I ike ai, a'u hoi e kapa nei he "Ikemake. Ekahi." Ua lohe, ua piha »a Hawail me ka ike i na wa i hala ae nei no J. Lor Walaka, ka haole hookahi i kaena a i aa maoli e lawelawe a e hoola I ka ma'i weliwell he lepera me kana laau Ua lohe kakou apau, a ua ike no hoi iioko o na nupepa 1 na hana 1 hanaia mawaena ona .(Walaka) ame ka Papa Ola: Ua kamaaina kakou me na olelo hailuku a ka Papa Ola ame kekahi poe e olelo ana, he pukaloa a he hoopunipuni maoli o Walakn. Ua maopopo la kakou ko Walaka koi ia ana e waiho aku i na hoike oiaio 0 ke ola lo o iepera iaia aole no nae oia i lawe mai 1 na hooiaio 1 makemakeia. O ke kumu nui, ke ole au e kuhihewa mamuli no ia o ka maka'u o na poe ana i lapaau al a 1 hoola ai, o hopu ia, a nana ia, a lawe ia aku lakou no Kalaupapa. Ma keia aole au e hoahewa ana i keia poe no ko lakou maka'u ana, no ka mea 0 ke kuleana no ia o kela ame keia kanaka, o ka pulama a makee ana 1 ko lakou mau pono iho ame ko lakou ola. Aka naei ma keia mau la koke IJio nei, ua aa mai o Chas. Hookano, e lilo oia i hoike no ke ola a ola ole pahā o ka ma'i 1 weliia, a, ua ku ae oia imua o ke anaina I akoakoa ae ma ka halawai makaainana i malamaia ma Aala Paka, ma ka po Poaono, Dekemaba 28, 1907. O keia ka'u wahl i hookahua ai i ka'u Eplsetole, a e waiho ana au i na mea e ae i hanaia ma ia po. O Mr. Hookano i oleloia ae nei, he opio wale no ola mawaena paha o iwakalua a iwakalua-kumamalima paha makahiki. Ma ko'u hui ana a kukaiolelo pokole me ia ma ua po Poaono la, ua loaa mai ia'u keia mau ike: He elua makahiki ka loihi o ka manawa i hekau ai ka ma'i pepee ma kona mau manamanalima, mal ka uuku mai a. hiki i ka nui ana. Ua hopu au a lawelawe maoli i kona mau lima, a ke kanalua ole nei au i ka hoike ae, ua pepee maoli kona mau manamanalima. Ua maloo maoli kona mau lima, a ua nele i ka ike i ka eha (ua hoikeia keia e Walaka imua 0 ke anaina ma ka houhouia ana me ke kuipine), e hoomaka ana mal na manamanalima a kokoke aku 1 na ha'ilima. Ua opaha maoll ke kua o kona mau peahilima; a ma ke ttld o ka poholima akau, ma ka hookuina o ka manamanalima ekolu, ua pala a ua ai aku ka ma'i I ka i'o. O keia mau mea apau i hoikeia ae la, oia na mea oiaio a'u i ike ai me ko'u mau maka ame ko'u mau lima. O ka mea hilu loa ma keia mja e pili ana no Hookano, oia kona nana ia ana e ke 'kauka o ka Papa Ola, a hookuuia oia, no ka mea aole kona he ma'i lepera, a aole no hoi i loaa ka anoano ma'i lepera iloko ona. E ka lahui, e kanana ae kakou 1 keia hana a ke kauka o ka Papa Ola. Kanana Ekahl—O Hookano, aole kona he haawina l loaa mai mimull o kekahi ulia, aka, ua ulu a ua kumu iloko ona iho. E ninau iho: "Pehea 1 ulu ai keia mea iloko ona ke ole he anoano o kekahl ipa'i iloko ona? na kakou e wae ae i na haina ku- [ pono. ! Kanana Elua—O kekahi poe 1 laweia no Kalawao ame Kalaupapa, i make a e ola nel i keia manawa, ua llk« no a like me na haawina i loaa ia Hookano me lakou, loaa aku la nae ua anoano ma'i nei iloko o lakou a koe o Hookano, aole anei keia he mea kupaianaha? Na oukou ia e waele iho no oukou. Kanana Ekolu —O kekahi poe 1 loohia i keia haawlna like me ko Hookano, i laweia i Kalawao ame Kalaupapa, a make a ke ola mai nei no kekahi poe, ua hekau iho keia haawina maluna J lakou mamuli o na ulia o ka manawa, e laet ka pauahi, wela i ka waiwela ame na ulia e ae; loaa aku la nae ua anoano la iloko o lakou, a nele iho la hoi o Hookano, ka mea i ulu maoli ae keia haawina iloko ona. Kanana Eha—Eia iho' ma kekahi mau home, he poe i loaa i ka haawina like loa me Hookano, ma ka ulia no nae i loaa ai ia haawina, ua nana ia e ke kauka o ka Papa Ola; ua okiia a laweia ke koko a nanaia me na ohe hoonuiike. Ua hoopukaia mai aa palapala hookuu me ke ano hoohuoi me ke kauoha pu ia e hoike aku ia lakou iho imua o na kauka aupuni o ko lakou mau apana iho i kela ame keia manawa i hoakakaia ma ko lakou mau palapala hookuu hoohuoi. He hana maikai anei keia a ka Papa Ola? Na kela ame keia e kaupaona'i keia nea. Ua hoike ae nei au i ko'u ikemaka no Hookano, a o ka ikemalfa elua, ke | Kali aku nei ko'u uhane no ia manawa, a uwila hou aku au imua o; ka lahui. Ua ae o Walaka e lawelawe a lapaaii ia Hookano no elua ma-

hine, alaila, lawe hou niai oia a hoiko hou ia Hookano iniua i> k* 1 anain:i. a ia manawa e maopopo ai ke ola ame ka ole. Nolaila, e hoomanawanui kaua n" keia mau mahina. a ia manawa kaua e kalahea hou aku al: "He hoopunipuni o Walaka,'' a ole. "l'a pololei o Walaka,» ua ola ka pepe»> iaia." SIMEO?s K. NAWAA. 1454 Demeut St., Kalihl-waena» Oaiiu Dec, 30, 1907.