Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 51, 20 December 1907 — Ka Makaikiu Talamana Ka Papohaku Kahiko Naueole o ke Komohana. A I OLE Ka Mea Nana ka Ilio Hanu Mea Hou Kaulana Bone [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

Ka Makaikiu Talamana

Ka Papohaku Kahiko Naueole o ke Komohana. A I OLE Ka Mea Nana ka Ilio Hanu Mea Hou Kaulana Bone

MOKUNA XXXVII. KA UKALIIA ANA O NA PIO. Aole ana ninau ana aku no ke kaikamahine Mekiko, no ka mea na ike aku la oia aole ma kona wahi o ka hoopaaia ana, a mamuli lioi kekahi o ka make ana o ka Ilikini kiai, manao loa iho la oia, ua loaa aku kekahi mau haawina ko'iko'i i kekahi poe maloko o ka hale, a eleu aku la oia no ka huli ana i kona haku, no ka mea ua kau mai la ka maka'u iaia, ua halawai pu aku o Francisco me ka make weliweli. I'a heh' loa mai la ua Lukanela nei a o kona pii mai no hoi ia noliina o ka lanai o ka hale, ua hina aku la oia no ka hooku'i ana aku 111»* ke kino īnake o kekahi man Ilikini elua e waiho ana, a oia ka ua kanaka la i hooho ae ai: "L'a pau loa anei na kanaka i koe ih» i ka pei>ehiia?" Va komo koke aku la oia maloko oka nimi i maa 1 kona haku i ka noho ia, eia nae aole he kanaka oloko O ia rumi, a na holo akn la oia no ka hale oluna i|ie kona manao aia ua haku la ona me Kate kahi i nanea ai. Ma ka puka oka nnni e komo loa aku ai ika mnii Kate, 11 a loaa hou aku la iaia kekahi 0 ko lakou mau kanaka ua niake. Wehe aku la oia i ka puka a ike aku la i ka waiho mai 0 kona haku ilnna o ka papahele, a manao loa iho la no keia ua pau no ua iiaku La o lakou i ka make, aka pa-e mai la nae ka leo 0 ua kanaka Mi'kiko la i ka ninau ana mai: "Owai inai la kela?" "<hvau 110 keia 0 kou Lukanela," i pane aku ai ka Lukanela me ka hauoli 110 keia ike ana aku aole i make kona haku. l'a hele aku la oia a hapai ae la i ua haku la ona me ka hoomoe ana aku malnna 0 ka moe a Kate i moe ai mamua o kona pakele ana ;ikn inai kona enemi aku, me kona ninau pu ana aku: "Aia iliea kela kaikamahiue?'' "Aole ninau ana no kela kaikamaliine, no ka mea ua pakele aku oia mai kona noho pio ana, a ua ike mai la no hoi oe la i ka haawina i loaa ia'u," wahi a Frftneiseo i pane mai ai me ka hililuli ana iho o kona lioo. "Pehea ilio 1a ka hoi oe i hiki ole ai ke pepelii aku i ka mea nana i kaili aku i kela kaikamahine?'' i ninau hou aku ai ka Lukanela nu* ka piha i ke palia'oha'o. "Aole e liiki ia'u ke hoike aku ia oe, no ka mea, iloko 0 ko'u nanea, ua hele n.ai la kekahi kanaka Ilikini a hoeha mai la ia'u me ka noke ana i ke ku'i a liiki wale no i ka pau ana 0 ko'u mau noonoo maikai.''

"Alaila aole kela lie Ilikini maoli. a me he mea la o ke kanaka no kela e ukali maii nei mahope o kakou, a kakou iio hoi i hoaa ai i kela manawa a kakou e noke ana i ka huli iaia," wahi a ka Lukan(ljlU , - I "Alaila aia ihea o īneka?" i ninau mai ai o Franciseo. "Oia. pu kekahi i pakele i keia po, a ua pepehiia hoi ka Ilikini i hoonolioia ai no ke kiai ana iaia. Mawaho ae o kela Ilikini, he ekolu mau kunaka e ae i pepehiia a make," wahi a ka Lukanela. "Ina iiela aole lie pono ia kakou ke houlolohi wale a kamailio -wal** ma ka hoopau manawa ana, e kii aku oe i na kanaka o ka.ua a «• hoike aku ia lakou e liuliu koke no ka uhai ana aku mahope o kela kanaka ame na kaikamahine, no ka mea aole no lakou i mainao loa mai keia wahi aku, a ina e loaa aku ana oia ia oukou ma ke kula oiK'anea. e hoopuni koke iaia, a o ka pau no ia o ka hiki ana iaia ke lioopuhili hou mai ia kakou." ī'a eleu koke aku la ka Lukanela no ka hoakoakoa ana mai i n:i kanaka apau imua o kona alo, a hoike aku la no hoi i ka manao nni o ko lakou kaheaia ana aku, me ka ha'i pu aku, e loaa no ka uku makana o hookalii haneri auneki ma ke gula i ke kanaka e hoihoi mai ana i na kaikamaliine imua o ko lakou haku, a he elua hoi lian. i i auneki j»ula e loaa aku i ka mea e lawe nmi ana i ke poo o ke kanaka nana i hoomahuka ia laua.

I ko hikou lohe ana i keia nku makana kiekie i haawiia no kela mau kaikaniahine ame ko lakou enemi. aole loa he kanaka i ku nana inai, aka ua eleu like aku la lakou no kahi o na lio i hoopaaia ;ii. aia ka pono o ka o na pio i ka mea o lakou e hiki mua ;tkn ana i kaiii e loaa ai o ka poe mahuka. Vn hoouna kokeia aku 110 nae he umi-kumamalima mau Ilikini mama loa no ka hookolo ana mahopi 1 o na pio, a he hookahi hoi hora uiahope iho o ia manawa ua inakaukau ae la he elua hanen kanaka maluna o ko lakou mau lio, a nkali aku la ma na wahi apau e hiki ana ia lakou ke imi aku a hiki i ka loaa ana o ka poe i makemakeia. () kahi o ka laki i na hoa o ka Makaikin he mau kaikamahine akamai wale 110 laua i ke kau lio, a i liolo nui wale ia no e lakou ua niau lio la no na mile elima. ITa ike no ka Makaikiu i kana mea e liana ai i wahi no keia poe e ukaii aku nei mahope o lakoii e hoopuhiiiia ai. uolaiia i ka piha ana o na mile elima ia lakou i ka holoia, ua kauohn mai ia oia i na kaikamahine e lele ilalo mai ko laua mau lio aku, me ke kuhikuhi ana aku ia Ineka i ko laua alahele e helewawae ai. me ka uhiuhi ana i ko laua meheu i ole ai e loaa ke hookoloia aku.

I ka nalo ana aku o na kaikaiuahine ma kahi a ka Makaikiu i kauohu aku ai ia laua malaiia iaua e heie ai, ua hoopaa ae la oia i na lio o na kaikamahine a paa i kahi hookahi a kau ae la no hoi maluna o kona lio, na hoio aku ia oia he aiahele okoa, i wahi e hoo* ialau ai i ka poe e uhai aku ana mahope ona. I ka piha ana paha o na mile eono o keia holo hna ona, me ka moakaka o na kapuai o ka wawae o na lio, ua ku iho la oia a hool'iia aku la i ua poe lio la a pau i ke kaula hookahi a. hookuu aku ! i ia lakou e holo no ko lakou wahi i makemake ai. Ma keia wahi i pelu N hou mai ai ka Makaikiu ihope roa kahi ana ike ai oia kahi e halawai liou ai me na kaikamahine, a iaia e kuoe n.-i me kona mau wawae, ua ike aku la oia i na kanaka he nni e Mkali ana mahope o ka meheu ana o ka hoolaiau ana mahope o kela liaalele ana aku ana i na kaikamahine, a ike iho la oia i ka holopono • • na mea ana o ka hoolaia ana. ra hoomau aku la no hoi ka Makaikiu i ka imi hele ana i nu kiiikamaliine me ka nana ole aku i kela poe kanaka e alualu ana i niakani, a aole no i loihi loa ia hele ana aku ana, uā ioaa aku la «;a iiiau kaikamahine nei iaia, ma kahi he elna inile mai keia waln . ua o ka haalele ana aku i na lio o lakou.

MOKUNA XXXVIII. KE KOKOKE LOA ANA MAI O KA POINO. V.\ ao ae la i kela manawa a ka Makaikiu i halawai pn ae ai me i,. kaikanuihiiie, a imi aku la ua Makaikiu la i wahi no lakou e pee ia la a liiki i ka ulii hou ana mai o ka po. Aia no nae ka maka u iioko ona no ko lakou loaa mai no i na kanaka he lehulehu e hahai ii«-i īnahope o lakou me na Ilikini e hiki ole ai ia lakou nei ke iialo lio niai ka hanuia mai o ko lakou meheu a hiki i ka loaa pono ana. Tke iho la nae ka Makaikiu -he mea makeliewa wale no ko lakou noho punlunlu wale ana no i kahi hookahi, ua kena hou aku la oia

i na kaikamahine e hoomau aku i ka laua hele ana no mua, oiai lioi ua Makaikiu la e aloalo ana ma o a maanei, a liiki wale no i kona ike ana aku i kekahi mea e liahai ana mahope o ua mau kaikamahine la, a iiiilii loa iho la oia i kona laki o ka hele pu ole ana aku me na kaf» kamahine.

Aole ne nae i li'uli'u aku.ia hahai ana 0 ua kanaka la ma kahi a na kaikamahine i hele aku ai. ua hoohuli ae la ua kanaka la i kona alaliele a kamoe ]>opolei niai la ma kahi a ka Makaikiu e lioopu aku uei, & i ke kokoke loa ana mai o ua kanaka la, ua wehe koke ae la ka Makaikiu i kana pu panapana, a ku ae la a pololei iluna me ka pane ana aku:

"Owai ee e keia kanaka, a heaha kau e imi nei?'' a o ka manawa no ia i kau mai ai o ua kanaka nei i kana pu raifela no ke ki ana mai i ka Makaikiu, aka m# ua makaukau mua ka Makaikiu me kana pu panapana. a he poha ka mea i loheia aku, waiho oni ole ana ua kanaka la iluna o ka honua.

l'a hele aku la ka Makaikiu e nana pono ina paha ua make io kela kanaka i kana poka 0 ke ki ana aku, a he oiaio aole no he poka hala a ua keiki la ke manao oia e lawe i ke ola o kekahi mea. Ua maopopo loa iho la no hoi iaia o keia no kekahi o na kanaka o Francisco, a oia hookahi no ia e liahai nei niahope 0 na kaikamahine, me ka manao e hopu pio maoli no ia laua i loaa ai iaia kela makana i kauia i ka inea e hoihoi aku ana ia laua, eia nae ua polio wale ia mau upu ana ana, no ka mea ua pau e ae la kana hana. Ua imi liou aku la ka Makaikiu a hiki i ka loaa ana 0 na mahine iaia, 110 ka mea e alakai mau ana o Ineka ma kahi a ka Makaikiu e kuhikulii aku ai no ka hele ana i hiki ai iaia ke hookolo aku nialiope. a pela iho la no lakou e lialawai mau nei. Ua lolie mai ua mau kaikamahine la i ke kani o ka pu. aole nae i ike i ke kanaka make a i ko lakou halawai ana ae, ua ninau mai la o Kate i ko laua hoopakele i ka pane ana mai: "Ea, he pu ki kanaka 110 paha kela a maua i lohe aku nei i ke kani ana mai nei/' "He okoa paha ke kanaka he noonoo pono iloko 0 lakou, aka he holoholona ka'u o ke ki ana mai nei ,a niai minamina i ka. pau ana o kela poe holoholona i ka make." Ua loaa aku la nae ia lakou nei kekalii wahi maikai loa no ka pee ana, a aole no hoi i lioea liou mai kekalii kanaka mawalio ae o ke kanaka mua a ka Makaikiu i ki ai a make loa, a ua hooluohi maikai lakou ia la a hiki wale i ka napoo ana aku o ka la. Ma ia la no nae, i na kaikamahine e hooluolu ana. ua hakilo aku ka Makaikiu a ike lie nui na kanaka e hele liuli ana ma na wahi like ole nie ke kokoke ole mai nae ma ko lakou nei wahi e pee aku nei, a hiki wale 110 i ka poeleele loa ana, aia no ua poe kanaka la ma kahi kaawale mai ia lakou nei aku. I ka uhi ana mai o na eheu o ka ]>o, ua lioomaka hou aku la lakou iiei e hoomau nia ka lakou huakai. a ke hele la lakou me ka hooniaha ole, aia ka pono 0 ka mainao loa aku mai keia poe kanaka aku, a ke kamoe la hoi ko lakou alahele noluna 0 na puu.

Ma keia alaholo nae a ka Makaikiu e alakai nei i kona mau lioa. aole he walii okoa no lakou e liiki aku ai ma kekalii aoao o ke kualiiwi, koe wale iho 110 ko lakou liele aua ma kekahi uwapo, kalii hoi a na poe npau e hele ai ke nianno lakou e hele no kekahi aoao. I'a nui no ka lakou nei mau mea at, e lawa ai kekahi mau la loihi no lakou e noho ai iloko o ka naheleliele, nolaila aole i pulale koke ka Makaikiu i ka hele ana no keia uwapo, no kona maka'u, aia kekahi poe kanaka ilaila kahi i kiai mai ai o ko lakou nei hoea aku. Nolaila i ka oili ana mai o ka la i ke kakahiaka ana ae, na pee liou iho la 110 lakou iloko oka nahelehele. Ua hele hoi ka Makaikiu a maluhiluhi loa, a olelo aku la oia ia Ineka e kiai oia, a e liooluolu lioi laua o Ivate. Ua inoe oluolu ua Makaikiu la ma kela mau hora o ke kakahitika i ka hoea ana mai i ka hora īimi-knmamalua, ua ala mai la oia a hooluolu aku la lioi o Ineka, me ko ia nei ala ana e kiai no ka poe e lioohalua, mai ana ia lakou. Ma ia kakahiaka 110 hoi a hiki wale i ka poeleele ana, aole no lie kino kanaka a lakou i ike ai, a Loomaikai iho la ka Makaikiu no keia liaawina laki i loaa ia lakou, a lie ihookalii wale no po, ke loaa ole na kuia, alaila o ko lakou lioi'a 110 ia i kahi e palekana ai lakou mai na poino mai. Me keia manao nae 110 ko lakou palekana, ua ike aku la ka Makaikiu i ka maau liele ae o kekalii mea iloko o ia poeleele a ike maopopo loa aku la oia i kekalu kanaka e kau ana maluna o ka lio, a i ka liala ana o ka hapalua hora o ko ka Makaikiu kakali ana ua kokoke loa mai la ua kanaka la, a iaia lioi i nana loa aku ai ma kahi mamao aku, ua ike hou aku la oia he ewalu mau kanaka maluna o na lio e liele pololei mai ana ma kahi no a keia kanaka niua o lakou e ihele mai nei, a hoomaopopo iho la ua Makaikiu la, ke hele aku nei lakou i kahi o ka poino.

Ke ake nku nei k.i Makaikin o ka ike akn i ka hoolmli ae o na poe kanaka la i ko lakon alahele, eia nae aole he knemi akn o na poe la iliope a ko liooman loa mai la no ko lakou hele ana no ko lakon nei wahi e pee nei, a hoomanao iho la keia. na loaa ko lakou inehen.

l*ii mai la ka maka'n i ka Makaikin, no 4ca mea he hookalii wale no Qja m«a ko lakon nei aoao. a he nui <hoi kela poe kanaka ma kela aoao niai e paio mai ai me ia nei, aka nae aia no kahi nianaolana iloko ona no ka hiki no ke loaa iaia ka lanakila ma keia hakoko ana aku o lakou.

"He keu aku ke polio maoli o na manaolana." wahi a ua MaIkaikiu la i nalu wale iho ai no iloko ona, oiai ua hala aku hoi na* poino ikiiki loa ana i komo kino ai, a o ka lioea wale aku no lioi koe i kahi e loaa ai o ka maha, eia ka e lilo ana ,na hooikaika ana i mea poho wale. \ MOKUXA XXXIX. KA HUI ANA ME KA ĪLIO HANU MEHEU BOXE. Ive liookokoke loa mai la ua poe kanaka la, a >he hookahi wale no mea a ua Makaikiu la i makemake ole ai, oia ka noho pu ana mai ō na kaikamahine me ia a ike mai i kona pepehiia. a oia hoi kana i olelo aku ai ia laua: j "Ke kokoke loa mai nei ka poino ia kakou, no ka mea ua ike aku nei au i kekahi heluna kanaka e hele mai ana ma ko kakou walii e pee nei, a aole palia e hala ka hapaha hora mai keia manawa aku e hoea mai no lakou ma keia wahi, a o ko kakou loaa no ia." ' "Ua loaa mai nei anei ko kakou meheu i kela poe kanaka?" i ninau mai ai o Ineka me ka pihoihoi i ka Makaikiu. , "Ive manao nei au pela, no ka mea ua ike no lioi kakou i ka nui maoli o kela poe kanaka e liuli nei ia kakou. a ua hoaa no hoi paha kekahi poe o lakou, a malia ua liookolo pololei loa mai nei keia poe ma kalii e lōaa mai ai kakou ia lakou," i pane aku ai ka Makaikiu. 1 "Alaila heaha iho la ka kakon e hana ai i ole ai kakou e loaa jmaii. v wahi liou a Ineka i ninau mai ai. "He :hookahi wale no a'u mea e manao nei, oia no ko olua holo ana i keia manawa noluna o ka puu, a e nolio ae hoi au maaūei e lioopakaawili ai i kela poe kanaka a hiki i ko olua kaawale loa ana mai ka hiki ana ia lakou ke ukali aku maliope o olua." "Heaha no lioi kou mea o ka noho ana ilio, aole anei o ko kakou alahele liookahi no hoi keia o ko kakou pakele o ka holo ana no kuahiwi," waJii liou a Ineka. "He mea makeliewa wale no ko kakou hele pu ana, o loaa like mai auanei kakou i ka manawa liookahi a o ka pau loa no ia o ka hiki ana ke pakele, nolaila o ko'u manao e ae mai olua ia'u e noho maanei, a mai hopohopo olua no ka hiki ia'u ke imi aku a hiki i ko olua loaa ana." Ao!( l pau.