Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 48, 29 November 1907 — KA HANA KUPONO OLE A KA PERESIDENA O KA PAPA OLA. [ARTICLE]

KA HANA KUPONO OLE A KA PERESIDENA O KA PAPA OLA.

Ua nui na mea a ka lehūlehu i ike a i hoomaopopo ai ma na mea e pili ana i na hana mawaena o ka Paparola ame Walaka, a ua hoalaia mai kekahi mau manao lehulehu, e kapa ana i na hana ma ko Walaka aoao he mau hana kalaiaina, aka nae, ua hiki loa ke oleloia ae, o ka Peresiclena o ka Papa ka hiki mua ma ka hoala ana mai i keia ma■nao, ma o kona hooia ana i ka poe ma'i e haawi aku i ka. pono a Walaka e noi mai ana no kona lapaau ana aku i ka ma'i leperari ka manawa e noho ana o ka Ahaolelo. Mamuli o ia manao kuhihewa o na hoa o ka Ahaolelo, e hookoia ana la ka iini ame ka makemake 0 ka poe ma'i lepera, nolaila ua eleu loa lakou i ka hooholo ana i ka haawina o ka Papa no keia mau maelua e neē aku nei, eia nae i ka lo'aa ana aku o ko ka Papa makemake ua hooleia aku la ke noi a ka poe ma'i, ma 6 ke ku-eia ana aku o ka olelo hooholo a ka Ahaolelo i hooholo ai no ka aeia aku o Walaka e lapaau e like me ke noi. O keia ke keehina mua loa nana i hoala mai i ka manao pili kalaiaina iloko o na kanaka Hawaii no ka Papa Ola nia o ke'ia hana'la a ka Papa, ma o ka Peresidena la, ka mea e mana ana a e ume ana i ka manao o ka hapanui o n;a hoa o ka Papa, ma na ijiea ana i makemake ai. 0 ke keehina elua o kana mau hana pono ole, oia no kona hele ana i ke Kahua Ma'j, a i ka hoi ana mai no Honolulu nei, ua hoo'ili aku la oia i kona inaina maluna o ka poe na lakoū i hookonokono aku i ka 'manao i na ma'i lepera no ka hookomo ana mai i ke nqi no Walaka, me ka hoike/okōa ana mai hoi, aia ka manao uluao'a iloko o na ma'i no ka hoohaunaele ana, a hiki aku paha i kahi e hookaheia ai o ke koko. 1. Ua maopopo loa nae ka epa o keia mau mea a ka Peresidena i hoi mai ai a hoike i ko Honolulu nei poe, ma o ka holo kino ana aku nei o ka Elele kuhio i kc Kahua Ma'i, a lohe pono i na olelo mai ka poe ma'i mai, e hoike mai jyia hoi i ka oiaio ole o ia mau mea i loheia ma Honolulu nei. \ , Ua nana aku na aoao kalaiaina i keia mau hana a ka Peresidena 0 ka Papa Ola, me na manao liT)owahawaha, a oho like mai la na alakai o ua mau aoao kālaiaina la, no ke apii ana aku e hookoia mai ka makemake o ka lehulehu maluna o ke-noi e aeia aku o Walaka no ka lapaau ana i ka ma'i lepera. N6 keia kumu hookahi no hoi, ua holo aku la ka Elele no fta halawai pu ana me ka poe ma'i ma Molokai, a lawe maii ka palapala hoopii mailaila mai no ke noi ana mai i ka oluolu o ka Papa Ola e aeia aku, ko lakou makemake 110 ka hoaoia 0 ko Walaka makaukau e hoola i ka ma'i lepera. 1 ka manawa a Pinkham i >ookomo ai i kona haloka ma ka aoao e ae ana ? ka hoopii mai ke kahua ma'i, akahi no a ikeia aku kona holo ana mahope o ka hapanui o ka poe ia lakou ka mana koho, ka poe hoi e makemake nui nei e loaa.mai he manawa e hoaoia ai ka hiki ke hoolaia keia ano ma,i e kapaia nei ka ma'i lepera ame ka ole. He baloka wale no kela i hookomoia aktt no ka hooluolu ana i ka manao o ka lehulehu, a i mea e -ikēia aku ai, ua hooko oia 1 kana mea i hoohiki ai, a ma o aku nae o keia ae ana ona i ka makemake o ka lehulehu, ua oku houiā mai la he mau kumu aelike, ke kahua oiaio 1 kukuluia ai, kela manao ana ona e ae aku i ka palapala hoopii a ka poe noi, a o kekahi o ia mau kumu, he mau mea hooaiai wale aku no no ka malaniaia ana o na hoohiki, eia nae, he hoopoho ka makemake maoli i hanaia ai 0 kekahi 0 ia mau kumu. Ua hana ka Papa ia mau klimu aelike me ko lakou ike maopopo no aole e «e mai ana o Walaka eSrana e like me ia a lakou i makemake ai, oiai, o kekahi o ua m&u kunui la, oia 110 ke.kaa ana o ka manawae i ka poe ma'i i manao ia no ka lapaau ia ana akit iloko o ka lima o kekahi poe okoa loa, i kuleana ole hoi iloko o kekaai o na hana i niakemakeia ai maluna o keia kumuhana. Ua pau ka lawe ana mai-i-lea ninau no kona makaukau a hawawa paha aka o ka liaawi wale aku no iaia i manawa e hooiaio mai ?i i ka hiki ame ka hiki ole iaia e like me ka nui o kana mau olelo e kalahea nei mai kekahi pe'a a kekahi pe'a o ka aina.. He nui nae ka maalea o ka nahesa o ka howalewale ana.i ka lehulehu, ma o kela ae ana ae la ia Walaka e lapaau i ka ma'i lepera, a puliki aku no nae i kekahi piko o ke kaula ihope i ole ai e mai kekahi maluna o ka Papa 0 ka aeia ana aku o Walaka e lapaau e ka Papa Ola, he hookau like ana akū ia iaia ma ke anuu like me na kauka i laikiniia, a he mea pono hoi e loaa aku ka hookuu lanakila o kona hele ame kona hoi ana mai kahi mai o kana poe ma'i. Ma keia wahi nae, aia no ke pulikiia la o Walaka e ka Papa, ma o ka paa ana i ke ki o ka liale o na ma'i i manaoia ai no ka hoonoho ana aku maloko olaila, a ua haawiia hoi ka manawa o ko Walaka hel.e ana e lapaau i kela poe ma'i, me ko ka Papa ik*c -maopopo no, aole pefe iia kauka laikiniia e hana nei, aka o lakou nQ ka mana ame ke kuleana e hele e nana i ka lakou poe ma'i i na manawa apau. 1 ka nana ana i keia mau hana apau a ka Papa, ua ku no i ke akamai ame ka noeau ka hoolalaia ana, i wahi e pulapuia ai ka lehulehu a i ia aku, no ka ae oleia ana aku o na kumu aelike, pela i hiki ole ai ke loaa kela pono a ka Papa i ae aku ai e loaa ia Walaka. Ua pau ae la ka nune ana mawaena o na kauka ame Walaka, no ka mea ua aeia ka iini ame ka niakemake o aka aia nae maluna o ka h'apanui ame ka hapa uuku o ka poe mana koho ka hakok® ana, no keia mau hana' a ka Papa ma keia hoea hou aua mai i ka mali&wa a ka lehulehu e hana aku ai i ka lakou hana no na mea e pili ana i ka Papa Ola. \

■mVi Kauai mai i hoikeia mai ai ka lohe i keia keena i ka hoopa'iia ana mai nei o kela wahine kahuna a kekahi poe o keia kulanakauhale i holomoku aku ai iloko o kekahi mau mahina i hala ae nei ma ka hele ana iaia, no ko lakou popilikia ma ke kino, na pomaikai ame na iini apau a ke kino, no ka lapaau ana me ka laikini ole._ O keia no hoi ka wahine a makou i hoike aku aiii kekahi manawa i liala ae nei i ka hoomanamana, nona ka inoa i loheia e ka hapanui o na kanaka Hawaii o Maluhia/'a o ka hopepa nae o ia mau hana ana, oia no ke kauia ana mai o ka hoopa'i o hookahi haneri-tlala la eia pu no hoi na hoike o Maluhia ke waiho nei ko lākou hihia no ka hoike wahahee, a aole no e nele ana ke kau mai o na hoopa'i, ina e kokua mau ana lakou i na hana a ke Diabolo. O makou i ai, oia no ka hoomaopopo ana mai o ka poe e hoo&ahu'i nei i ka lawelawe ana i na hana o ke au kahiko, a o ka poe hoi e hooiaio nei ia mau hana e hoopau loa i ka hana hou ana aku ia māu, hana, o hiki mai auanei i ka man&wa a ke kanawai e nanahu.mai at o ka nohano ia i Kawa, aole e hiki i ke Diabolo ke i'okua ae. , v