Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 47, 22 Nowemapa 1907 — E AKAHELE E NA HAWAII I KE KOMO ANA MA NA HUI HOOPUKAPUKA. [ARTICLE]

E AKAHELE E NA HAWAII I KE KOMO ANA MA NA HUI HOOPUKAPUKA.

Mamuli o ke poha ana ae nei o ke au o ka Hfti Hawaiian Reality and Maturity e ku nei ma keia kulanakauhale, ka hui a kekahi heluna nui o na kanaka Hawaii i komo aku ai ma ke ano he poe paa mahele, oia hoi ka poholaloia ana o na kenikeni a lakou i hoahu aku ai iloko 0 ua huli la, nola'ila ua ala mai ka manao iloko o makou e kauleo aku i na makamaka ame na hoaloha Hawaii e akahele loa ke komo ana ma na hui hoopukapuka. E like me %ekahi hapa o ka meahou a makou i hoopuka aku ai ma ka pule i hala e pili ana i ka manao nui o kekāhi poe hui e kukuluia niai nei ma Amerika, o*ia hoi no ka imi wale ana no i ka pomaiklii o kekahi poe kakaikahi, pela no hoi makou e a'o aku nei i na Hawa'i nele a ilihune e makaala pono i ke ano o na hui e kukuluia nei a e kukuluia aku ana paha ma keia hope aku, i ko oukou wa e kiiia mai ai no ke komo ana aku ma ia mau hui. He oiaio he nui aa hana hoohoihoi e hoakakaia mai ana imua o ka poe i makemakeia e komo aku maloko o ia mau hui, e nele ole n ka hei i ka upena a ka mea kolohe a alunu, aka nae aia a komo'kino aku iloko o ka hui, o ka wa ia e kani ai o ka aka a kekahi poe kakaikalii i manao he hana īmi loaa ke kukulu ana i ka hui, a ohi koke no 1 na pomaikai he nui mamuli o na hana kolohe. He mea maikai ka hui, he m,ea kokua mai i ke kanaka e komo ana a lilo i lala, ina i hookahuaia ka'hui me ka manao e imi aku i ka poniaikM no kona mau lala apaU. I ka nana ana ika hui mahiko a na| haole e ku nei maloko o keia Teritori, eia ke pii mau nei ka holomua o ka hui, a ke ohi like nei kona mau lala i na pomaikai o ia hoala ana ia hana, ma ks~ halawai makahiki i malamaia iloko o keia mahina ma keia kulanakauhale, i ikeia ai, eia ke pii mahuahua mau nei na loaa ame na pomaikai o keia hana i kela ame keia makahiki. Malia/paha e ala mai ana kekahi mau ninau, no keaha la hoi i poho mai nei ka mahiko o Kihei? Ano ka mea ua kaokoa loa no ka manao o ke kukuluia ana o ia mahiko mai na mahiko e ae. Ua kukuluia hoi maluna o ka manao makee e loaa wale aku no ka pomaikai i kekahi poe kakaikahi na lakou e hoohana ana i ka hui. Aole makou i manao ua malihini ka lehulehu i keia mea he poho o ka hui, no ka mea he nui no na hui i kukuluia a i poho no hoi iloko o kekahi mau makah'iW i hala ae nei, a ma na wahi no apau o ka honua, aka o ka makou nae i makemake ai e a'o aku i ka lehulehu, oia no ko lakou makaala loa ana i ke komo ana aku maloko o na hui e koiia niai ai lakou no ke komo ana aku. O ka liana a ka poe naauao, mamua 6 ko lakou komo ana iloko o kekahi 'liui, a mau hui palia o ke ane/hoopukapuka a imi pomaikai, oia no ko lakou ninau mua ana 1 ke ano o ia hui, ke ano o ka poe na lakou e hookele ana i na hana ame ke kahua onipaa o ka hui, a ina •ua loaa aku ia lakoli kekahi mau ike no ke kupono ole o ia hui a o ka poe palia a o ke o' ka lawelaweia ana o na hana o ka hui alaila aole no lakou e komo aku Ana i mau lala no ia hui a mau hui paha. Aole nae pela na kanaka Hawaii, i ka wa no e oili aku ai o kekahi mea e koi aku āna ia lakou e komp mai maloko o kekahi mau hui, me ka hoikeike pu ana aku i ka nui o na pomaikai e loaa mai ana iloko o ka wa pokole, ua hikimua loa lakou ma ka haawi ana mai i na ae ana, a o ka hookomo koke mai la no ia'i ka lakou mau wahi kenikeni, me ka manao kuhihewa. Nolaila no ka pono a no ka pomaikai o na Hawaii, ke makemake nui nei makou e ao kanaka mai kakou i keia* manawa, i ole ai e lilo wale i poe paaniia e ka poe kolohe, mamuli hoi o ka noonoo mua ana mamua o ke komo ana aku iloko o ka poino ame ka popilikia. Eia iloko o keia Teritori kekahi poe ko'iko'i a kuonoono o ka aina i hele aku ke kiekie ame ke kaulana o ko lakou mau inoa apuni ke ao nei, a ma kekahi olelo ana ae hoi ua lilo no lakpu i mau makua no na kanaka Hawaii, a ia lakou ke Kuokoa e kuhikuhi aku nei i na Hawaii e holo i o lakou la e ninau mua ai no ke kupono a kupono ole paha o na hui i makemake ia mai ai oukou no ke komo ana aku. Aole i pohihihi ka inoa o keia poe e noho nei iloko o ka aina, aka ina nae ua pohihihi ka lehulehu, alaila ua hiki loa ia makou ke hooia aku i kahi e loaa aku ai o na a'o kupono ana niamua o ka lele naaupo ana aku īloko o ka luamimilo o ka poino. Eia kekahi akena ke kaalo mau nei iwaena o la me ke koi ana i na kanaka Hawaii e komo aku maloko o kekahi hui eli gula ma Amenka me ka hoikeike pu mai i ka nui o na elala puka e niahele mauia i kela ame keia makahiki, a mamuli hoi o keia mau hoakaka, ua mohioku niiPaku; nei kekalii poe ma ke komo ana iloko o keia hui, e lawe ana hoi he mau mahele mahuahua, m'a lea uku liilii ana. Malia paha ke kau la na maka o kekahi poe maluna o'na kanaka 0 Amenka, ka poe i loaa ka waiwai mamuli o ka hookomo ana i ka lakou mau elala maloko o ka eli gula, eli lanahu ame kekahi mau haila e ae, a ma ia ano iho la i komo aku nei kekahi poe iloko o keia hui, ea o ka makou nae e kau leo aku nd, e nana i na a'o ana a ke Kuokoa, o "papapau auanei he aa ko ka hale." E hoomanao i ka Hui Hawaii Land Company ame kona hopena. ka Hui Kanu ko o Kona, a o keia hui hou 1110 la hoi i loaa ae nei o keia pilikia, a ua lawa ka ike i loaa aku i na Hawaii i. ke kahua ame ka manao i kukuluia ai o kekahi poe hui. Ua hiki ole ke alo ae i keia pilikia i kau iho maluna o ka poe i hookomo aku i mau kenikeni maloko d keia hui, a o makou kekahi e minamina loa nei i ke kau ana mai o keia haawina maluna o lakou, aka o ka makou wale no nae e uwalo aku nei e makaala loa 1 ka nee ana o ke au o ka manawa, a mai poina hoi 1 ka imi ana i na hooia no ke kupono ame ke kupono ole o kekahi mau hui a ahahui paha i niakemafteia no ke komo ana aku a lilo i mau lala no lakou. No ka pono nae a no ka pomaikai o na poe paa mahele o na hui e like la me ka Hui Reality and Maturity ke ano, he pono no i ka Ahaolelo ke hana i kanawai ikaika loa ma keia hope aku e pili ana i na hui e hoalaia aku ana, i htki ai ke nianaoia e loaa no he wahi pono i ka poe e komo ana maloko o na hui. •Ma keia wa o ke kanawai e ku nei, aia no a ike maopopo loaia a hiki hoi ke hooiaioia ke kolohe o ka poe na lakou e lawelawe ana i na hana o ka hui, alaila hiki ke kauia aku ka hoopa'i maluna o lakou no ia hana hewa ana, aka nae aole 110 ia he mea e loaa aku ai o kekahi pomaikai i ka poe na lakou na dala i pau i ka uhaaiia.