Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 41, 11 ʻOkakopa 1907 — HAINA NANE. [ARTICLE]

HAINA NANE.

Mr. Lunahooponopono Aloha': oe: —Ina he wahi runii,. kaawaloi koe o "A" kaua Kilohana) ka j waa kaulana o ke kai Malino o Ko-J na. alaila no'u hoi kekahi rumi kaa j wale o ua waa kaulana la i ike aku j ai hoi au ia Kona kai Opua i ka la'i. Opua hinano ua malie, O kuu la koili i ke ka Ke na-u la kamalii, Ke kaohi la i ke kukuna o ka la. Ka-u a nana hoi ia e hiipoi aku i ka'u haina o ka Nane kaulana o Wa-hi ka 1010 a Pela Ahamaka Kahulihuli i hoopukaia ai ma ka Nupepa Kuokoa o Sepatemaba 20, 1907. He lei he ohu no Liliuokalani ua wehi i ka hulu o ka Manu, a i kaa pawalu ia hoi e ka mikioi kau 1 Niihau a e mahele ia ua lei nei i na pauku ekolu, a penei; he poo, he kino, a he hi'u no. Ina e okiia kuu pauku hi'u, a koe kuu poo me kuu kino, alaila, ua Hele oukou ia mea nui he aloha. "Akole." "Ina e akole ana kekahi kanaka, alaila, ua nele4e no oia ia mea he aloha iaia iho a i kona ohana no hoi." - Ke olelo mai nei o Paulo, o ke Aloha aole loa ia e mokuhia i na waikahe he nui. Akole. Okekahi kanaka waiwai elua ana mau keiki, he keiki hanau mua a he keiki muli, 1 kekahi la hele aku 'nei ke keiki muli imua o ko laua makuakane a noi aku la iaia e pono e mahele ia ko laua waiwai me kona kaikuaana,>a hele aku ia 110 kekahi wahi okoa aku, a ua hooko io mai no ko laua makuakane i kana mea i noi aku ai. Ua loaa io mai no kona waiwai, a hele aku la oia a noho aku la ma kekahi kulanakauhale okoa aku, iaia ma ia wahi, uhauha aku la oia i kona waiwai apau loa, a hiki i kona lilo ana i keiki akole, a no ka mea, o ka ai a na puaa e ai ai, oia kana i ai ai a mihi nui iho la oia me ka uwe walania nui ana, (kana mihi) ma ke alo o kona Makua he nui ka ai. ' E pono au e hoi hou aku i ke alo o ko u makua a mihi aku, a aole loa hoi au e pono e kapa hou ia mai he keiki nana, oiai, ua hana hewa loa ia au; a ku ae la oia a hoi aku i ke alo o kona makua. > A ua apo aloha io mai la kona makuakane i kona wa i ike mai ai i ua keiki nei. "Ma keia w r ahi la pololei io o Paulo i olelo mai ai oj ke Aloha, he mea mokuhia ole i na waikahe he nui." A pela pu no hoi me ko kakou Makua Lani i apō aloha mai ai ia kakou. A oiai ua- piha aloha a olioli nui hoi ko ka Lani puali i ke kanaka liewa hoo-kahi e mihi ana mamua o na kanaka pono he kanaiwa-kumama-iwa 1 mihi ole. Ina e okiia kuu poo, a'koe kuu kino me kuu paukti hi u, alaila, e loaa no au ia oukou i ke kuahiwi, he laau e ulu ana i ke kuahiwi, e ke kualono "Kolea" he manu keia e loaa no ma ke kualono, i ka ihona, "Kolea" lele ae la kfr manu kolea a kiekie iluna a hooPiho mai la kana lele ana he ihona ia i kupou "Kolea" aia ke Kolea e lele ana iluna me ke kiekie, a kupou iho la kana lele ana īlalo, ilalo ] ke poo iluna ka puapua, i ka wa-j lawala "Kolea" e lele kikepa ana ka manu Kolea iluna ilalo e kikepa a e kikakaha ana iia eheu o ua wahi Kolea nei me ka walawala o ka lele ana mai a e kani pu iho ana. Kolea, he ui no hoi ke ike aku, a 1 ole pela, alaila, e ike ana no oukou ia'u i kahi wa he kiai au no na lae kahakai "Kolea" pololei a no ka mea, ma na lae kahakai apau loa e ike aku ana oe i ke Kolea a aia no hoi ma ka lae one nani o Ahua o ka ae kai o Moanalua o ka nani hoi o ka Sea Beach he Kolea 10 no e holoholo mai ana, a ua like io no ia me ke kiai no ka lae one kahakai o Ahua i ke ao % me ka po, a hiki no i keia wa au e kakau nei i ka haina o ko nane la e kuu hoa o ka Makapeni. Ina e okiia kuu poo me kuu ni Uj a koe kuu kino alaila e loaa no au ia oukou i ke kai Kona, kai Koolau, i kai Popolohua a Kane la e, 1 kai' Pkpa'u he mea au i n^ ke make nui ia e na mea apau "Kole he i'a ono keia aia io no iloko o ke kai, a he nui loa keia ia ma na Kona, ka aina aloha a Kupolua 1 ka lai o "Pela Ahamaka Kahulihuh a aia pu no hoi ma na aekai o Moanalua "Kole" ke hookauhua kekahi wahine 1 ka ono i ke Kole a 1 ka hooko io ia ana, alaila 1 ka wa e hanau mai ai o ke keiki he keiki makaonaona. Ina e okiia kuu kino, a koe kuu poo me kuu hi'u. alaila. ua like loa laua "Aa" a i ole pela, e loaa no au ia oukou iloko o na mea 1 paa ai ka ulu ana o na mea ulu anau loa ame na mea hanu ola apau "Aa" (vein) aakoko oia ka mea e holo ai ke koko iloko o na kanaka apau loa, na manu o ka lewa ame na i'a o ke kai. Ina e hui ia kuu poo, kuu kino, ame kuu hi'u, alaila, e loaa no au ia oukou i ka naele o Alakai Akolea, he lau nahele e ulu ana 1 na kuahiwi apau loa, i ka hihipea noe

lehua i ka uka o Malama "Akolea" nona pu iho keia mau pua noe lehua: i Noho au i kuu Home uka iuiu,J 0 ka hala ieie me ka halapepe, He aloha e ka nu'a a o ka palai' Hoope ia nei e ke Kehau. Hoolono e ka leo o ke Kahuli, Leo honehone i ka pili o ke ao. Nona pu iho keia hooheno ana: Kahuli aku "Pela Ahamaka" Kahuli mai "Kahulihuli" Kahuli wai ula wai "Akolea" Kolea, Kolea, pololei. Ea e kani iki auanei paha ka hene o ka aka a Pela Ahamaka Kahulihuli ke ike iho. 1 kuu hookuene pono ana i ka lei, ka ohu hoi o Liliuokalani, ua wehi io no i ka hulu o ka Manu Kolea, a ua ka-a pawalu io ia no e ka Mikioi kau i Niihau. Na keiki Niihau i ka Home nani i ka uka iu anu o Pupukanioe, e hoene Mikioi ia ana hoi e ka leo lea hone 0 ke Kahuli. Nolaila ke puana ae nei au i ka haina o ka nane kaulana a Pela Ahamaka Kahulihuli o wahi ka 1010 Akolea. Me kuu mau hoaloha o ka makapeni ame na poe heluhelu nane pu hoi ko'u' aloha pumehana, me ka Lunahooponopono ko'u aloha me na keiki oniu hua kepau hoi ko'u welina. Ke holo mai nei kahi kai ke kau nei ka pe'a o kuu wahi waa, ke pa mai nei ka makani aheahe oluolu o ka Aekai o Moanalua, "He Hau Aloha." Me ka mahalo nui, P. K. H. AEKAI O MOANALUA. Ahua, Moanalua, Sea Beach, Sepatemaba 25, 1907. Aole e nele ka liene iki o ka aka a ka Pela Ahamaka Kahulihuli no| ka mea ua lou lihiia aku la e oe ma I ka iwi aoao, a ke lewa nei la ka Ahamaka i kau a mea o ke kani a ke Kolea. E nele hoi ka loaa ia oe ua kiina ia i ka home o na keiki Niihau, i Pupukanioe, kahi o ke kahuli aku kahuli mai, kahuli wai ula, wai Akolea, Kolea, Kolea* ' Kiiia mai ka makana, ua eo ia 'kaua. E noke kaua i ka hoonuu 1 na mea ai a ka Pela Ahamaka Kahulihuli a lawa, ku ae no ko Moanalua keiki hoi ana. Mahalo i kou loea.—L. H. Mr. Lunahooponopono, Aloha oe:—E, mai ia'u i kekahi ruml kaawale o ka kaua Kllohana, a nana hoi ia e hijpoi aku i ka'u haina o ka nane a J. W. K. Kakelamaluikaleo i hoopukaia ai ma ke Kuokoa o Sept. 20, 1907. He nane Aia la! Aia !! 0 ka manu a maua me kuu Makua* kane. Ke kau mai. la. i ke a.o mafea.nl. Makani kau ko'a hi Kahala. 1 Kahiki ka poo ana a ke kai. Halulu, uuina, pa,apaaina, Wawālo ka leo o ka Hekiii. O na hekiii ku'i»pamalo e na manu ia. Hoi ka la noho i Kumukahi, Hol ka ua noho i Eleao, Hoi ka moo noho 1 Moolau, Lele ka manu kanl i Haili. He kapu he pulama, He kau o waa. He kau owau no ke 'lii. Owal ka Manu? Haina, O "Halulu." B Mr. J. W. K. Kakelamaluikaleh kuu hoaloha i ka wainohea 0 ka makapeni o ko manu, he manu Akua, he manu kupua. E naueue a opiopi no na kihi eha o ka Honua iaia, ke hikl aku ke kauoha iala. Aia iaia ka he-. j kili, ke ola'i, na ma'iluku, ame na kaua ana, ke hiki aku ke kauoha iala no ka hooko ana. Me keia mau wehewehe pokole ke manao nei au ua oui ia, oiak aohe a'u mau hooia ike maka, e hiki at ia'u ke hooia aku, he lohe ko'u, a pela pu no paha me oe e Kakeiamaiuikaleo. Me ka Lunahooponopono ko'u aloha ame na keiki oniu hua kepau ko'u

| wellna. Ke holo mal nei kahl kai, ke kau nel ka pe'a o kuu wahi waa, ke pa mat nei ka makani aheahe oiuolu o ka Ae» kai o Moanalua he "Hau Aloha" ko huli hoi nei o ka Aekai o Moanalua, Me ke Aloha nul, P. K. H. AEKAI O MOANAL.UA, Ahua Moanaiua Sea Beach Oct. 8, 1907. O ka manu io ia a J. W. K. Knkelamaluikaleo, ke haluiu. uuina. paapaa» ina la i ka lewa lani. Mallhlni no kaua i kana manu; eia nae ua pololel mai la ke kuhikuhi ana a kou aumakua a loaa ka manu a Kakelamaluikaleo. Kiiia mai ka makana, he 30 keneka paina awakea ma ka haleaina o ka Palaee Grill.—L. H. Mr. Lunahooponopono, Aloha oe:—B oluolu oe e hookomo iho i ka'u halna o ka Nane a Gaber!ela lia Anela o Mekiko. 1. Owal au? Haina, Madama Pele. 2. Owal kahl a ka wahine e noho la? Haina, Kilauea. 3. Owa' na Kakela Ehiku? Halna, na Papaku ehiku o Kilauea. 4. Owai ka moana luano? Halna, ka Moana wai ahi o Kilauea. Na wehewehe ana— He Kama oe he ewe no Hawaii—o Mauna Loa ka Inoa o ke kuahiwl, o Kilauea kahl a ka wahlne e noho la. O Pele ka Haku o na Kakela ehlku oia na papaku ehiku i ka lipollpo o ka Moana wal ahl o Kllauea (luano) e hoike ana ka La I kona nanl ma ke ao, na hoku ma ka po, ko laua mau alahele ma na kanawa.l paa mau, aka. o Pele he manawa kona e hoike al 1 kona nanl. He mau hoaloha ko La o Wela ame Ikiikl, he mau eneml ko Pele o Hao« wale ame Alunu, aohe alna koe la Pele ma kona alahele e hoonee ana maluna o ka alna maluna o ka alna ke mokumoku ola. Kuu kapa Ahuula I ke Sabatl ka loaa ana ia Parao, hanohano Hawali jnoku o Keawe, 1 ka ulawena i ka plko o ka mauna. O ka mua na lunaolelo 1 na noKU kaahele he 12, olā'na mokupuni he 12 o Hawaii nei. , O ka helu o kuu kamaa kona pokli ponoi, alaila he helu ehiku heltt o ke kamaa no ka mea, he eh ku Ka nul o ko Pele mau Pokil kaikaina, O ka helu o kuu Koloka o ka lunaolelo hope oia o Oihana, alaila he heiu eono ka helu o ke Koloka. U. K. KEAUHOU HELU 510. Ua huhu o Madama Pele I kona kapaia ana aku, oia ke Kama no ka mea, aole ka iaia ka pili o keia nane. Ea kapeke no ka pillna la 1_ ka nihoniho e ke hoa, hoonulia ka Ika ka, ina ua kumumu na mea hana: huli houla mai. I nul ke aho e ka makamaka, papahl i ka lei o ka hanohano.-L. H..