Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 36, 6 September 1907 — HAINA NANE. [ARTICLE]

HAINA NANE.

He elua makua me elua keiki hooholo iho la lakou e hele i ke ki nianu a o ka manu i loaa ia lakou he Kolea; o ka mea kupaianaha o na kupaianaha, oia no ka loaa ana ia lakou ekolu manu, eia nae pakalii ia na manu ia lakou. Eia ka'u mau wehewehe ana: O ke kino o ke kanaka a ke Akua i hana mai ai he elua lima e lawelawe ana 1 na mea e pono ai oe, a he elua wawae e hoounauna ia ana e oe e hele i ka hana, i kahi e loaa ai ke dala. O ke dala he manu Kolea ia mai Kahiki mai ia, oia hoi mai na aina e mai, o na manu Kolea ekolu oia no keia mau ma®u i kuni ia-ma-luna o keia mau dala Amerika ekolu, oia hoi, keia aia maluna o ke dala hookahi he hoailona manu. hookahi manu aina maluna o ka hapalua, he hoailona manu, elua, manu aia maluna o ka Hapaha, he| hoailona manu; ekolu manu a o| ke kanaka e uku ia ana kona ukuj hana he hookahi dala me ekoluj hapaha o ka la iaia e loaa ai keia mau manu Kolea, a ina hoi e pakahi ia na manu e loaa no eha lakou, eha manu, penei e hoololi oe i ke dala hookalii 1 mau hapaha, e loaa no eha hapaha i hoailona ia i ka manu maluna o lakou a pela iho la e pakahi īa ai lakou me ka hoailona dala Amerika nae e loaa ai. . Ina aole keia o ko wahi manu Kolea e na Honoapiilani, e ike ana oe i ka hanai ia e a'u o ko wahi manu Kolea i ke enuhe 1 loaa ia'u a ina o ko wahi manu Kolea keia i loaa ia'u e pau ana ia'u i ka pulehu ia koe wale 110 o ka puehu o ka hulu loaa ole ia'u ke alualu. ROAD AND BRIDGES. Helu 822 Kawaiahao St. Aole no e loaa ia oe ka manu a Nahono a Piilani, he pupuahulu ka inii ana. Ina no e kii aku ana> oe i na kino e like me ka makemake o J<a ninau a pela no hoi na manii, e pau pono auanei i ka pakahi manu, aole he mea o lakou e hoohalahala mai ana. Ea, loaa auanei paha i ka olelo kaulana*a Kamaiopili, "I ke alo iho la no ka uki a hala." —L. H. _ . Mr. Lunahooponopono, Aloha oe: E oluolu mai oe e hookomo iho i ka'u haina o na manu Kolea ekolu 1 pakahi ia i na makua elua ame na keiki elua. Pehea la e hiki ai ke pakahi ia na manu Kolea ekolu na lakou eha. Penei o A. ka makuakane a o B. ka makuahine hanau mai na laua elua keiki o D. ame E. a mahope iho nunui ae nei ua mau keiki la alaila lalau aku nei o B i'wahi noho kapae nona loaa o C kane hou inakuakane hou o na keiki a B. Aole a laua keiki me C i kekahi manawa hele aku nei o B i ka Aekai o Moanalua i ka lawai'a papai a hala kekahi mau la, aole i hoi mai, pii aku nei keia mau makua me na keiki i ke ki manu a loaa ekolu no manu Kolea, oia no ka manawa i pakahi ia aku ar na manu Kolea ia lakou apau ua lawa pono lakou eha, oiai he ma-| kuakane Kolea oC.no keia mau keiki a pela lakou i lawa pono ai i na manu Kolea ekolu.^ A ina he mau manu ua'u ekolu ka lakou i loaa ai. Kahaha! pehea la o Nahonoapiilani e pakahij aku ai i na' makua elua ame nal keiki, aka hoi no ke Kolea ana o { ka manu pela i pili ai i ka makuakane Kolea e like me kela e kau ae la maluna. . . . Ke h||li hoi nei au ua ahiahi ke pa mai nei ka makani kaili aloha 0 kuu home. J. K. W. MAKANIKEOE. Hoi nele la! Hoi nele la! Hoi nele i ke kula o Malama la! O ka ka Aekai no kena o Moanalua i hoonahoa mai ai i ka pule 1 hala, a kauohaia aku ai e a'o hou i ka puunaue, a o oe hoi ia e Makanikeoe mai nei ma ia haina. —L. H. Mr. Lunahooponopono, Aloha oe: Eia mai ka'u haina o ka nane a J. W. K. Kakelamaluikaleo, i hoopuka ia ma ka la 30 o Augate o keia makahiki no, e olelo ana penei: Kuu mokulehua i pohaiia e ka manu, aloha ka leo o ka manu wai Akua, he wai kanaka ole. Noho nana maulu pali o Wahinekapu, kuu manu i kaulua ka makani lamalama ahi o Kauawea, mo'a maka-fi ke kino o ka laau, ka ohia o Moeawakea a moe no e, Heaha ka Mapu? Ike ia Kaukini he lawai'a manui, he upena kuu i ka noe ko Pokahi, ke hoopuni la i ka Ohu kakikepa* ke na-i la i ka luna o Kaauana. Aole paha keia o ka manu a kaua. . . He manu kuu hoa noho mai 1 kanahele, liwi o uka polena 1 ka ua * • Pehea keia manu aole no 1 loaa? Ua helu au i ka nui o na manu o Hawaii nei, he manu pohihihi no

keia e poniuniu ai ke poo, o na oiohe huii o na mea ponuliu o ka naauao. He manu io no keia, i kaulu o ka pali kahi e noho ai o keia manu, nana aku eia i ke kumulehua ua piha i na pua, oia kona \va e lele aku ai e omo i ka wai ono o na pua, a ike aku la au i ua manu nei a kaua e moe mai ana i ke kumulaau; a ilaila iho la i loaa ai ka īnoa o ka manu a kaua ia'u, oia iho keia, o ka inoa o ka manu a kaua, he Mu. He manu maoli no keia, o ke ano o keia manu he wahi manu uuku no, he hulu melemele maluna iho o kona a-i. Ke huli hoi nei au, ke pa mai nei ka makani Olauniu ua ahiahi. NIUHELEWAI RIVER. Pololei ka inoa o ka manu hole e pakele no ka mea ua pili i ke kepau ulu a o ka pahuna a ke akamai ua kupono i ka piko, nolaila, kiiia mai ka makana. —L. H. Mr. Lunahooponopōno, Aloha oe: E oluolu oe e hoolauna aku ia'u me J. W. K. Makanikeoe e pili ana no kahi i'a pau o ke aho ana, o na kahawai lau o Hilo i hoopukaia I ka la 23 o Augate. Ina no hoi ua kulike kana i'a me ka'u wahi i'a e kakele aku nei i ka lina poepoe, īna no hoi aole e kala mai pau io no ke aho i ko wahi i a e ka makamaka o ke kua ka luahi i ke kulou ilalo e humu ai i ko kapa huluhipa. O na mawaewae no o ke kapa e humuhumu ia ai o na kahawai lau no ia o Hilo o na i a kuku no o ke kapa oia no ko i'a e Makanikeoe, nolaila, o kau haina he i'a kuku o ke kapa e humuhumu ia ai i ka wa kahiko. Me keia mau wahi niea iki ke haawi aku nei au i ko u aloha Labor Day, aloha la nui o na Limahana. l<e huli hoi nei au ke pa mai nei ka makani wela o kuu home. J. K. LELEO I KA MALUOHAI Loaa pono kalii i'a a Makaiiikeoe ia oe e ka makamaka, a nawai hoi e ole ka loaa he kupuna kuku kapa kou, a i ka huli like iho la no o oukou la, nele iho la no ka loaa o ka i'a ia lakou, nolaila ke haawi aku nei ke Kuokoa i ka mahalo i ka nui o kou noeau. L. H. ! Mr. Lunahooponopono, Alolia oe: E oluolu oe hookomo iho i ka'u haina o ka nane a ka Aekai o Mahukona i oili pulelo mai ai ma kou helu o ka la 30 o Augate e i ana he wahi i'a kana. Hala i ka hauna laau make, pa hbi i ka hauna laau ola. Heaha kuu wahi ī'a. He kukui inamona ko Wahi i'a nona hoi keia wahi hooheno ana. He aloha e ka i'a ai a ka In(amona Ai a ke Tomitomi ai a ka weilelau lima. E kala mai e ka makamāka ina CJ kau i'a ia e ke keiki o lee kai hawanawana, ma aole e kala mai. Ke liuli hoi nei au ke pa mai nei ka uiakani wela o kuu-home. J. K. LELEO I KA MALUOHAI Ua loaa pono ka i'a, aole e pakele, a e kauliilii ana paha kahi i'a a ka Aekai o Mahukona ia oukou me B. P'. Halaweka Point, J. K. Wi Makanikeoe, D. R. Kini, ame S. K. Naniwa, 110 ka mea o oukou īa i oho lik'e mai la i ka i'a, aka nae hoi, aia wale 110 i ka manamanalima ke tomitomi ana, nolaila, ua lawa no oukou me ka mahalo no i ko oukou noeau.—L. H. Mr. Lunahooponopono; Aloha oe: Eia mai ka'u haina o ka nane a Makanikeoe i hoopuka ia ma kou helu o ka la 30 o Augate i hala, e olelo ana penei: : He manu ka'u i maheleia i na pauku ekolu, he poo, he kino a he puapua. Ina e okiia kuu poo ame kuu puapua, a koe kuu kino alaila e ike ae ana no oukou ia'u e imi ae ana t au ia Kuapakaa i hoa kaunu no'u, kela ipu Makanikeoe kaulana a Laamaomao. A i ole pela owau no ka mea nana e rula i ko ka honua nei a he hpike hoi no ke ku-e ana o ka hewa i ka pono. —LA. He oiaio i ke au kahiko o Hawaii nei he La ka inoa o ka pe a o ka waa, a i keia au hou hoi e nee nei aohe lohe iki ia o ia inoa, he pe'a wale no ia e kahea mau ia nei. He oiaio no hoi, ke rula nei ka malamalama o ka la i ko ka honua holookoa i ke ao, he hoike hoi no kona ku-e ana i ka pouli o ka po, pela no hoi ke ku-e ana o ka hewa i ka pono. Ina e 6kiia kuu kino ame kuu puapua, a koe kuu poo, alaila e loaa no au ia oukou e noho ana ma ka Hma akau o ke aloha, a e hooipoipo ana no ka wa mau loa O, he kokua nui hoi no ka papaaina. A ina hoi e Supaia kuu poo alaila e naue ae ana au i ke pa-ka hoopaha'oha'o o keia ola ana no ke ku-e ana aku o ka pololei i ka hoopunipuni LA'I oia hoi keia he

la'i ka noho ana a 1 oleia, he la'i ka nanea ana īlio ma na pa-ka 110 ka hooluolu ana, a ina hoi 110 ke ku-e ana auu o Ka poiolei 1 ka iioopunipuni alaila e ]>ono 110 e hoomama īa ka puana ana i ka I alaila e loaa ana kona puana ana penei LAi e like paha me ka puana ana 0 ka ka haole olelo penei LIE. aka ke manao nei au aole 110 ia he mea ano nui. Ina e okiia kuu poo ame kuu kino, a koe kuu puapua alaila owau kekahi loea kaulana loa ma ke ao holookoa i ka himeni ma na mea kani a no'u ka leo i like aku me ko na manu, e uheuhene ana i ke ano ahiahi I pololei ka Hoine Rula. A ina e kuea ia kuu puapua alaila e īke ae ana no oukou ia'u e okuu ana iJ<a ka waokele lipolipo i ke anu a 1 ole pela, e loaa no au ia oukou ma na aekai aloha o kaua i ke kai pipiliaiku la 1 ke kai popolohua a kane la. Oiai nae e maaloalo mau aku ana no au imua o ko oukou mau maka me ka hoomaopopo ole mai ia'u LAI aia ia lau nahele i kanahele o Alakai a i oleia he LAI he i'a ia, aia la iloko o ke kai, a ua l : ke 110 hoi ia me ka hoopunipum ka maalo mau ae i ka maka me ka hoomaopopo ole ia aku. j Ina e lioohuiia kuu poo, me kuu j kino ame kuu puapua alaila e loaa| no kuu inoa piha ia oukou, owau 110 ka Rose o Salona ame ka Lilia o na awawa, a i ole pela, alaila he mea nui au a kaulana, kamaha'o mai ke kiekie, hanohano, waiwai a hiki aku ika 10-pa kuakea. Ahe weli ia hoi au e k6 keia ao ame ko kela ao aku. Owai ka inoa o kuu manu? Haina—OLAl. Me ka haaliaa, J. W. K. Kalemaluikaleo. Keena Oihana Halepaahab"o Uwahipouli. Mahalo a nui loa 1 kela Makani kaulana kaili ulua nepunepu i ke kuli'u maopopo o ka-ke aikane nane wawahi 1010. Wela.paha ka hao. Ae, ua wela io ka hao ia oe e Kakelamaluikaleo, a o ka manu kena naueue ka honua. Pau ana auanei. paha ka mana hana aloha o Makanikeoe ke ulaaia mai la na piha-a moewai ouka. Kiiia mai ko mau pooleka makana. —L. H.