Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 35, 30 ʻAukake 1907 — ILUNA NO KA UA WEHE E KE PULU. [ARTICLE]

ILUNA NO KA UA WEHE E KE PULU.

Ma o kekahi meahou i loaa mai nei ia makou mai Molokai mai nei, i ikeia iho ai kekahi hana hookahe koko ku i ka weliweli, i ala mai hoi mamuli o ka lili ma o ka noho manuahi ana o kekahi wahine Hawaii me kana mau kane elua, a o ka hopena i loaa aku i kela mau kanaka elua, oia no ko laua make ana. Aole nae hoi ma keia pilikia ka makou e hooaiai aku nei imua o ka lehulehu no keia mea he noho manuahi ana, oiai he pilikia mau no ia e ala mai ana i ka poe noho mare ame ka poe noho manuahi, aka o ka makou pilikia e ike aku nei no ka poe noho manuahi, oia no ka pau nui mai i ka paa i ka hopuia iloko o keia mau la e nee aku nei. "Ua noho paīekana ko Honolulu ,nei poe malalo o keia ano no kejkahi mau makahiki loihi i kaahope ae nei, me he poe noho mare la ke nana aku, a oiai no hoi he paakiki loa ko lakou paa ana i ka hopuia malalo o ko kakou mau kanawai, aia no a loaa pono e moe pu ana alaila hiki iho la ke hopuia no ka moe kolohe, aka nae ua hala ia au o ka noho nanea a noho hookohukohu iho me ka manao aole he piliJ<ia o ia noho ar«a, a eia ke hookoia mai nei ka mana o ke kanawai Amenka iloko o keia mau la no ka poe e noho mai nei malalo o keia ano. Nolaila, ina he poe kekahi e noho manuahi mai nei, eia ka leo o ke ola la, e hele koke e mare, a ina he poe kekahi e noho nei me na kane manuahi a mau wahine manuahi paha, me ka haalele ana i ka lakou mau kane mare a mau wahine mare, e hele koke e oki, a moku a mare aku me ka hakalia ole, no ka mea eia he mau kiu lehulehu ke ha-lo nei, ke kiei nei, ke hawanawana nei ma na ipuka hale no ka nana ana i ka poe e noho manuahi mai nei, a ma na lono i hoea mai i keia keena eia ke kau nei ka lia maka'u i ka poe e noho manuahi maij nei, a ke wikiwiki nei kekahi poe i ke oki ana a ke hookaawale nei hoi kekahi poe iko lakou noho pu ana. Ea, ina aole he mau kumu ke'a-l ke'a no ka mare ana o kekahi kane i kana wahine i noho pu ai no kekahi mawawa loihi, nokeaha mai ka mare ole? Aole e kakali mai ana ke kanawai, aka e hooko kokeia mai ana ia i ka manawa e noho nianea ana, me ke kaukai ole § loaa aku e moe pu ana i kalii moe hookahi, mamuli o ka nolio kane a wahine no ka manawa loihi, a e kaa auanei ma ka aoao o ka poe e komo ana iloko o keia piiikia ke ko'iko'i o ka hooia ana aku i ko lakou hewa ole. O ka makou e a'o aku nei, oiai aia no ka pilikia i.kahi e, o ka wa koke no keia e hoopau koke ae ai i ka noho manuahi ana, e kii i ka palapala mare no ka mare ana aku a hoopauia ae ia pilikia. He uuku wale no ia wahi hana me ka nui ole o ka lilo, mamua o ke ku ana aku imua o ka aha hookolokolo ame ka, nui o ka hana ame ka nui pu o na elala e hooliloia ai i mea e pakele mai ai mai ke ahewa ana niai a ke kanawai, a mawaho ae no hoi o keia niau mea e ike waleia mai ana keia hana e ka lehulehu.

Ua ulu mai kekahi mau manao iloko o kekahi poe e hoomaopopo nei i na hana e hoohanaia nei mauka o ka Luawai Hooki'o o Nuuanu, i ka hoomaunauna waleia o kekahi mau dala o ka lehulehu mamuli o o ka holopono ole o ka paumawai i kuaiia ai e ke Kokua Lunanui o na Hana o ka Lehulehu, e hoohanaia nei i keia manawa, a mamuli o ia holopono ole i hoike ae ai o McCandless i kona manao, aole loa he manawa e paa ai o ka Luawai o Nuuanu, ke ole e kaieuhia aku apau ka poe e noho hana nei maloko o ke Keena o na Hana o ka Lehulehu. Mamuli hoi o ka makaikai inā a ria Lutia Aupuni hou o ke Ten-

(tori ike ano ona hana i koe oka Luawai, ua hoike ae o Kakauolelo Mott-Smith, ma kona n:anao, aole i lawa ka huina a ka Ahaolelo 1 hooholo īho nei no ka hoopau pono ana i ka hana o ka Luawai, ina pela iho la ke ano, alaila, he keu aku ka pilikia o ka lehulehu ma o ka uku ana i na dala auhau nie ke kiola waleia aku no no ka pomaikai o ka poe na lakou e hana nei i ka luawai me ka hiki ole mai i ka manawa e maopopo ai ka pau o ka hana i ka hooko ia. Eia nae ke Kiaaina hou ke noii pono nei i na pepa apau e pili ana i ka Luawai, a mahope aku o ia manawa e loheia aku ai kona manao. a ia manawa e ikeia aku ai kahi o ka uwahi e hina ai, o ke kaiehuia ae' o ka poe e noho hana nei maloko o ke Keena o na Hana o ( 'jka Lehulehu ame ka ole. Xa keia mua aku e hoike mai.