Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 30, 26 July 1907 — KA MANAWA! AME NA OULI O KA MANAWA! [ARTICLE]

KA MANAWA! AME NA OULI O KA MANAWA!

(Hoomauia mai kela pule mal.) He ekom mau mahele e maopopo ai kekahl lahui, oia hoi: (1) Ka Aina, kahi e noho al a hooulu i ka lahui, maloko o na ohana ma na home. (2) Ka Olelo Kumu oia Lahui. (3) Na mea Ai e ola ai ke kino ame Ra uhane oia iahuikanaka. Ina e ulu ia lahu4 a loaa ke kulana naauao o ka malamalama o ka pōno o na kanawa] o ka pono io moli. E loaa auanei na kahea hoomohala noonoo i na kanaka. E kaheaia auanei; he anaina kanaka; e akoakoa mai, e kuka, e oieio e hana a e hoohoio iike, e kukulyia i kulana Aupuni no ka lehulehu. A aponola hoonohoia hoi malalo o na rula ama na kanawai o ka manao pono. A koho ia na poo Aupunl, na kanawai e hoo» malu ai i ka lehul«hu maluna iho o ka aina. A noho maluhla hol na ohana ma n a hōme. Alaila, ua kupono ka olelo a kahiko. "He Lanl iluna, he Honua ilalo." A maloko o k6ia mahele o na oull o ka manawa, ua loaa mai keia mau ulia o ka manawa, oia hoi—ke kuko, ka inaina, ka huhu, ka hakaka, ka makaleho, ka aihue, ka pakaha, ame na mea like. Nohea mai na kaua ana ame na hakaka ana? No na kuko ino mai o ke kanaka. E mau ana tio keia mau ouli o na lahul ame n a Āupuni a hiki 1 ka piha ana o na tausani makahiki e hiki mai ana, oia hoi he kanaiwa-kumamakolu makahiki i koa, alaila, komo ka honua nei iloko o ke Au o na Wa ame ka Manawa o ka "Milenlo." Noho me ka maluhia ka honua nei. E hoonanl mau loa ia aku ke Akua Oialo. Amene. '4. Na' ofiH īiialuha ō -na Elele; a k« Akua; aia.-hp* Anftla, Wai. ( .Makani, ke Koko, ka Uwllame ki Hēkili. He mau Klele t)aa rfia« keia a ke Akuri M»n*< L»a. No ;ka Lanl mai, ka Elele Anela. O ka manaalamalama in&u loa. O t n% Eiele e ae nploko mai lakou o na t»a ntau afn4 nā Ea'hōomoAiālaia. Ala ~ao nae a ntakamakeJar. lakou; e hoohanala. E hooneela no lakou nia na Ouli o ka

manawa; a e JioJkeJa hol ma na Holu 0 ka Manawa; ola no na aekona, na mlnute, na hora, na la, na mahina am* na makahiki. hooioliia na Elel* Anela i kekahi manawa, ma ke ane» kino kanaka; e paa mau ana nae nu eheu ma na aoao o lakou, e. olelo ana ma ka olelo a ke kanaka, e holke ana 1 ko ke Akua mau manao paa; a e hoo< ko ia ana hoi. A mamuli o keia kulana, ua 111 mai kekahl hapa ola kulana Elele la maluna o ke kanaka, a ua kapaia he mau Kaula, he mau Kahuna he mau lunaolelo, he mau Lunak&hlko ame na Diagona, oial o ke kulana o ke kanaka u a hanaia malalo iho o na Papa o na Anela o ka malamalama. Ua hoonoho paa mat la ke Akua Mana Loa i na Kaula, na Kahuna, na Lunaolelo a pela aku 1 mau kial a 1 mau Kahuhipa e hana ai 1 na ohana hipa a ke Akua maloko o Kona Ekaleala ma ke ao nel. A no la kumu, ua hanau ia mal ke kanaka ma kona kulana h» Elele oia na ke Akua mal. A ua haawi la mal ke klno ame ka Uhane, he mau talena paa la no kela am« keia kanaka; koe nae na talena llke ole ma> loko o ke kanaka. Ua kulike na haawlyia o na IKE eono I loaa mai i na kanaka apau; koe nae na kino Uhan® 1 hoopupulela e ka niana o 8atana. EW no nae na Papa Elele o nā Anela an<« na kanaka ke ola nel, ke hele nel, a ke make nei maloko o na Wa ame ka Manawa a ke Akua 1 hoonee al. (2) O na Elele e ae, e llke me ka Wai, k& .MakanU Im Ahi, ke. KokO, ka JJ\yl\a ame .ka llelnH, ua loaia lAWla» kou noloko mal 'o nk māte!rta 1 pfla A mailoko mal .o nai Ea 1 analla .a » 0*« ia q *na - i i- ■ hoomohalala. ,Ua hoo» nohola lakou me na lkaikapatfahl, a he mah'a kō īak6u ; e ume aku kiofht i!io « hooliolo aku, a « luku r a 0: ihp i , fa jnea klno « a,e • pflf aku ana I ua māu la 1 h6ikela nwluna ae penel: "Ka Elrfe 'Waf." f> Ha h?6nahtA» > Wal; kab int ka wal hu'lhuU» w*" :hul-la, laua, a lUo i inau 4kalka,ume a kaomi iho, a patl al

ka huina nui o ka wai. Oia ke Kaiakahinaiii i ke Au o Noa ma i lukuia ai ka honua nei. Eia hoi ka Elele Makani: Ma ke Kaiula i ke au ia Mose mai, ua kaomiia ke kai a opaia e ka mana o ka makanl, a ku pali paa ma na aoao a elua, kahi ia no ka manawa a puka lanakiia ka Isaraela ma kekahi aoao, alaiia, hiH hou ae la na hunahuna wai a lilo hoa no i moanakai. Pela no ma ka Muliwai o loredane i ka wa o losua ame ElVt ame Elisa. Na ka Elele o ka Makani 1 hoohana i keia mau mea, e hoike maopopo ana i ko ke Akua mana l)oonee maluna o na Elele ana i hoonoho ai ma kahi ame ka manaw a I makemake ia ai. Eia hol ka Elele o ke ahi: He mahele elele ano nui loa keia. Ua hoo» nohoia keia elele maloko o na heie apau. Ua hoopuni ia ka Honua nei me ke Ahi. E nana 1 ka pule a Aberahama no Sodoma, ua lukuia o Sodoma me ke ahi. E nana i ka pule a Elia i ke au ia Ahaba. Ua lukuia ka luna Kanalima e ke ahi. Ua ikeia ma na moolelo o ka honua nei, a pela no hoi ke hoomanao ae kakou I ka pauahi o Honolulu nei i ka 1900. Nolaila, ua oleloia "he kauwa maikai ke ahi, he haku ino nae." Eia hoi ka Elele o ke Koko—Oia ka Elele ok a weliweli ame ka ehaeha nui loa. O ka Elele keia I pili i ke ola ame kā make. Ua ike mua iU keia Elele i ka wa o Kaina I pepehi al i kona kaikaina ia Abela. Aole i ike nui ia keia Elele o ke Koko mai ia Adamu a ke Kaiakahinalii A. D. 1656. A mal ke Kaiakahinalii a hiki i ka hanauia ana mai o ka Mesia, A. D. 4004, ua ik« nul ia ka hana a keia "Elele o ke koko" mawaena o na lahui ame na aupuni apau. A ma. ka wa i hanauia ai ka Mesia, ua luku nui ia ma Betele. hema i' ke au o Herode, he mau tausani o na keiki opiopio. A ma ka la I kau» lia ai ke keiki a ke Akua ma ka laau ke'a i hookaheia ai ke koko laahia o ke Ola Mau Loa. Ua puia ke ao nei I ka Elele o ke Koko makamae, a nolaila, iloko o keia mau makahiki aneane elua tausani, ua ike ia ka nui o na koko o na lahui llke ole o ka'Honua nei. Ua moni aku ka lepo ame ka wai i na kulu koko o na kanaka apau iloko o na Wa ame Ouli ok a Manawa mamull oka Mana hoonee ake Akua. Eia ma keia hope aku he 95 makahiki e hikl mai ana, e ika ia auanei maluna o ka aina ame ke kai, he muliwai koko nui ame ka loko wai ahi nui e pahola ana maluna iho 0 keia hokuhele o ka honua nei. Eia hoi ka Elele o ka Uwila ame ka Hekili. —He mau elele ikaika loa laua, maloko o na Ea paa ame na Ea i hoomohalaia. Ina e anai Iho ar;a na Ea paa elua, a wela ka hao kilā, e uina, nehe a nakolokolo auanei ka Ea, alaila, e loa a auanei ka leo halulu o ka Hekili, e laiapa ana hol ke ahl, a o mai ka anapu malamalama, e puka mai no Ika uwiia e Hke me he ahi la. O keia j mau elele o ka Uwila, na ikaika. hikl- j wawe loa maloko o na Ea o ka lewa akea o ka Lani. Ke hoohanaia nei keia Elele o ka Uwila e na kanaka Akeakamai o na aupuni naauao. E mahalo nul ia ka inoa o Fereterina, ka Akeakamai mua loa nana i imi a huli al a loaa n a rula ame na Kanawai o na Kaula Uwila e h,ooholo nei i, na hana hoonaauao o Jceia au malamīlāma Kristiano o ke ao nei. O ka Eiele ikaika loa keia e hooko ana I na mā. naopaa o ke Akua maloko o na Wa ame ka Manawa. Ua hiki loa I ka uwila ke pale ae I na ikaika o na uma kaumaha. ame na momonelu o na m'eā, kino, e hoio ana ka ikaika o ka uwila j ma ke kai a ma ka lewa akea o ka | | Lani. He Ahi, he wela, he enaena, h4 Okooko Ahi Lele ka Uwlla iloko o ka imo ana a ka maka, ke sekona, ka minute, a peia io no.' He ola a he make iloko o na Elele apau a ke Akua. Ma kela wahi, e komo mai ai ka Elele hope loa o ka make, ka hopena e plli pono ai 1 ka hopena o kela ame keia kanaka, maloko o keia ao mauleule, oiaio, a pela io no. KA PAPA KUHIKUHI O KA WA AME KA MA.N'AWA. j 1. Ka papa manawa o ka panepoo o na keiki opiopio, oia hoi, he nape, he oawa, he owa, nehe, nakeke. Ua sila ke Akua rf>lan a Loa i na poo o na kama hanau hou, i kumu e oluolu ai ka j oiii ana mailoko mai o ka hale Ikphal io na makuahine. Pela i hanohano ai jke kanaka ma kona ola ana maluna 0 ka honua nei. 2. Ua kau mai ke Akua Mana Loa maluna o na kino o ke kānaka, he mau kaha-ku, he mau kaha-ea ame na Ua., He mau hoike lakou no ke ol a ana o ke kanaka maloko o na Wa ame ka Manawa. E al oe a e inu hol, e moe iho oe a e ala ae, a e hele 1 o a ianei e like me ka mana kaokoa 1 haawiia mai ia iho. A ke make oe, e kuhikuhi pololei ana ka Manawa 1 kou minute e make ai. E hooialo mal ana 1 ka huina nui o kou mau la o keia ola mauleule ana. 3. E ku kiai mau ana ka Manawa 1 kou moe ana ma ka honua a hiki I kou lohe ana i ka leo o ka pu puhi a ka Anela o ke Akua, e hoala ana I na mea apau loa, a ku aku imua o ke alo o ke Akua Mana Loa no ka hookolokolo ia ana o na mea apau loa. Ina no ke ola a ina no ka make mau loa. A no ka Mana lloko o ka Manawa e hoopaa loa ia ai ka hopena e kau mal ana mnluna o ke kanaka no ka manawa pau ole. E maopopo loa ai ka Ma» nawa. O ka mana hoonee i a oka Makua, o ke Keiki ame ka Uhane Hemolele iioko o ke Akua Kahikolu Hemolele Loa e ola mau loa ana ia ao aku ia ao aku. Olaio. Amene. A maluna o keia mau mea olalo, aole loa he mau Anela o ka malamalamai aole loa no he kanaka I ike a I maonopo lea I na Wa ame na Kau ame na Ouli o ka Manawa a ke Akua Kiekie Loa i waiho ai 1 kona mana iho. Ma keia wahi ke hoolawa nei au 1 ka'u penl no ka hopena o ka manawa 1 makemakela, a na kela ame keia e kaana nona iho. NA WAI HOOHUI O NA OULI O KA MANAWA. "Ke hoakaka mai nei na Lanl i ka nani o ke Akua, Ke hoike mal nel na aoull I Kana hana l'o; Kp hal mai nei kela la kela la ! ka olelo; Ke ao mai nei kela po keia po 1 ka ike; '

Aole leo, aole olelo; aole hoi i ioheia ko lakou leo; Ua hiki aku la ka lakou olelo ina welelau o ka honua." Halelu 19:1-4. # Ke hoike akak a mai nei keia Halelu i ka nani o ke Akua Mana Loa ma na mea kino leo ole, a ola Uhane oJe hol; a ua kuniia a paa, a hookauia aku hol ia mau nani maluna o na mea kino leo ole; no lakou na kulana noho-paa; na kulana i hooneeia; ame na kulana i hoomohalaia maloko o na huina aouli o na Palalate ma ka lani. Hoakaka I—l kinohi; mamua o ka hanaia ana o ka lani ame ka honua; q maluna no hoi o ka Nohoalii o ke Akua Mana Loa; he elua wale no waihooluu i ike ia, (1) He wai-ola keokeo olinoli» no; (2) He wai-polu poniponi o ka ma» nawa. Ua puka like mai laua mai ka nohoalii mai o ke Akua ma ka la hana 4 a ke Akua i hana ai i ka la, ka ma< hina ame na hokuhele apau. O ka la oia ke alil o ke ao ame ka po. 0 ke kino paakii\o ka La; he ahi na ia; he wela, he okooko wela. Oia ke kumu i loli ai na wai-hooluu o na mea kino ola ole; a pili no hoi i na mea ola hanu. A mai na kukuna mai o ka La 1 hooleleia mai ai ka malamalama; a komo aku a peluia mal maloko o na hunahuna wai lelehuna e hiiia mai ana e na ea paa o ka lewa akea o ka Lanl; a pa aku la; a hookapalillla na ea paa a hoomohalaia hoi, oia ka wa i 1110 ai na kukuna o ka malamalama i peluia ai i mau wai-hooluu like ole ma kela aoao mai; a oia ka mea i oleloia ai "Na Huina Waihooluu 7 o ke Anuenue;" a malaila, i hoike akaaka mai ai na ouli o ka manawa i na wai hooluu o na me a kino ola ole, a oia iho keia mau inoa malalo iho. I.—Na Wai hooluu Keokeo, (2) Na Wai hooluu Polu Poniponi, (3) Na Walhooluu Ulaula, (4) ,Na Wai hooluu Ahiahia, (5) Na Waihooluu Halenalena, (6) Na Wai hooluu Kai-ina, (7) Na Waihooluu Anuenue. Ua loaa mal 'keia mau mea apau maluna ae mai na kukuna malamalama mai o ka La; a h« mau ouli wale no lakou no ka manawa, Hoakaka lI.—O na Ila ma ke kino o ke kino, he mau ouli jyale no lakou a pau no ka manawa. E hoike mai ana 1 na kulana o keia ola ana; na mea e loaa ana i ke kanaka; ka manawa Q kona ola ana ame kona make ana. A eia mai kekahi ano o na Ila. (1) Ka Ila ma' ke kuemaka akau—he hoailona la "No ka Berit«. Mare, (2) Ka Ila ma na maka a elua—he kupaa a noho malie kona ano, (3) O ka Ila ma ka ihu—he pomalkai ma ka oihana kona ano, (4) O ka Ila ma ka leheleheluna—he pakela ai kona ano, (5) O ka Ha ma ka auwa» —he nui ka pomaikai e loa a ana iaia, | (6) Oka īla ma ka a-I—he haahaa ka mua a he waiwal aku ka hopena (7) Oka Ila ma ka puu—he mare wahine; a mamull ola waiwal; a pela aku. He 36 ka nui o na Ila o ke kanaka, a na ke Akua no keia mau hoailona i haawi mai; ka ouli keia o ka manawa e hoike mai nei ia kakou. Hoakaka lII.—Na kahoaka o ka Munawa. O fea Lani—he hiwa-uli Pahapaha Popolohua Uliuli no ia, a ina e ike ia aku ana ma ka lewa nuu o ke aouii; he lua-kalai, he ponaha poepoe ano pohinahina; e oleloia ana no ia he ualokuloku e hlki mai āna; a ina hoi e poepoe mahina kapakahi, ano like me ka po o Hoaka, a aohe uhila me na ku!u wai ahiahia, he moakaka wale no, a he mau ao eleele a keokeo maloko o ua ponaha la; e olelo ae no ka poe kahiko 0 Hawaii nei he hakaka, a he kaua ka hope. Eia hoi—lna eleele hakumakuma na ao, a pouli ka lewa, a holo ia mal ka uwila me ka hekili, e wawahi ana 1 ka ea paa o ka lewa; e haule mal auanei ka ua, e kahe ana ka wai; "Ku aku la ka piha-a I ka moana;" "Kakaa Ka puna I kahaone; ku aku la ma ke kala o ka hale, nana aku la ia koauka. 0 ke kololio mai o ka uahi o ka imu kalo, honi aku la i ke ala o ka ai, kulu na waimaka; ha'u-opi ka waha i ka makanl." No ka pololl mai keia; he hoaiTona ia no ka ino ma na ouli o ka manawa. Eia hoi; e nana ae a I ike 1 na atf ulaula ahiahla moakaka, pane ae la ka leo—he la malie keia, "E lea ana kulou a ka lawaia ua malle ke kai;" uĀ pohu a malino ka moana. Eia hou—Aneane e piha na tausani makahiki ehiku; ua lohe a ike kakou I na nune kaua; I na hakaka ana, a i na hanaino nb a pau o ke ao nel; ua hoo« koia lakou i maloko o na ouli o ka manawa. A rA a keia wa ano; ke holo nel i-o a I-o,' iWaena o na lahui ame na aupunl; he |nau ahahui *kuka, hooponopono ā lau«a aku; imi I na kahua kahi e maWhia ka honua nei, a pela Eia keia ma\j hul (1) oia ka Aha Uwao Nul ma Europa, no ka hoopau ana i na* olhana hakaka ame na kaua aha o na lahui ame na aupuni kekahi I kekahi; \2) Ka Ahahui o na Haumana Kristiaiio o ke Ao Holookoa 1 noho iho nei ma ,Tokio. ma ke Aupuni o iapana, kau o Aperila, 1907, a e noho aku ana ma ke aut>uni nui o Kina ma keia mua iho; (3) Pela no hoi na Ahahui Hooikaika Kristiano (C. E.) o k« ao nel p noho mai la \ Amellka Huipuia ma keia mahina o lulai, 1907. E nana aku hoi kikou i na Ahahul Hooponopono Oiaio; o eJa mahele ano nui o na Ekaleaia Krlstlano 0 ke ao nei, oia hol, (1) Ka Aha o. na. Ekalesia o ka Aha Huiha Perebesiano, (2) Ka Aha o ka aoao Metoslto, (3) Ka Aha o na Hoahanau l Huila. E noho aku ana keia mau aoao o na ekalesia ma Amelika Huipuia, no ke kuka ana, noonoo a hooholo ana e hoolilo ia lakou 1 hookahi ma ka inoa, mti ka manao, ma ka olelo ana ame na hana no ka pono o ka Euanelio o lesu Krlsto. Ha 2.000,000 a oi na hoahanau ofa. mau aoao hoomana Akua oiaio. Ei a lakou apau ke nee nei imua maloko o nfc oull o Ka manawa. A pela e maopopo al la kakou aia hoi he manawa ko ba mea apau malalo lho o ka lani. A pela lo no. Amene.