Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 28, 12 July 1907 — OHUOHU KA HELENA I KA HUI O NA OIWI HAWAII Laulima pu na Hui Lala me ka Hui Makua ma ke Kokua Aloha ana i ka Hui o Waianae. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

OHUOHU KA HELENA I KA HUI O NA OIWI HAWAII

Laulima pu na Hui Lala me ka Hui Makua ma ke Kokua Aloha ana i ka Hui o Waianae.

! kulike ai me ke kono a ka Hui Lala V. aianae Helu 2 o ka Hui Kokua a }l. .kuonoono o na Oiwl Hawaii a i a■:i•» i;i iioi e ka Hui Nui ma ka haia- . u Kuikawa 1 malamaia ma ka po l:t 27 o lune, 1907, ma Kapiolani • i i '- H<<nolulu, a peia i hooko io ia , i. i ai no ka hele ana e ike i ka hooik;iha o ua Hui la ma ka la \ o luiai nel. ka liora 7:30 a. m. ua akoakoa ae ini lala o ka Hui Nui ma Honoiulu ii.i kane ame ka Hui o na wahlne i ;• ka Haie kaaahi no ke kali ana o i i hiki ae i ka manawa. i i akoakoa ae na Lunanui hou o ka if ii o na kane oia hoi; Sam. C. Dwight, f i. si>U-na; J. J. Fern, Hope Pereside--1 :: Frank R. Harvey, Puuku, A. St. < i'iianaia, Lunahoōia ame A. K. Kai ;mjhi. Kakauoielo; a pela me ke kaī i ; napulo, Kaneihaiau, D. L. Kahaleaai ii Ilamuku o ka Hul; ke Kakauoleio M <»■ ilolo ame na lala o ka Papa Alai ii i pau ka manawa, ame na lala o !v i Hui no lakou ka hulna apau he 1 imhiku. Ua aahu iho lakou me ka ■< tliu pilia o ka Hul mai na Lunanul .. k:i Hui o na Kaikuahine ame kona in;i;i lala, me he moa uakea la i ka :-i:i!i«# kr nana aku. Va hiki ae ka Peresidena o na wanit Mrs. HaUie Dwight, Kakauolelo Mo 'Mis. Maikai Kaieo; Kakauoieio < l ;i Daia, Mrs. K. Bishaw ame Mrs. K'.i-li ka Ilamuku ame ka huina'o.na lala hc kanaono i hiki ma la huakai. l"a hooplhaia na kaa lawe ohua eko--2u o ka Papa Ekahi ame Hookahl kaa 0 ka papa elua e ka Hul o na Oiwi Hawaii ma keia huakai. Ma ka hora 9:15 a. m. i haalele Iho ii ke kaaahi i ka hale hooiuiu ma KuA' ili. a owe aku ia ke aiahao i ka lawe .1 ka uwila, e maalo ae ana na wahi a pau o kou maka ke nana aku me akaku la imua o'u, oiai na wiliki • kuu pau ana i ka holo, a hookahi v i fc no mea a ko'u manao e ii'a ana ka ike aku i ka Makani o lau Nul Poka-i. l *,i hala ae la o Moanalua, ke kiel la ia Aiea a he manawa ole he k u ana i Manana, a ike ia aku la lala o ka Oiwi Hawaii o ka Ewa 1 <•■;u 1 malalo o ke alakai ana a ka ' uiakanawai Sam Hookano no lakou ' i liuina he eono—haawl na lululima •ha me na hoahanau ame na kalkua--1 :ii»>—a o kn nee aku la no ia o ke kaa'ii nie ka hooka'ulua ole iho. ;<•• maalo ae la na nanaina nani o i. ; Aina imua o'u, a e waiho mai ana i uliuli o ka aina i paa i ke kanuia ko. ke kaahope ae la o Honouliiili •■ waiho mai ana hoi imua o Waii:ial(i a ma keia haaiele ana iho ia :.va. he hauoli wale no ia hele ana, i kela ame kela kaa, e kani ana na : : 11< • ni hoohauoli, a e ulna ana no hoi •. i wai o Namolokama l ka ua mea o ' ; liauoli. M.i ka hora H a. m. ponoi i hekau k i ai ke kaa i ka makani o Lau Nul a ka wa i ike ia aku ai e ku mai , .:a ka laina hookahi na laia o ka i' .i <1 Waianae Heiu elua me ko lakou "■ r< sidena me ko lakou aahu i ku like ko ka Hul Nul, a he kohu Anela' a-'li ke nana aku. ' l.t wa hookahi no hoi i lele Iho ai i malihini o na Oiwi Hawaii a hoo- . ka aku Ia e laina ma ka palua mai,

na wahlne "ka mua ame na kane, a ola no hoi ka wa i ike ia aku al ka Perestdena Watson e kii mai ana a hookipa aku la ma kahi e ku ai iiioko no o ka laina a maki aku la ka huakal e ala* kai ia ana e ka Hui o Waianae, ame ka Puali Himent ō Kawaihau. O ka papa hoonohonoho o ka huakai o na hana ma ia la penei no ia: Puali himenī Kawaihau mamua me na pila, Hui Lala Waianae Helu Elua 0 na Lunanui ame na lala no lakou ka huina he 24. Hui o na Kaikuahine mal na Luna Nul ame na lala no lakou ka huina he 60. » Hui Nui o na Oiwi Hawail o Honoluiu mai na Lunanui ame na lala no lakou ka huina he 70 ame na Lunanul a lala o ka Hul Ewa Helu 1 no lakou ka huina he 6. Na hoaioha i hele e ike 1 na hana o ia la mai Honoiulu aku nei. E pii ana ma ke alanui iuka a hiki i ke alanui e iho al i ka Halepule hull ilalo a hiki i ke alanui malaio o ka halewm, Viul\ ikai a, WM \ alawul o ka Hale Hookoiokolo, huli iluna a hui hou me ke alanui e pii ana iuka, huli ikal a hiki i kahi i hoomaka ai me ka maikai ame ka u'M o na hana 1 hanaia e ku ana na makaikai o ko lalla poe e ike i keia meahou ano nui o ka manawa ua hookuuia na hana me ka maikai. • Mahope iho o ka pau ana o na hana hōokaliakaha, ua 'hoomaha iho lar no ka manawa, a ma ka hora 1 ponoi p. m. 1 hookipa ia aku ai ke anaina maluna o ka papaaina i hoomakaukau ia no ka hoopiha ana i ka lua o ka inaina a ua lilō aku la ka manawa mua loa o ka hookipa ia ana, oia na kaikuahine Oiwi Hawaii ame kekahi hapa o na kaikunahe, a i ka elua o ka papaaina i komo pau aku ai na hoahanau kaikunane ame na hoaloha i hele aku no keia hana maikai. Ua ai a ua lawa i ka lokomaikai o na hoahanau o Waianae a oiai no e. hoonuu ana i na kuhinia maiuna o ka papaaina, ua hoolauna ia ae ia o hoahanau A. S. Kaleiopu ke Kakauoleio o ka Hui Nui, a mal iaia mai kekahi mau olelo paipai i ka Hui o Waianae ame na hoahanau apau e o nei i ka inoa Oiwi Hawaii, ka lnoa pookela ioa iloko o ko ke kanaka Hawaii ola ana, he inoa hoi a na poe ha'ioieio apau e hoike ai, mea ae no Oiwi Hawaii; a i kela ame keia wa e hoopili ai oe i kau olelo no keia lahui, e panai ia ana keia olelo na Oiwi Hawaii. A he hana maikai hoi i hanaia e ka poe na lakou i kukuiu ka Hui o na Oiwi Hawail no ke kokua ana i kekahi ame kekahi, ke hooko pono ia ke Kuinukanawai ame na Kanawai. A Ua kakoo pu ae oia i ka Hui o na Kaikuahine ma keia inoa hookahi, a ke holomua nei ka lakou hana. a he nui waie aku na oieio waiwai.

I ka pau ana hol o kana, ua hoolauna ia ae o hoahanau Lunakanawai Sam. Hookano, he Kakauolelo oia no ka Hui Lala Ewa Helu I—a nana hoi i hu'e pau mai i ko lakou hoao ,ia ana e wawahl e kekahi poe manao koiohe, aka, wahi ana, aole e hiki i na poe kolohe ke hele hou aku e hoohuli la lakou. Wahi no ana—ke hauoii nei au i keia la I kuu lilo ana i lala no keia Hui Kaulana o na kanaka Hawaii, a i ku^

pono loa hoi ka inoa i hea laaeo nel 1 ko'u ano he Oiwi Hawaii, ua kohu, a ua kupono au e haaheo no la inoa. Ina no paha e haalele mai ana ko'u mau hoa ia'u, aka, no'u owau ka mea hope loa e haalele i keia Hui me kona inoa nani ke ole e oki pu ka make mamua o'u; a ke paipai nei au ia kakou na kanaka he poe lakou i ike ia he Oiwi Hawaii, he mea pono ia lakou ke komo lloko o ka Hui 1 kupono i ko lakou ano iho; a he nui wale aku kana mau olelo naauao.

Mahope iho o keia, ua hoolauna ia mai ia o Mra. Hattie Dwight ka Peresidena o ka Hui o na Kaikuahine Oiwi Hawaii—a nana i hoike mai kekahi mau manao naauao —a wahi ana: E o'u mau kaikunane hoahanau o ka Hui Nui ame Waianae nei ame o'u mau loahanau hoi, na kaikuahine Oiwi Hawaii, ua loaa ia'u ka hauoli piha i na hana o keia la ame na olelo paipai » ko'u mau kaikunane mamua ae nei. Mamuli o ka oukou kono i ko oukou makua (Hul Nui) a loaa pu ae hoi ia makou ko oukou poe kaikuahine, nolaila, ua hooholo iho la makou e hooko mai i ua kono ia, a i mea e hooiaio ai, eia makou imua o oukou. Ke maaao nei au o na hana kokua kekahi i kekahi he hana pookela ia a ke kaaaka e hana ai a o kekahi hui paha, a oiai eia kakou maialo o ka inoa Hawaii, he mea pono ia makou e haai\ i mai i na kokua ia oukou. A ke knno aku nei au ia oukou e na nane o Waianae nei e hele imua, mal hoi hou ihope; a he mea pono'i ka oukou mau wahine ke ku pu ma keia iana malkal. Nui ka mahalo ia.

l J au ka Peresidena o na wahine, ua hooiauna ia mai o Mrs. K. Bishaw keKakauolelo Ohi Dala, a he mau olelo no hol kana e kakoo ana i ka ha'iolelo a ka Peresidena ame na ha'iolelo mua.

I ka pau ana o kana, ua hoolaunala mai ia ka Hope Peresidena J. J. Fem o ka Hui Nui, a nana mai no hoi kekahi mau o!elo paipai i na lala o ka Hui, a he mea pono ke makaala no kakou iho. aole e loaa na kokua i ua ohana ke ole oe e hoomanao i kou mau tjkn ana, ahe nui aku kana mau olelo waiwai, a oiai no hoi e ha'iolelo ana ftin ia manawa i hiki mai ai ka lohe Jie eono poe Kaikuahine e makemake nna e komo i ka Hul, a nolaila, ua hoomaha iho la na hana ha'iolelo. Ua hoomaka koke aku la na Lunanui o na Kaikuahine e lawelawe i ka lakou Sana no ka usiona ana i na lala hou; na hoomaka ia na hana me ka mea tiiaa mau—a na ka Makai Mrs. Sarah Ka-li i hoolauna mai imua o ka Peresidena no ka hoohiki ana, a i ka pau ana, ua hoolauna ia imua o na lala o ka Hui i hiki ae ame na kaikunane,— a o keia iho la ka hua o na hana 1 ianaia ma Waianae. Ha ka hora 3:30 p. m. ua malama hou īa na ha'iolelo, a ua hoo\aunaia mai o Frank R. Harvey ka Puuku o Ua Hul Nui a nana i hoike ae ke kulana maikai o ka Hui ma o kona waihona maloko o ka Banako, a wahi ana ke pii aei ka waihona o ka Hui ma na tausani, a he kulana hoi e kanalua ole ia ai no ka hooko ana i na kokua, a pela aku. Hoolaunaia mai o S. B. Kanelhalau, he mau manao paipal no hoi kana ame ka moolelo o Pamano—a i ka pau ana n kana ua hoolaunaia mal o D. L. Kalialeaahu ka liamuku o ka Hul a nana no hoi kekahi mau oielo paipai, a olal ua kokoke lōa mai ka manawa o ke &aa, nolalla ua hoolaunaia māi la ka Peresidena Sam. C. Dwight e kakoo ana oia i na Ha'lolelo mua, a e haawi ana hoi i na hoomaikai i na hana i lianaia a pela hoi i na lala o ka Hui no ko lakou malama i ka hanohano ame ka inoa maikai o ka Ahahui e like no me ke ano mau o keia hui a he mea pono ke hoomau aku ia ieulana maikai, a na ka Peresidena Opio Watson o Waianae I pani na hana me na olelo paipai pokole i na lala o aona Hui me ke noi ikaika ana ia laltou e hele imua, a ua hookuu ia na han a me ka maikai he 5 minute i koe aani ka hora 4 p. m.

r 0 ka hulna o na kokua i komo aku iloko o ko lakou lima mai ka Hui Nul aku ame ko na kalkuahlne ame ka Hui lala o Ewa Helu 1 he $150.40 a he mau koena no kekahi i koe. XLa ka hora 4 p. m. ponoi l haalele <tku a ( ka huakal i ka makani ('Kaiaulu." oiai e hooheno mai ana ua maleani la, a no ke kulanakauhale alli ka ■pahu hopu e kipa pu ana hol ma na nahi hoolulu apau, me ka piha ohohia no na hana o ia la, a he mooleio poina oie hoi ia i na hoahanau apau i heie aJcu ma ia hana, a i ka hora 5:30 p. m. i hiki hou ai i ka Hale Hooluiu ma Kuwiii, kau ma *na kaa uwila no na Home.