Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 20, 17 Mei 1907 — MAU NO KA OLOHANI O NA KANAKA MA KAPALAKIKO. [ARTICLE]

MAU NO KA OLOHANI O NA KANAKA MA KAPALAKIKO.

O ka olohani iwaena o ka poe hana mikini ame kekahi poe e ae e hana ana ma ka hana kapili moku ma Kapalakiko, oia ana kekahi o na hana hoopilikiaia i na Hui Mokuahi o Kaleponi, aka ma na lono i loaa mai maluna o ka Mokuahi Hilonian, i ku niai ai ma ka Poaono aku nei i hala i loheia mai ai ka manao ana o ka poe mea hana e ku-e mau aku i ka hooko ana i ka manao o ka poe olohani, a hiki i ka hookoia ana o ko lakou manao, me ka ae ole aku i ke koi a ka poe olohani. He elua ae nei mau manawa o ka olohani ana ma Kapalakiko a ua ulu mai ka manao o keia poe na lakou keia mau hana nui e ku nei e hoohoka.aku i ka poe olohani, ma o ke pani-ku ana i na halehana, a hiki i ka ae hou ana mai o keia poe olohani e hoi hou lakou e hana. Ua ulu mai no hoi keia manao iloko o keia poe mamuli o ka «ke ana i ka lanakila mau ana o ka hana a ka poe olohani, ma o ka hooko mau ia o ka lakou mau mea e makemake ai, aka i keia manawa nae ua loaa ka ike i ka poe na lakou ka hana aole e hoolanakila hou i ka manao o keia poe uniona, ka poe hoi na lakou e ume aku nei i na manao o kekahi poe hana o Kapalakiko. Aia he eha mau hui kapilimoku e ku nei ma Kapalakiko, oia hoi na hui Union Iron Works, Risdon Iron Works, Fulton Iron Works ame ka United Engineering Works, a iwaena o keia mau hui apau o ka hui Fulton ka hui uuku loa o ka liana i keia manawa, a o ka hui laki ia iloko o keia manawa o ka olohani an'a o na kanaka. He nui na hana a ka Hui Union Iron Works iloko o keia manawa oiai he eha mau mokukaua nui ana e kilkulu aku ana, oia na mokukaua Californja, Omaha ame South Dakota. Aia no hoi ka hana hou ana i ka mokuahi Manchuria i keia hui, ame na mokuahi Columbia ame ka Isthmian o ka Hui American-liawaiian ame kekahi mau hana liilii e ae. He mau mokukuna ka ka hui Risdon e kukulu mai nei ame na kini eli lanahu; a pela no hoi ka hui United Engineering, ua paa no i na hana o, ke kukulu ana i kekahi mau inoku, i manaoia e pau koke i ka paa ma keia mua koke iho. Mamuli o keia olohani ana mai la ma Kapalakiko, e lilo ana ia i mea hoopilikia aku ina moku e holo nei no Honolulu. Oka mokuahi Manchuria ka mea i manaoia e pau kona mau hemahema i ka hooponoponoia iloko o na pule eono, e kakali- malie ana ia a hiki i ka hoea ana mai o na kanaka uniona ole no ka hoopau pono ana i kona mau hemahema. O na mokuahi Columbia ame ka Isthmian o ka Hui AmericanHawaiian i manaoia ai e holo koke mai no Honolulu nei ke pau ko laua mau heinahema, e houlolohiia aku ana ko laua holo ana mai, aole hoi e like me ka mea i manao muaia ai.