Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 14, 5 April 1907 — Haalele ke Kinau ma ka Poano i Hala no Kalawao—Hookipa Ohaohaia ke Komite. [ARTICLE]

Haalele ke Kinau ma ka Poano i Hala no Kalawao—Hookipa Ohaohaia ke Komite.

I kulike ai me ka makemake o na komite Ola ame Makai o na lale el\ia o ka Ahaolelo Kuloko o ka Teritori nei e kipa aku i ka i\ina o ka Ekaeha, e noii i ke kulana o ko laila mau liaku makaaiiiaiiM, ua lmalele iho ka īuokualii ,lvinau ma ka liora 1 o ka po Poa--11., nei i linla, Malaki ;?(), i ka maliina e konano pilia ana maluna Ihn. na solona kaukanawai, liuipuia me na kanaka kakau nu-I-|,a ame na j»oe i konoia, ua lioea aku 110 ia ika )keluna 080 a oi, |i iwa-'iia o na leo himeni o ke kalabu liimeni e mele mai ana ma v,i iiapaaina o ka Hui Hookuonoono o na Oiwi līawaii ma ka uwapo . I:iinia. ua holo palanalie aku la ka mokuahi Kinau no walio o ke iwa. īiM- kona ihu e kamoe pololei ana no ke awa o Kalaupapa, Mo.,i<ai. lle pahee ka holo ana aku oka mokuahi Kinau iwako oke .\va. a. i ka hoea ana aku keia mawalio o Kaimana Hila a iwaena o kaikuono o Oalui nei ame Maui, ua liooniaka iho la ke Kinau e j!u<'wanewa malalo o na hauna ale o ia kai kaulana. oiai aole i ike ka niokuaki Kinau ia mea lie kaawipio, ua onou u aku kona iliu iloko o ke kai, a i ka liora o ke aumoe, oiai na mea ,:,.ii] hoonipo ana ma kahimoe, aole i nele ko lakou/hoomaopopo !:,» i ke kunewa o ke Kinau i na manawa apau a ka nalu e kula'i :i,ii ai i kona ikaika apau ma kona mau aoao, a ma ke kakaliiaka nui , 1 a l.apule, mawaena o ka kapalua kora elima ame kora 6, ua kuu i' la ka keleuma oke Kinau iloko o ke awa o Kalaupapa. Mai ka oneki aku o ka moku ke kulanakaukale nani maoli no i- Kalaupapii ke nana aku, a lie kulanakauhale e manao ole ia li li.- honie keia no na makaainaua apau i koopilikiaia me keia haa« vina. o ka ma'i lepera. Oka waiko ku mai ona owawa me kona n;ri aoao i liele a luhien, e hoonani ia ana i ka oni mai o kona ii i i i.i.i laau uliuli, ka owakawaka mai o na.home i pena ke'okeoia, ka oioi o ka luakini e ikeia aku ana, ka pa ikaika mai o kona ; kainaaina ame ka holoke o ko laila mau makaainana i o !a11.• uiai ka mokuahi Kinau e hoola'i ana mawaho o ke awa, o •11 ii i inea i apo mai i na makaikai noii ike kulana ona makaai.iii.i .nniia o Molokai- He lekuleku na waapa i holo aku a pili i i .i:?!,i iu ■ kana ukana, a oiai ka makani epa ikaika mai ana maui ii. i " ka aina, me ka liana nui niaoli no na keiki kelamoku o • K.nau i hana ai a hiki i ka pau loa ana o na makaikai iuka o ka 11.1.

.\|;mma o ka lel<? ana aku o na makaikai iuka o ka aina, o ka " U liiila liana oia ka lakou mea e lolie aku ana, alie liiki no ke M"i;! a»- ua like aku 110 ka maikai o keia bana me ka bana Pukiki I - knlanakauhale nei o Honolulu. O na keiki puhiohe he mau ' iki \\ a 11' 110 i loohia i keia haawina mana'ona'o, aka me ka nana i keia lūlikia, ua hoike mai lakou aole lakou i nele me ka ike k< i»uhi ana i na ohe. n ka inoa mua a na malaiikai i ike aku ai, mahope o ka leie !l | aku iuka o ka aina, oia no na mamalaolelo "Aloha," a i ke komo '•> 'ina aku iloko o ke kahua ma'i o keia mau mamalaolelo no ka • lialawai pu mai aiia me na maka ona makaikai, Aole e 'iiilinia pu nie na ma'i lepera." 0 keia kekahi ona rula paa'i* II " ka Papa Ola a ua hooko pihaia aku ia me ka ewaewa ole. ' ;i li<>ca aku la na poe makaikai mauka o ka home o ka Luna '"i a mahope o ka malamaia ana o ka papaaina kakahiaka, ua (~)m aka koke aku la na Solona Kaukanawai e kau maluna o na ° ' ln.ouuikaukau mua ia, ano Kalawa ka pahu hopu. Ua malalili > lir hahiwai nui ma keia kulanakauhale a ua waiho mai no noi " ko laila mau makaainana he palapala ku-e i ka ae ia ana «» kauka Walaka e komo maloko oke kahua ma'i. Ua hele pu na hoa kaukanawai i ka pule ma Kalawao oiai i ko lakou hoea 11:1 i'k'i ilaila. ua pau na makaainana i ka hele i ka pule.. Maliopo o ka malamaia ana o ka halawai ma Kalawao, ua huli 01 >»;ū na makaikai no ke kahua o Kalaupapa, ma ka Hale o ka "nnnui. a oiai ua liooholo iho ka lunahoomalu o ke komite Ola, (, oelho, e liele mua ke komite e makaikai i ka Paualii Home,

ka HoiiiL' lioi o na kaikanialiiiie, ua liele aku la na poe apau ilaila. Ua koino makaikai aku na soJona kaukanawai ame na mea kakau nupepa iloko o kela anie keia rumi o ka Home, a o ka nani o na nnni aj)au ame ke ala o na pua, oia na mea a na makaikai i ike aku ai. Maloko o ka halekula ua malamaia ae he paani piano ame himeni e na kaikamahine o ka Home, a ua himeni pu mai lakuo i na himeni, l'ua o ka llinahina ame ka himeni, Ua Like no a Like. Mahope o ka lakou himeni ana, ua ku ae ka Lunahoomalu o ke komite Mr.. Oeolho a hoike aku la i na kaikamahine ame na wilikini i akoakoa ae ua lioea aku ke komite ilaila no ka hoolohe ana aku ina lie mau olelo hoohalahala kekahi e waihoia mai ana. Ua hoike pu ae oia ua oleloia ua loaa aku iaia kekahi palapala hoopii mai kekahi mea mai e noho ana iloko o ka Home a no ka hooiaio ana i ka oiaio o keia. ua ninau aku o Ooelho i kona mau hoa o ke komite ina ua loaa aku ia lakou he palapala hoopii. Ua hoole aku kona mau lioa i keia ninau, a ua hoike aku la no lioi o Ooelho i ka oiaio ole o keia lono, ame na waimaka e hoopulu ana i kona papalina, ua kaukau aku la oia i na kaikamahine e noho like mai ana e noho me ke kuikahi ame ka maluhia a e hooikaika no oia ma ke ano he hoa kaukanawai no ka aina hanau, e hana e like me ka hiki iaia ke hana i na liana e hoohauoli ai i ko lakou noho ana. Ma ka hora 1 a oi, ua pihaku'i ae ke kahua mamua iho o ka hale o ka Lunanui, a ina ka nana aku me he mea la lie la kulaia maoli no. Ua malamaia ae ka papaaina i keia manawa malalo o ka malu malu ō ka lau a ma kekahi aoao e kani mai ana ka Bana e hoohauoli mai ana i na keiki makaikai maluna o ka papaaina. Mahope o ka malamaia ana o ka papaaina ua hoomaka koke no ka halawai me Mr. Coelho maluna o ka pahu. Ua hoike mai oia i ke kumu o ko lakou hoea ana aku ilaila oia hoi no ka hoolohe ana ina lie mau hoohalahala a noi paha kekahi. Oiai ua puuluulu aku na kanaka i kahi hookahi, e hooke-ke ana ma na ano apau, aole i holopono loa ka mea a ke komite i makemake ai, aka o ka manao paa o na makaainana apau o Kalaupapa oia no ka ae ia ana akn o Kauka Walaka e komo iloko olaila. Ua hoike ae kekahi o na ma'i i lapaauia e keia kauka me ko lakou kakoo ikaika mai e ae ia keia kauka e komo iloko o ke kahua ma'i. Mahope o ka malamaia ana o keia halawai ua hookuuia na hana me ka mele Laliui "Hawaii ponoi," a i ka pau ana ua huli ae la na alo o na makaikai no ke awa o Kalaupapa kahi hoi a na waapa e kali mai ana. Iwaena o na leo hiineni ame ke kani o na bana o Kalaupapa ame Kalawao, ua haalele aku na solona kaukanawai ame na poe makaikai i ka aina no ka mokuahi Kinau, a ma ka hapaLa o ka ihora eha ua haawi aloha aku la ke Kinau i na makaainana aloFa o Kalaupapa, a kamoe pololei mai la no Honolulu. Ma ka hora ewalu ame ka hapa oia ahiahi liookahi no ua kaalo ae la ke Kinau mawaho o ke awa o Kou, a ma ka hora 9 ponoi, ua pili aku la ma ka aoao o ka uwapo. He maikai ka huli hoi ana mai o ke Kinau, he eha liora wale no a oi ka i holoia mai Kalaupapa a i ke awa nei.