Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 11, 15 March 1907 — HOKU O ROKAWELA Ka U'i Iloko o na Popilikia he Nui [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

HOKU O ROKAWELA

Ka U'i Iloko o na Popilikia he Nui

MOKUNA XXI. KA HELE lIULI ANA A HOI 2sELE. 0 ka mea kupaiuiiha nae aole oia i au a iho i ua komoliina la, ua hoihoi aku la oia e like me ka mea i kauohaia mai iaia, no kona inanao ma ia hooko ana aku i ka inanao o ka Haku Karola e hiki ai no iaia ke upu aku 110 ke koniohia iho o ua Haku la i na hooinanao ana nona, aole nae ona hoomanao iho i ka hana liilahila ana i hana ai, ua ahuwale mai la kona mau ano apau i ka Haku Karola. 1 hakalia no a hoihoiia aku ua komo kamio la i ka Haku Karola o kona haalele koke iho la 110 ia me Likeke i ka hale me ka hele ole aku e ike ia Mra. Likeke aine kana kaikamaliine, a holo awiwi aku la laua no ke kulanakauhale maluna o ke kaa no ka halekula a ka Iloku o liokawela e hele mau ana i ke kula. Ia laua i hoea aku ai i ka lialekula ma ka hora 10 o ia kakahiaka ua hoike mai la o Polopeka Ropaka i ka hoea ana aku o ka Hoku 0 Ilokawela ma ka ihora 9 o ia kakahiaka a noi aku e hookuuia mai oia maiioko mai o ke kula. Me ke kaumalia no nae ka Polopeka i hoike mai ai ia, laua nei no keia haalele «ina mai o ke kaikamahine 1 ke kula, oiai oia kekahi o na kaikamahine holomua ma kana mau haawina me ka manaoia aia a pau keia makahiki, alaila liookuu ponoia aku oia mailoko aku o ke kula. Aole he maopopo i ua mau keonimana la ka laua mau mea e hana aku ai. oiai ua lioea aku ka Hoku o Kokawela a noi aku i kana kumu i palapala hoomaikai nona, me ka hoike ole aku i kana kuhi e komo hou aku ai, a ma keia wahi i ike iho ai laua i ke akamai o ke kaikamahine i ka liu-na ana i ke alahele ona e loaa ole aku ai i ka poe huli. "Ua haawi aku au i kekalii palapala hoomaikai nani loa i like ole me ia mamua, no ka mea o ka hōomaikai kupono maoli no ia e haawiia iaia," wahi a ua Polopeka la. Ma keia walii iho la no haalele mai Ia o Likeke i kona kokoolua a huli hoi aku la oia 110 kona home a imi aku la no hoi ka Haku Karpla i rumi hooliinalima nona e noho ai me ka liookomo ana i hoolalia iloko o na nupepa apau o ke kulanakauhale e olelo ana: "E kuu Hoku, hoi mai kaua." A hala ae nae he la okoa, a nalohia aku ka pule aole he wahi mea a loaa iki mai o ka pane o kana hoolaha, oiai no nae ua heluhelu mau no ka Hoku o Kokawela i ua mau hoolalui la ma kona wahi e pee ana me na manao mako-na no ka mea ana i hoowahawaha loa ai. <4 Aole loa au e hoike aku ana i keia kanaka," i kamailio ae ai ua Hoku la o Kokuwela, "Aole e loaa na «huikala ana i ke kanaka e lawe ana i elua inoa me ka hoopunipuni pu ana i elua mau kaikamahine." Ke koni la nae kona puuwai ia manawa ana i hooho ae ai ia mau huaolelo, a me ia nui hoowahawaha no ona iaia, he keu no nae a ka nui o kona aloha. Me he mea la e koni mau ana na hoomanao ana no ka mea ana i aloha ai i kela ame keia la, a ua hele mai la kona wahi kino a wiwi i kau a mea o ka ai nui ole mai i na mea ai, a he manawa loihi okoa ia ana o ka hoonalonalo ana i na liooinanao aua no Ake Puluka. A hala okoa aku la ka mahina o Okatoba me ka loaa ole mai i ka Haku Karola ka pane no kana mau hoolaha, a i ka hoea ana mai i ka mahina o Novemaba o kona huli hoi aku la no ia no kona aina hanau me ka manao kaumaha. Aole no oia i manao e hoi no Enelani a hiki i ka loaa ana o ka mea ana e noke ana i ka huli, aka no kekahi ihana nui i kauohaia mai ai oia e hoi aku oia kona kumu o ka hoopau koke ana i ka manao imi no kana aloha. MOKUNA XXII. KA iU'KE I KAKAUIA E KA HOKU 0 KOKAWELA. i I ka hala ana aku o ka hooilo, me kona mau mahina puanuanu, a oili mai la ke kau wela a ma kekahi la kalae malie maikai iloko 0 ka mahina o lune, ua lulumi nui mai la na kanaka mai na wahi like ole mai o ke kulanakauhale o Nu loka no ka makaikai ana 1 na hana hoike o ke kula a'o kumu, oia hoi ko kula a ka Hoku o Kokawela e liele ana ia manawa. Aia maluna o kekahi awai nui i lioomakaukauia, e nonoho mai ana na polopeka ame na kumukula ame ka lehulehu o ka poe makaikai, oiai hoi na haumana kula i hiki aku ka luiina i ka umi'kumamalima haneri e nonoho mai ana inaluna o ko lakou mau noho iloko o ka ho-lo nui o ke kula i like pu ko lakou makaala me he mau pualikoa la e hooniakaukau ana no kekahi hoouka kaua nui. Aia ma ka papa noho mua loa kekahi kaikamahine nana i ume aku i ka nana ana a ka poe makaikai apau maluna ena, mamuli o kona u'i ame ke kilakila no hoi o kona kulana, aka aole nae ona hoomaopopo aku no ka nana pono mai o na poe apau iaia, ua nolio malie wale iho la no oia maluna o kona noho a hiki i ke ku ana mai 6 kekahi o na polopeka a kukala mai la, he manawa ia no kekalii ha'iolelo ma ka olelo Palani e like hoi me ka mea i hoikeia maluna o ka papa kuhikuhi. Akahi no a ikeia aku ka eu ana mai o ua kaikamahine la a ke anaina e mahalo nei no kona u'i a hele aku la noluna o ka awai,' me ka haawi mua ana aku i ke kunou hoomaikai i kana mau kumu ame ke anaina a o ka hope loa no hoi i kona mau hoa kula. He kulana hiehie maoli no kona ia manawa ana e haawi ana i na hoomaikai ana, a iaia e ku inai ana iluna o ka awai ua melia pu ke anaina mai o a o 'no ke ake nui ana e lohe aku i kana ha'iolelo. Me lie leo la no ka manu (nighting-gale) i po-ha mai ai kona leo a hooinaka mai la oia e hoike i kana ha'iolelo ma ka olelo Palani, a ua hookahaha loaia ka poe i ike i ka olelo Palanl no ka makaukau maoli o keia kaikamahine ma ia olelo me lie mea la o kana olelo makuahine ia, o ka poe hoi i lohe ole i ka olelo Palani he hooho wale ilio no ka lakou no kp. maikai o kona leo ame ka 'pakake o ke kamailio ana. 0 ke kaikamaliine nona keia mau mahalo e haawiia nei aole no ia he mea okoa aku, aka o ka Hoku no ia o Kokawela. Ua a'o muaia no oia ma ka olelo Palani mamua o kona holo ana mai no Amerika, a mamuli no hoi o kona hooikaika ana iloko o keia manawa ana o ka noho ana i keia knla, ua lawa maoli oia i ka makaukau m,i ia olelo me he mea la he kaikamahine Palani oia ke hoolohe aku ma kana kamailio ana. "Owai la hoi kela kaikamaliine?" i ninan ae ni kekalii o na kumukula o ka poe makaikai i kekahi o lakou. "O ka Hoku o Eokawela kona inoa, aia no lioi ke kau la maluna o ka pepa knliikuhi." waihi a kona hoa. "He keu ka hoi ka u'i o kela kaikamahine! aole au i lolie i kekahi mea ma Parisa e kamailio ana i ka olelo Palani e like ka maikai me kana kamailio ana. Eia no anei oia i keia knlanakauhale e noho nei?" 'Pela ko'u manao, aka aole nae i maopopo ia'u kona wahi e noho nei. Ke ike mau nei no au i kona-hele man i ke kula i kela ame keia la, a ma ke ano o kona lole e komo ana ua hiki ia'u ke hoomaopopo aku aole lie nui o ka loaa a kona mau hoaloha nana oia 4 1 malama nei. I ka nana aku ua makemakeia oia e na poe apau, aka aia nae kekahi ano kanmaha maluna o kona helehelena, a'u e

manao nei aia he mea hu-ua e pili ana i ke ola ana o keia kaikamahine, aka iloko no nae o ia ano kaumaha he keu aku no o kona u'i." "Ua makemake loa au e hui pu me keia kaikamahine a e maopopo kona ano ia'u," wahi a ka mea mua o laua i ninau mai ai. E hoomanawanui iki mai ka mea heluhelu ma keia wahi o ka kaua moolelo, no ka mea aole i maopopo ia kaua ko Kokawela ma wahi i hele aku ai e noho mahope iho o ko laua haalele ana i ka home o Likeke ma ma ke kakahiaka o ka la a Likeke ma i noke ai i ka liuli no laua. I I kela manawa a ka Hoku o Kokawela i haalele aku" ai i ka i'umi o kona lioalolia hapauea, ua hoi aku la oia a kona rumi. Hookomo ilio la oia i kona uiau wahi lole apau iloko o kekahi wahi paiki uuku, me ka lioakoakoa ana mai i kana mau buke kula apau, a lalau aku la i kekahi wahi pahu uuku, kela wahi pahu no hoi a Josepine i hoomakaleho ai ma kela la ana i aihue ai i ke pine kamio a ka Hoku o Kokawela, a i ka makaukau ana o keia mau mea apau o kona haule aku la no ia hooluolu no ke koena o ia po. Ia kakaliiaka poeleele okya no ua puolio mai la oia mai kona hiamoe mai, a noke iho la i ke kakau i leka na ka wahine hookahi ana i aloha ai a waiho aku la iluna o kona moe, a o kona puka mai la 110 ia iwaho liele no kalii o kona hoaloha me ka ike ole mai o kekahi o na kauwa iaia. laia nae i hoea aku ai i kahi o Hokawela; e kali mai ana no ua eleniakule la o ko ia nei lioea aku, a haawi mai la kela i ke aloha kakahiaka me ka papa pu ana mai iaia nei aole e kamailio mahope lohe ia mai ko laua walaau e ka poe oloko o ka hale, a o ko laua nei puka aku la 110 ia ma kekahi pukapa ma ka aoao o ka hale a hele pololei aku la laua no ka hale hoolulu kaaahi, a niainua o ka maopopo ana i ko ka hale apau ko laua nei holo ma-lu ana, aia laua nei iloko o ke kulauakauhale kalii i hele ai. "Ihea kaua e hele aku ai?'' i ninau aku ai ka Hoku o Kokawela i kona kokoolua ia laua i lele aku ai mailuna aku o ke kaaahi. "E u ihaele kaua i kekahi hale hoolimalima nui ole o ka hi-o, a nui ole hoi o na kanaka maaloalo ma.ke alanui. Mai kanalua kou manao no ka loaa ole o keia wahi, no ka mea ua ike au i kahi kupono no kaua e noho ai ame kekahi wahine kupono no ka malama ana i ko kaua wahi hale hoolimalima," a o ko laua nei kamoe pololei aku la no ia no keia walii a Kokawela i ha'i aku ai i kona hoa. Mahope o ko laua' paiua ana i ko laua paina kakahiaka, ua liele aku la ka Hoku o Rokawela i ka halekula ma Bulukaliua no ke noi ana i palapala hoomaikai nona e like me ka kaua 1 ike mua ae nei, a ma ia huii hoi ana mai aua i manao ai oia lie oi aku ka maalahi o kona pee ana iloko o ke knla a'o kumu ina oia e aeia mai ana e komo ma ia kula mamua o na kula e ae. Me ka hoohakalia ole iho i ka hooko ana ia manao ona, ua hele aku la oia e hui pu me ka peresidena o ke kula, a o ko ia nei ae kokeia mai la no ia e komo me ka nui ole o ka hana, malalo nae o kekahi aelike i hanaia e laua, oia hoi e hoopau loa ke kaikamahine i ka noonoo ana no ka ike himeni; a ma na ike buke wale no oia e a'oia ai. 0 keia wahi a Hokawela i alakai aku ai ia laua, he wahi maikai ia no ka noho ana, a ua loaa ia laua nei he ekolu mau rumi i lioolakoia me na lako apau me.ka uku hoolimalima kupono no hoi, a ua kii no ua elemakule nei i kekahi wahine nana e hana mai i ka laua mau mea ai me ka malama pu ana i ko laua wahi hale. "Pehea oe i hoolimalima aku nei i kela wahine," i liooinaka aku ai ka Hoku o Rokawela i ke kamailio ana. "Ua liiki no ia'u ke hoomakaukau i ka kaua mau mea ai me ka malama pu ana i ko kaua wahi home nei, no keaha kou mea o ka lioonui lilo wale ana aku la no?" "Aole o'u makemake e lioounauna wale ia oe, o kuu iiui e Jiooikaika loa oe ma kau mau haawina i loaa aku ia oe kela poe hoa kula ou i hala i*aiua loa o ka oukou mau haawina." "Pela no hoi paha, aka e Papa lakoba he ken a ka nui nlaoli 0 ko kaua mau hoolilo, aole paha e emo o ka pau koke no ia o ka kaua mau wahi kenikeni." 'E kuu keiki," i hou mai ai o Kokawela i ke kamailio ana ine kona mau maka kaumaha. "Mai kuhihewa oe e hilinai aku ana au i ko'u pono o ka nolio ana maluna o kela mau dala au i hoike mai ai ia'u no ka niea aole au he wahi elemakule kuewa wale ilio no i nele loa i ke dala ole e ihiki ai ke malama ia. kaua. Ina aole a'u mau dala, i na aole loa au e ae i kou noke ana mai ia'u i ke koi e liele pu aku me oe, a nau e malama mai ia'u. Mai hookaumaha i kou mau manao e kuu keiki ua hiki ia'u ke auamo ae i keia frnau hoolilo o kaua a e lioomau oe ina kau mau haawina me ka noonoo ole no kekahi mea okoa ae." Ua maikai maoli ko laua noho ana ma keia home o laua me ka hoopilikia ole ia mai, a he hookahi no inea nui a ua kaikamaliine la e noonoo ana ua lilo maoli ka oia i wahine waiwai mamuli o keia noho wale iho no aohe lawelawe walii hana, a he keu aku no hoi a ka maha o kona mau mana<», aka aia no nae ke kau mau la na alina a ke kaumaha maluna o kona mau maka. Ia laua e kamailio anu i kekahi la no ka hana kupono a ka Hoku o Kokawela e hana aku ai ke puka mai oia mailoko mai o ke kula, ua lioike aku la oia no kona makemake no i ka oiliana kuniukula, aole nae hoi e like me kana i manao mua ai no ka huli lioi no kona aina hanau, aka no ka noho no i Amei'ika e a'o ai. Aole o Kokawela i ninau aku i ke kumu o kona hoololi ana i kona manao no ka nolio ana no i Amerika, aka ua ike no nae oia aole ke kaikamaliine i makemake e halawai hou iue' ke kaiiaka ana i hoowahawaha loa ai. Ma keia kula a'o kumu ka Hoku i hele ai i ke kula a piha okoa ka makaliiki iaia, a o keia no hoi ka la lioike o ke kula a kaua e ka mea heluhelu i ike mua ae nei i ua Hoku nei a kaua e haawi ana 1 ha'iolelo imua o ka poe makaikai apau i hiki aku ma ia la lioike, ka la hoi e loaa mai ai iaia o kona palapala hoomaikai no ke kupono i ke a'o ana i ka oihana kumukula. Ma kela Ia hoike o ke kula i pilia nui ia mai ai e ka poe makaikai, o kahi hapauea Kokawela no kekalii iwaena o ia poe, a ke ihaka pono loa la kona mau maka maluna o kana Hoku, a pela pu uo hoi me na hoa o ko ka Hoku papa i kau aku ai i na manaolana no ka loaa niai o na hoomaikai ana mai ke anaina inai ma ona l«a. A ]»au wale no na hana hoike o ia la, aole he mau mea e ae a ke anaina e kamailio nui ai, lie hookahi wale iho no o ka nui o na mahalo ana no ka Hoku o Kokawela, a e like hoi me ka mea maa mau i ka lianaia īua ia kula. ua lioike ia mai la ka lolie i na mea apau no-ka liele hou ana aku ia ahialii no na hana hoolauna mawaena o ka poe i puka mua inai ke kula aku i ka makahiki i liala ame keia ]>a])a liou. Xolaila ma ia ahiahi iho ua pilia liou mai la ua halekula la i ka poe makaikai, a no ka Hoku o Kokawela ame kona kokoolua aia no laua ke hoomakaukau la i ko laua man aaliu no ka liele ana aku ia ahiahi. a i ka ike ana mai <» ke kaikamahine i ka paa lole hou o kona hoa, ua pane mai la oia: "Noliea mai nei hoi kena paa lqle liou ou?" Hene ilio la ka aka a ua elemakule la. a pane mai la: 4< Ua lioike inua aku no lioi au ia oe e kuu keiki. aole au he wahi elemakule knewa wale mamua o ko kaua haalele ana aku i ka ipuka o kela hale a ka lokoino i noho ai, a ua lioomakaulii no au i mau wahi dala no kuu inanao no e kuai i wahi paalole liou no'u ke hiki mai i kou la hoike," "He keu aku ka hoi o kou u'i maoli i keia po," i panai mai ai kona hoa me ka hele ana mai e kilohi pono i ka elemakule ma kona aoao. "Me he mea la aole he mea hauoli e ae i keia po e like me a'u o ka loaa ana o ko'u ukali kupono loa me kekahi paalole nani." 1 ko h\ua nei makaukau pono ana ua hele kuikni lima pu akn la laua no k< V»lekula, a ua hele mua oloko o ka ho-lo a piha i na hoa

kula o ke kaikamahine me ko lakou mau kahiko nnni 1 ik«• ( hoi ka Hoku o Hokawela e komo aku ana no i konn wahi ln|, ), ' oia la. O ko laua nei komo loa aku la no ia, a )iH<> aku |~ , Ika Peresidena Ilona anie kona inau kokua, ake lolici a ai.u f hooho ana o ka inalialo mai ke anaina mai ia laua m-i e lu 1, ! iI E ka ūoku o Kokawela," i ]>atie mai ai kekahi <• | Niltl , j kumu iaia. "Ua makeinake loa kekahi o ko'u mau hualuh;, |oe i keia po, he mea oia i |uika inai keia kula aku he eha iu,i /j ; ae nei i hala," a o ko laua liele aku la no ia e halawai | n lioaloha la o kc kuuiu kula a haalele iho la ia l{oka\vrla . l , ana me ka lehulehu o na kumukulu. 0 keia lede i inakemake nui e ike i ka Hoku o Kokaw. i. t , m . Merika kona inoa. a o keia m» lioi ka lede e noke aua i U.i n na mea e pili ana 110 ka lloku o llokaweln, me ka haawi {:( na mahalo no ka inaikai o kana ha'iolelo ana ina kela iiian. !ri e ku ana imua o ka lehulehu e lia'iolelo 1 ka wa ao. la ilioolaunaia ana ae o laua nei, ua noke iho la lau.i i , ( mailio ana ma kela aine keia mea a ua lilo ia mau iniiiin. ni minute no laua e hauoli ai no ka inaopo|H) ana he mau lu like no laun a elua no ke knla hookahi. Ia laua tiei im e n.■! !i t ike kamailio hoea mai ana kekahi keonimana a kunou inai 1., ;;t 0 ua mau lede nei a pane ins«i la: "Ua haupu niua no au e halawai pu ana olua i keia po. n \\- iVi Merika keia kekahi o na lede i puka niai keia kula aku i keK. l makahiki i hala ae nei, a ke manaolana nei au e ka llokn .. !; wela, e loaa ana ia olua na launa olnolu ana." "Me ka malialo e Mr. Apelakona," i pane mhi ai o Mi* s V •. "I'a liiki loa ia'u ke ike nkn i keia la. oia nei ka helu ekaln ka lakou papa, a i kela manawa ana e hoike mai ana i kan., r olelo lie keu aku a kuu makeinake e halawai pu me ia n e liw m,,, iaia i aikane im'u, a pela au i koi okoa aku nei i kekahi o k«. : n. n, hoaloha e lioolauna mai iaia nei nie a'u.'' Iluli pa ]»u mai la o Mr. A]»elakoua iniua o ka Hoku .. wela a pane mai la: "E kuu hoaloha opio, ke haalioo nei an i.. k,,„ komo ana iloko o keia lieihei ma ka naauao a puka mai .»< i, i,. pookela ma kau mau haawina, ua hoomanao no anei oe i k< Ia 1i..,, liiki au i hoopaa -niai ai nie a'u iloko o kekahi mau niahin.i m ■ 1 liala?" "He hoohiki anei kekahi a'u i hana aku ai nie oe?" i ninan mai ai ke kaikainahine me ke kunana ana no kona hoomaopo| "Aole ka hoi ou hoonianao i kela niea au i kamailio mai ai i u aole e hoike i kekahi mea hu na a hiki i ka piha ana o na uiaLih.ki he umi-kumamawalu ia oe, alaila lioike aku au i ke akei»?'" "Ae, akahi no au a hoomanao ae la, aka nole i palui ia'u na makahiki he uini-kumamawalu i keia inannwn, aia paha a hiki in.u { i«a manawa alaila hookoia kela olelo hoohiki?" O ka la apopo hoi ka & e pilia ai o ka umi-kumamawalu miika hiki ia oe, alia, e hawanawana mua ae au ia Minn Merika i ka nnn nana i kakau i ka buke "Ka nani o Kalewoka," a pau kana liawaiui wana ana ua huli hou mai la oia i ka Hoku o Kokawela a kamailin mai la: "Ua makemake loa ia o Mis« Mei ika e ike i ka mea uana I. !,» \ buke i kakau, ua noke mnu inai oia i ka ninau ia'u, aole nae . u hoike iki aku iaia.'" "Ea, e ka Hoku o Ilokawela, ua ike no anei oc i ka niea n.ina i kakau i kela buke," i ninau mai ai o Misw Merika. "Ua olelo m;ii nei o Mr. Apelakona he wahim» ka ka mea nana kela buke i kaLm, pehea he lioaloha nei ia non?" "He keu aku o ke ano e loa o ka hana ia ana o keia buke, o l .iln hoi keia e kau ia ai o ka inoa o ka mea nana i kakau, aia inal.nl, i kekalii lioku kahi i kau ai, ea e oluolu hoi oe e haha'i mai ia'u i ka mea nana i kakau?" A noJka pane koke ole mai o ka noku o Hokawela ua i okmi mai la no oia: "Xau no ka paha i kakau i kela huke?" ano ka Im 1 oia ana mai o Mr. Apelakona nia ka imo iki ana mai o koiia uiaLi ua liopu aku Ia oia i ka lima o ka Hoku o Kokawela me ka i an.i aLi "He keu aku a.ko'u hauoli loa o ka ike ana nau i kakau i kela buke, no ka mea, he keu k<i'u hialaai loa i kela buke i ku'u u.i j i lieluhelu ai, a ke loaa nei nae ia'u ka hanohano o ka lulnlinia ].u ana ine ka lima nana i kakau. ina he lei kekahi ine a'u i k< ia m.i nawa ina ua hoolei aku au maluna o kou poo, a ine ia lei or . li.'N aku ai e ike i kou mau hoaloha i keia ]io," a noke iho la oia i k;i upiki i ka lima o ua aikane n<»i ana a hiki i ke noi okoa ana aku k:v Iloku o Kokawela e liookuu mai, akahi iio a hookuuia niai k..na lima. "E nana mai palia oe i ke ano o kau mea i hana mai nei iu i keia po e Mr. Apelakona, a laa ko ia nei puliki loa i kuu lima l;i. ina aole au i noi okoa aku nei ina aole keia <» hookuu mai ana. "Hoomanawanui e kuu hoaloha," wahi a Mr. Apelak<»na "Owau paha kekahi i nokeia mai i ke koi hoomnno e ha'i akn i ka mea nana i knknu i kela bnke, a no kun pnn hoi mnlnlo o ka .m likia kaua i hana ai, auamo hoomanawauui no au i nn hoinn a]ian a ia poe i noke mai ai i ka pehi ia'u. Aka nae akahi no a lona ia uLi niaha, ua hiki mai la i ka wa e hookoia ai o ka hoohiki. I h' l' mai nei au aole no ka liaawi wale ana aku no i ku'u mau hoomaikni ana no kou puka ana mai ke kula mai, aka n<» ka hoolauna an i akn > ia oe, kuu kakau moolelo kaulana i ko'u mau hoalolia i kein ]•«•. "He oiaio e Mi'hh M<*rika o ka H<»ku o Kokaw<*la nei ka nn-a nana i kakau i kela buke nona k<» kaulana e kn'i nei a]»uni L> a inamuli no hoi o ko ia nei paakiki loa ana inal, aoh» <• kakan i kona inoa, pela i kauia ai e a'u kela hoku." 4< A, pela io ka hoi, he ken maoli n<» o ko'u noonoo ole, ua ik<- im> au ika hoku, aole nae he linupu iki ae—e ua paniia ka hoku, ma kahi o ka mea nona maoli ka inoa, nana i kakau i ka buke:" alail» huli aku la oia imua o ua Hoku la o Ilokawela, a i aku la: "Aole no hoi he lilo o ka Hoku i kou mau ano e kuu Jioa li' keu no hoi i ka hoku wale no ka nani i ke kau mai i ka po, < ia »«> ka hoi ua nani, iwaena o ko ka honua nei mau nani apau. A"l ( wale ma kou helehelena ame kou oiwi kino ka'u e hialaai ne| «ka kau mau moolelo i haku ai i loaa ole i ka poe nnnuno kn makankan e haku, e like me kau i hana ai. Mai keia maiiawa akn <• lilo Ka :.. i maii hoaloha pilipan; okn pilikia <» loaa ia oe o knua like ih.l.. ■■ ia pilikia." A .? 1( I me . a . a ka llokn ° Hokawela e hoole aku ai, no ka m. kona iini nui ia oka loaa ona hoaloha kupemo. a ua liaawi nL; ■ oia i kona apono no ia manao o kona lioa. MOKI'NA XXIII. ICA MOOLKLO O IAKOUA KOKAWKLA. • Aole no i mamao aku kahi a Kokawela e ku inni ana e h" ika lakou nei inau knmailio. a ke I«»Ii<. I n <»ia i na olelo ma! kamailioia ana no ke kaikamahine nona ke nloha nna e hii]•• a°le "o i lilo i mea hou iaia ka lohe ana aku no ko ka H<»ku .. kawela kaknu nna i keknhi huke moolelo no ka men un hawanaw mua aku no na kaikamahine la iaia ma kela po a Inua i knle ka haalele i knlii o Likeke ma a kana nne <■ kn men lioluln lu aku ai no ka uuku loa o ka leo. O ka na Hoku la e knmnilio aku ana i kona hon, oia kona I nai ana i ko laua pono maluna o kahi lianeri daln hooknhi ana mai kana buke mai ana i waiho ai iloko oke keena pa'i buk<». • pa'iia ana. "E waiho iki ae kakou i ke kamailio ana no na mea e pili ai..« ī na hana i koe o ia po no ka manawn, a e hoi hon kakou Ilio|k> i Li manawa ī hooheleia mai ai ka manao no ka hoopukaiā ann <> k< -i^ fAo!e f pto.)